Dodatkowa praca narusza godność aplikanta?

Do Janusza Kochanowskiego, rzecznika praw obywatelskich napływają skargi aplikantów adwokackich, którzy wskazują, że regulamin aplikacji adwokackiej ogranicza zasadę konstytucyjnej wolności pracy. Zgodnie z nim, podjęcie przez aplikanta innego zatrudnienia niż praca wynikająca z odbywania aplikacji pod kierunkiem patrona wymaga zgody patrona i dziekana właściwej okręgowej rady adwokackiej oraz opinii kierownika szkolenia aplikantów.

Naruszenie wolności pracy

Aplikanci, którzy zwrócili się do rzecznika o pomoc podkreślają, że powszechną praktyką jest, że organy adwokatury odmawiają zgody na podjęcie przez nich dodatkowego zatrudnienia.

Zdaniem aplikantów, stanowi to naruszenie konstytucyjnej wolności pracy wyrażonej w art. 65 ust. 1 ustawy zasadniczej.

- Rady adwokackie zgadzają się na wykonywanie pracy przez aplikanta traktując bardzo liberalnie przeciwwskazania do jej podjęcia - odpiera zarzuty Stanisław Rymar, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej.

Podkreśla jednocześnie, że władze samorządu adwokackiego nie mogą pozwolić na wykonywanie przez aplikanta zajęcia kolidującego z zasadami, wykonywania zawodu adwokata.

- Nie pozwalamy na pracę na przykład w policji czy też jako asystent sędziego bądź na stanowisku ochroniarza w nocnym klubie - wyjaśnia prezes NRA.

Uzupełnia, że każdą z odmownych uchwał, które stały się podstawą skargi do RPO, samorząd adwokatury dokładnie zbada.

Rzecznik o ograniczeniach

Rzecznik praw obywatelskich podkreśla, że wolność pracy zagwarantowana w konstytucji nie jest absolutna i może podlegać ograniczeniom. Jego zdaniem jednak, przepis ustawy zasadniczej stanowiący o wolności wyboru i wykonywania zawodu oraz miejsca pracy stanowi, że wyjątki od tej zasady może określać jedynie ustawa. Ograniczenia dotyczące zatrudniania się aplikantów adwokackich wynikają z regulaminu aplikacji adwokackiej, który został stworzony w drodze uchwały samorządu.

Zgoda na zatrudnienie

Zdaniem konstytucjonalisty z Uniwersytetu Warszawskiego Ryszarda Piotrowskiego, ograniczenia w zakresie pracy aplikantów powinny znaleźć się w ustawie o adwokaturze.

- To ona musi precyzyjnie określić, jakich funkcji nie powinni pełnić aplikanci adwokaccy - tłumaczy Ryszard Piotrowski, który jest zwolennikiem ograniczeń w podejmowaniu pracy przez aplikantów.

- Takie ograniczenia wprowadzone są na przykład w stosunku do sędziów i aplikantów sędziowskich w ustawie o ustroju sądów powszechnych - kontynuuje konstytucjonalista.

Podkreśla też, że co do zasady, z regulaminu szkolenia na aplikacji nie wynika zasada nieudzielania zgody na pracę.

- Zapis regulaminu powinien być rozumiany tak, że zgody należy udzielać, chyba że wykonywane zajęcia utrudniają przebieg aplikacji oraz naruszają godność aplikanta adwokackiego.

Katarzyna Rychter