Inflacja rodzi presję płacową. Związki zawodowe stawiają żądania
Rosnąca inflacja powoduje, że pracownicy coraz częściej żądają podwyżek płac. W Europie Zachodniej rola związków zawodowych w płacowych negocjacjach jest znacznie wyższa niż w Polsce.
W Polsce niewiele ponad 10 proc. pracowników należy do związków zawodowych. Dla porównania: w krajach skandynawskich wskaźnik przynależności do związków zawodowych sięga 50-60 proc., a żądania płacowe są najczęściej realizowane przez zbiorowe układy w przedsiębiorstwach - zwraca uwagę Polski Instytut Ekonomiczny (PIE).
Tylko dla porządku dodajmy, że w 1990 roku do związków zawodowych należało 40 proc. pracujących. Z czasem jednak chęć przynależności do organizacji związkowych znacznie spadła do wspomnianych 10 proc. obecnie.
Czy postawa polskich pracowników, którzy stawiają na indywidualne negocjowanie płac z pracodawcami, jest właściwa? "Doświadczenia głównych gospodarek pokazują, że związki zawodowe potrafią skutecznie negocjować podwyżki - np. we Francji w 2021 r. układy obejmowały ponad 7 mln pracowników" - sugerują eksperci PIE i zwracają uwagę, że obecnie skala podwyżek proponowana przez związki zawodowe przybiera na sile, co może prowadzić do spirali płacowo-cenowej.
W 2021 r. żądania płacowe największego niemieckiego związku zawodowego wynosiły średnio 5,2 proc. W 2022 r. związkowcy podchodzili do stołu negocjacyjnego ze średnim żądaniem podwyżek o 8,8 proc. W 2023 r. toczące się rokowania pomiędzy związkiem a pracodawcami zawierają w sobie postulaty podwyżek średnio 13,7 proc.
Wykres. Żądania płacowe związku zawodowego Vereinte Dienstleistungsgewerkschaft w Niemczech (w proc.)
Skuteczność związków zawodowych w negocjowaniu płac 10,5 proc. owocuje niemal powszechną w krajach Europy Zachodniej akceptacją dla przynależności do tych organizacji.
Zbiorowe układy pracy stają się coraz mniej popularne w polskich przedsiębiorstwach. Porozumienia w ramach układów zbiorowych są obecnie 20-krotnie rzadsze w Polsce niż we Francji. Dodatkowo pracodawcy zawierają coraz mniej układów zakładowych ze związkami zawodowymi. W 2021 r. zawarto 48 nowych układów obejmujących 20 tys. pracowników, podczas gdy w 2012 r. zawarto 92 nowe układy obejmujące 61 tys. pracowników. Obecnie obowiązuje 6700 układów zbiorowych, jednak liczba ta jest zawyżona, ponieważ duża część układów jest nieaktywna.
Zobacz również:
