W "Raporcie o inflacji" opublikowanym kilka dni temu przez Narodowy Bank Polski tylko jeden wskaźnik prawie się nie zmienia w ciągu najbliższych trzech lat . To stopa aktywności zawodowej - pod koniec tego roku ma wynieść 56,6 proc., a za dwa lata 56,5 proc. Ekonomiści są zgodni: to za mało.
Agnieszka Chłoń - Domińczak, ekonomistka z SGH i była wiceminister pracy na pytanie, czy jeśli wskaźnik się nie zmienia, to znaczy, iż powinniśmy go traktować jako maksymalny odpowiedziała: - Nie, to nie jest szczyt naszych możliwości i aspiracji.
Podobnie uważa Monika Kurek, główna ekonomistka Banku Pocztowego. - W Polsce osób aktywnych zawodowo jest mniej niż w wielu krajach europejskich. Więcej osób w stosunku do wszystkich mieszkańców pracuje nie tylko w Szwajcarii, w Niemczech i w krajach skandynawskich, ale także w Czechach czy na Węgrzech - przypomina ekonomistka. Zwraca uwagę, że trzy lata, a taka jest perspektywa "Raportu o inflacji", to za krótki czas, by wyraźnie zmieniły się wskaźniki dotyczące rynku pracy. - Jednak nawet gdy dane dotyczą tylko roku musimy powiedzieć, że jest to niski poziom. - dodaje Monika Kurtek.
Obie specjalistki uważają, że wskazówką jak zmienić sytuację na rynku pracy oraz na czym mogłaby koncentrować się polityka społeczna, są informacje na temat osób biernych zawodowo.
Te dane podaje GUS. Z informacji o aktywności zawodowej Polaków pod koniec pierwszego kwartału wynika, że na 1000 osób w wieku 15 - 89 lat przypada 819, które nie pracują. Pracowało 16,4 mln osób, 687 tys. było bezrobotnymi, a ponad 12,7 mln osób było biernych zawodowo.
Analitycy GUS przypominają, że w ramach zbiorowości znajdują się bowiem osoby, które jeszcze nie weszły na rynek pracy (uczniowie i studenci), są ci, którzy już zakończyli karierę zawodową (emeryci). Jedna trzecia osób biernych zawodowo - ponad 4,3 mln - to osoby w wieku produkcyjnym, czyli od 18 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego. W tej grupie co piąta osoba nie pracuje - czyli ponad 860 tys. osób, bo opiekuje się osobą bliską, a prawie 24 proc. (czyli nieco ponad milion) są to osoby niepełnosprawne.
- Nie mamy w Polsce miejsc pracy dopasowanych do potrzeb i umiejętności osób niepełnosprawnych - zwraca uwagę Monika Kurtek. I dodaje: - Za mało uwagi i pieniędzy przeznaczamy również na profilaktykę zdrowotną. Dbałość o zdrowie mogłoby utrzymać aktywność zawodowa wielu osób.
Agnieszka Chłoń - Domińczak zwraca uwagę na przyczyny bierności zawodowej kobiet. - W Polsce i w całej Europie coraz poważniejszy staje się problem opieki nad osobami starszymi. W Polsce kobiety, które skończyły 55 lat równocześnie pomagają dzieciom w wychowywaniu ich dzieci, czyli swoich wnuków oraz opiekują się osobami starszymi. Brakuje usług opiekuńczych oraz dostępnych finansowo instytucji opieki nad małymi dziećmi - przypomina ekonomistka. Dodaje, iż w ostatnich latach nie rosną już wskaźniki pokazujące aktywność zawodową kobiet. Tradycyjne koncepcje społeczne i podział ról w rodzinie są wspierane przez tradycyjną politykę społeczną.
Agnieszka Chłoń - Domińczak zwraca uwagę na jeszcze jedno zjawisko, związane z edukacją: Bierność zawodowa, bezrobocie są większe wśród osób z niskimi kwalifikacjami i niskim wykształceniem niż w przypadku osób z wyższym wykształceniem. - Niestety zmiany w edukacji, likwidacja gimnazjów spowodowała, że zmniejszyła się rola edukacji ogólnej, pogorszył dostęp do nauki. W wielu zaś małych miasteczkach i na wsiach zmniejszyła się liczba nauczycieli. To nie poprawia sytuacji osób na rynku pracy, które jako uczniowie mieli mierne wyniki - tłumaczy ekonomistka.
Wojciech Nagel, ekspert organizacji pracodawców Business Centre Club zastanawia się nad realnością prognozy zawartej w "Raporcie o Inflacji". Jego zdaniem prognoza, choć niska i tak jest zawyżona: - Jeśli w zeszłym roku 200 tys. osób zostało zwolnionych, a 200 tys. kolejnych przeszło na emeryturę, to w jaki sposób wskaźniki aktywności zawodowej prawie się nie zmieniają? - ekspert przypomina o koncepcji ministerstwa rozwoju na temat ulgi w podatku dochodowym (PIT) dla pracowników, którzy osiągnęli wiek emerytalny, a dalej pracują: - Mam nadzieję, że poznamy takie rozwiązanie w postaci projektu ustawy, która będzie częścią realizacji programu "Polski Ład". Jeśli nie pojawi się rozwiązanie skutecznie zachęcające osoby 60+ do pozostania na rynku pracy, to będziemy mieli jeszcze mniej osób pracujących - uważa Wojciech Nagel.
Aleksandra Fandrejewska
