Pracodawca może nałożyć kary finansowe. Nie zrobi tego jednak bez ograniczeń
Choć wielu pracowników uważa, że obniżenie wypłaty bez ich zgody jest niezgodne z prawem, to jednak Kodeks pracy przewiduje sytuacje, w których pracodawca ma prawo potrącić część wynagrodzenia. Kiedy pracodawca może nałożyć na pracownika karę finansową?
Zgodnie z przepisami pracodawca może nałożyć na pracownika karę finansową jedynie w ściśle określonych przypadkach, które wynikają z Kodeksu pracy. Oznacza to więc, że pracodawca nie może nałożyć kary pieniężnej według własnego uznania. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, kara finansowana może zostać nałożona na pracownika, który:
● nie przestrzega przepisów BHP lub przepisów pożarowych,
● opuścił pracę bez usprawiedliwienia,
● stawił się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy,
● dokonał innych naruszeń podstawowych obowiązków pracowniczych, które zostały wcześniej określone w regulaminie pracy lub układzie zbiorowym.
W każdym z tych przypadków pracodawca ma prawo zastosować karę porządkową w postaci potrącenia z wynagrodzenia. Co ważne, nie może tego zrobić automatycznie ani bez zachowania odpowiedniej procedury. Zanim kara zostanie nałożona, pracodawca musi:
● wysłuchać pracownika i dać mu możliwość złożenia wyjaśnień,
● poinformować go o zastosowaniu kary na piśmie, wskazując jej przyczynę i podstawę prawną,
● zrobić to nie później niż 2 tygodnie od uzyskania informacji o przewinieniu, a nie później niż 3 miesiące od jego popełnienia.
Choć pracodawca ma prawo ukarać pracownika karą finansową, nie może robić tego w dowolny sposób ani ustalać wysokości potrąceń według własnego uznania. Kodeks pracy precyzyjnie reguluje zarówno maksymalną wysokość kary, jak i sposób jej egzekwowania z wynagrodzenia pracownika.
W przypadku jednorazowego przewinienia kara finansowa nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej jednodniowemu wynagrodzeniu pracownika. Natomiast łączna suma wszystkich kar pieniężnych nałożonych w danym miesiącu nie może być wyższa niż 1/10 wynagrodzenia netto, czyli kwota, którą pracownik realnie otrzymuje na konto po potrąceniu składek i podatków.
Warto również zaznaczyć, że środki uzyskane z tytułu kar finansowych nie mogą zostać wykorzystane przez pracodawcę w sposób dowolny. Zgodnie z przepisami muszą one zostać przeznaczone na poprawę warunków socjalnych w zakładzie pracy, np. na fundusz socjalny, wspólne wyposażenie pomieszczeń pracowniczych czy inne cele służące wszystkim zatrudnionym.
Pracownik, który nie zgadza się z nałożoną przez pracodawcę karą finansową, ma prawo do złożenia sprzeciwu. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, sprzeciw powinien zostać złożony w formie pisemnej, w ciągu 7 dni kalendarzowych od momentu poinformowania o ukaraniu. Pracownik nie musi wówczas podawać skomplikowanych argumentów prawnych, wystarczy jasno zaznaczyć, że pracownik nie zgadza się z decyzją i uzasadnić to swoim stanowiskiem (np. wskazując na nieobiektywność oceny sytuacji, brak winy czy naruszenie procedury).
Po otrzymaniu sprzeciwu pracodawca ma 14 dni na jego rozpatrzenie i może go uwzględnić i wycofać karę lub odrzucić, uzasadniając swoją decyzję na piśmie. Jeżeli pracodawca odrzuci sprzeciw, a pracownik nadal nie zgadza się z przyznaną karą finansową, to wtedy ma on prawo skierować sprawę do sądu pracy. W takiej sytuacji sąd rozpatruje, czy kara została nałożona zgodnie z przepisami, czy była zasadna i czy w trakcie jej nałożenia pracodawca przestrzegał wymaganych procedur.
WB
