Wypadek na urlopie a prawo do świadczeń chorobowych

Wypadek w czasie urlopu wypoczynkowego, skutkujący pobytem w szpitalu i/lub niezdolnością do pracy z powodu choroby, przerywa ten urlop. Jego niewykorzystaną część pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi w terminie późniejszym. Stanowi o tym art. 166 pkt 1 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320).

Natomiast za okres niezdolności do pracy, w tym przypadający na okres udzielonego wcześniej, jednak ostatecznie przerwanego urlopu wypoczynkowego, pracownikowi przysługuje świadczenie chorobowe na ogólnych zasadach obowiązujących ubezpieczonych będących pracownikami (przykład 1).

Inaczej jest w przypadku, gdy niezdolność do pracy powstanie w trakcie urlopu bezpłatnego, tj. w czasie przerwy w ubezpieczeniu chorobowym spowodowanej tym urlopem. Wówczas bowiem świadczenie chorobowe nie przysługuje za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy przypadającej w czasie tej przerwy. Jeśli jednak nieprzerwany okres niezdolności do pracy przypada również po zakończeniu przerwy w ubezpieczeniu chorobowym (urlopu bezpłatnego), prawo do świadczenia chorobowego przysługuje za okres po tej przerwie.

Za pierwsze w danym roku kalendarzowym dni niezdolności do pracy m.in. z powodu choroby, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy. Liczba dni tego tzw. wynagrodzenia chorobowego, finansowanego przez pracodawcę z jego własnych środków, uzależniona jest od wieku pracownika. Wynosi ona odpowiednio w roku kalendarzowym do:

• 14 dni - jeśli pracownik najpóźniej 31 grudnia poprzedniego roku ukończył 50 lat lub
• 33 dni - w przypadku młodszych pracowników.

Dopiero za czas niezdolności do pracy wykraczającej poza ten wymiar, a więc trwającej łącznie dłużej niż 14 lub 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1133), zwanej ustawą zasiłkową.

Nawet jeśli pracownik stał się niezdolny do pracy w wyniku nieszczęśliwego wypadku, w trakcie wypoczynku lub w drodze na wypoczynek, nie może liczyć na świadczenie przyznawane na korzystniejszych zasadach, z ubezpieczenia wypadkowego lub chorobowego. Te bowiem przewidziane są wyłącznie dla ubezpieczonych, których niezdolność do pracy powstała odpowiednio:

• w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej albo
• w wyniku wypadku w drodze do lub z pracy.

Z tego samego powodu nie otrzyma również jednorazowego odszkodowania z ubezpieczenia wypadkowego.

W skrajnych przypadkach przeszkodą w uzyskaniu przez pracownika prawa do świadczenia chorobowego może być powstanie jego (ponownej) niezdolności do pracy w pierwszym dniu urlopu wypoczynkowego udzielonego bezpośrednio po wykorzystaniu pełnego okresu zasiłkowego, wynoszącego odpowiednio 182 lub 270 dni (przykład 2). To, że pracownik ponownie stał się niezdolny do pracy np. w wyniku wypadku komunikacyjnego, niemającego związku z poprzednią chorobą, nie ma tu znaczenia. Za sprawą art. 9 ustawy zasiłkowej do jednego okresu zasiłkowego wlicza się bowiem m.in. wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy z powodu choroby/niemożności wykonywania pracy traktowanej na równi z tą niezdolnością.

W takim przypadku niezdolnemu do pracy ubezpieczonemu pozostaje ubiegać się np. o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego.

Przy ustalaniu prawa do wynagrodzenia i/lub zasiłku chorobowego oraz wysokości tych świadczeń dowodami stwierdzającymi m.in. czasową niezdolność do pracy z powodu choroby lub pobytu w szpitalu jest odpowiednio:

• zaświadczenie lekarskie wystawione w formie elektronicznej, tzw. e-ZLA, udostępnione m.in. pracodawcy na jego profilu informacyjnym płatnika składek,
• zaświadczenie lekarskie wystawione w tzw. trybie alternatywnym, tj. na formularzu zaświadczenia lekarskiego wydrukowanym z systemu teleinformatycznego - gdy wystawienie e-ZLA nie było możliwe, albo
• wydruk wystawionego zaświadczenia lekarskiego z systemu teleinformatycznego (tzw. wydruk e-ZLA) - gdy płatnik składek nie posiada profilu informacyjnego.

Do różnego rodzaju zdarzeń skutkujących powstaniem niezdolności do pracy w okresie letnim nierzadko jednak dochodzi za granicą, gdzie nie ma możliwości otrzymania wspomnianego wymaganego zaświadczenia lekarskiego lub jego wydruku. Nie oznacza to jednak, że po powrocie do kraju trzeba ubiegać się o jego wydanie. Dokumentem niezbędnym do przyznania i wypłaty zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy orzeczonej za granicą jest bowiem, z założenia przetłumaczone na język polski, zaświadczenie lekarskie wystawione w zagranicznym zakładzie leczniczym lub przez zagranicznego lekarza:

• zawierające nazwę zagranicznego zakładu leczniczego lub imię i nazwisko zagranicznego lekarza, opatrzone datą wystawienia i podpisem,
• określające początkową i końcową datę tej niezdolności.

Przy czym obowiązku tłumaczenia na język polski nie stosuje się do zaświadczeń lekarskich wystawionych na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz państw stron umów międzynarodowych w zakresie zabezpieczenia społecznego, których stroną jest RP, w językach urzędowych tych państw.

Kwestię tę reguluje § 5 i § 6 rozporządzenia MRiPS w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków... (Dz. U. z 2017 r. poz. 87).

autor: Bożena Dziuba
Gazeta Podatkowa nr 66 (1837) z dnia 2021-08-19

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze