Zmiany w świadczeniach chorobowych od 2022 r.
Od 1 stycznia 2022 r. opóźnienie w opłacaniu składek nie będzie już przeszkodą w uzyskaniu świadczeń chorobowych. Z tym dniem zmieni(-ą) się także m.in. wysokość zasiłku chorobowego za czas pobytu w szpitalu, zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłku oraz okresu należnego zasiłku chorobowego, w tym za okres po ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego.
Stanie się tak za sprawą ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1621), która wprowadza stosowne zmiany m.in. w ustawach o:
- systemie ubezpieczeń społecznych i
- świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową.
Przy czym ustawodawca jednocześnie zastrzegł (w art. 21 przywołanej ustawy zmieniającej), iż zasiłki oraz świadczenie rehabilitacyjne, do których prawo powstało przed dniem 1 stycznia 2022 r., mają być wypłacane w wysokości, na zasadach i w trybie określonych w przepisach ustawy zasiłkowej, w brzmieniu obowiązującym przed tym dniem, za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy.
Zakres zmian:
» prawo do świadczeń mimo opóźnienia w opłacaniu składek
Od nowego roku dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, którym objęte są m.in. osoby prowadzące działalność gospodarczą, nie ustanie już z powodu nieterminowego opłacenia składek. Przedsiębiorcy będą zatem mogli otrzymać świadczenia z ubezpieczenia chorobowego również gdy opłacą składki po terminie, bez konieczności składania do ZUS wniosków o wyrażenie zgody na opłacenie składek po terminie.
Przy czym osoby niezdolne do pracy w okresie, za który będą miały zaległości z tytułu składek w kwocie wyższej niż 1 proc. minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. - 30,10 zł), nabędą prawo do zasiłku dopiero po spłacie zadłużenia. Jeżeli nie uregulują zadłużenia w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia, prawo to przedawni się. Przeszkodą w wypłacie zasiłku nie będzie jedynie zadłużenie wynoszące maksymalnie 1 proc. minimalnego wynagrodzenia.
» wyższy zasiłek za okres pobytu w szpitalu
Zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu będzie przysługiwał w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku, a nie jak obecnie (z nielicznymi, wskazanymi przez ustawodawcę wyjątkami) w wysokości 70 proc. tej podstawy.
» częstsze ustalanie nowej podstawy wymiaru zasiłku
Podstawa wymiaru zasiłku nie będzie ustalana na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków (bez względu na ich rodzaj) nie będzie przerwy albo przerwa będzie krótsza niż miesiąc kalendarzowy. Obecnie, aby obliczyć na nowo podstawę wymiaru zasiłku, przerwa w pobieraniu zasiłków musi wynosić co najmniej 3 miesiące kalendarzowe.
» nowe zasady ustalania okresu zasiłkowego*
Okres zasiłkowy, określający łączny czas, przez który można pobierać zasiłek chorobowy, nadal, co do zasady, będzie wynosił 182 dni, a w przypadku gdy niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży - 270 dni. Przy czym do tego samego okresu zasiłkowego oprócz nieprzerwanych okresów niezdolności do pracy, będą wliczane także wszystkie okresy poprzedniej niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni, nawet jeżeli będą spowodowane różnymi chorobami. Obecnie, jeśli są przerwy w niezdolności do pracy, do okresu zasiłkowego wlicza się poprzednią niezdolność do pracy, o ile jest ona spowodowana tą samą chorobą, a przerwa nie przekracza 60 dni.
Jedyny wyjątek przewidziano dla niezdolności do pracy występującej w trakcie ciąży, która mimo przerwy nie dłuższej niż 60 dni od poprzedniej niezdolności do pracy, nie będzie wliczana do jednego okresu zasiłkowego z niezdolnością do pracy przypadającą przed tą przerwą.
» krótszy okres zasiłku chorobowego przypadającego po ustaniu ubezpieczenia*
Zasiłek chorobowy po ustaniu ubezpieczenia będzie można pobierać z założenia jedynie przez okres nie dłuższy niż 91 dni, nawet jeśli nie zostanie wykorzystany pełny 182-dniowy okres zasiłkowy. Ograniczenie to nie będzie jednak miało zastosowania do osób:
-chorych na gruźlicę,
-niezdolnych do pracy w okresie ciąży i
-niezdolnych do pracy wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.
» zasiłek macierzyński także w razie śmierci pracodawcy
Prawo do zasiłku macierzyńskiego uzyskają kobiety, które urodzą dziecko po ustaniu ubezpieczenia, jeśli ubezpieczenie to ustanie z powodu śmierci pracodawcy. Obecnie w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego zasiłek macierzyński przysługuje, jeżeli ubezpieczenie to ustało w okresie ciąży wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, albo z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu.
Co więcej, jeśli umowa o pracę wygaśnie z powodu śmierci pracodawcy, to do dnia porodu kobieta będzie mogła otrzymywać zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego, podczas gdy obecnie na takie świadczenie może liczyć wyłącznie ubezpieczona będąca pracownicą, z którą rozwiązano stosunek pracy w okresie ciąży z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy i której nie zapewniono innego zatrudnienia.
*)Osoba, która wykorzysta zasiłek chorobowy przez maksymalny okres, a nadal będzie niezdolna do pracy, będzie mogła, tak jak obecnie, wystąpić o świadczenie rehabilitacyjne. Przyznawane jest ono (i nadal będzie po 31 grudnia 2021 r.) maksymalnie na okres 12 miesięcy, jeśli osoba ubiegająca się o to świadczenie rokuje odzyskanie zdolności do pracy po dalszym leczeniu lub rehabilitacji.
autor: Bożena Dziuba
Gazeta Podatkowa nr 93 (1864) z dnia 2021-11-22
BIZNES INTERIA na Facebooku i jesteś na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami
