Zawieszenie działalności na czas pandemii
Czas pandemii jest trudny dla gospodarki i przedsiębiorców. Wiele firm w związku z nałożonymi ograniczeniami w zakresie działalności i z uwagi na pogarszającą się sytuację finansową ulega likwidacji. Jednakże przedsiębiorca nie zawsze musi decydować się na ostateczny krok i zamykać biznes, istnieje bowiem jeszcze możliwość zawieszenia funkcjonowania firmy. Kto i na jakich zasadach może z niej skorzystać? Jakie korzyści daje zawieszenie? Czy przedsiębiorca musi wypełniać jakieś obowiązki w tym czasie?
Zawieszenie działalności jest możliwe w przypadku przedsiębiorców niezatrudniających pracowników. W tym przypadku jako pracownika traktuje się osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Tak wynika z art. 2 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320). Natomiast nie zalicza się do nich osób niebędących pracownikami, które świadczą pracę na podstawie umów cywilnych, w tym umowy o dzieło, zlecenia czy umowy agencyjnej.
Dodatkowo z instytucji zawieszenia działalności skorzystać mogą zatrudniający pracowników, ale wyłącznie przebywających na urlopie: macierzyńskim, na warunkach urlopu macierzyńskiego, wychowawczym, rodzicielskim niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu.
W przypadku zakończenia korzystania z urlopów lub złożenia przez pracownika wniosku dotyczącego łączenia korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, pracownik ma prawo do wynagrodzenia jak za przestój, określonego przepisami prawa pracy, do zakończenia okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. Wynagrodzenie przestojowe to wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania pracownika, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60 proc. wynagrodzenia. Tak stanowi art. 81 § 1 Kodeksu pracy.
Przy czym, w każdym przypadku wynagrodzenie przestojowe nie może być niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2021 r. jest to kwota 2.800 zł). Szczegółowy sposób obliczania wynagrodzenia za przestój uregulowany został w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie nie wykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 927).
Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą jako wspólnik spółki cywilnej oraz poza tą spółką może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej z tych form. Poza tym, przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą jako wspólnik w więcej niż jednej spółce cywilnej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej lub kilku takich spółkach. Z tym że w przypadku wykonywania działalności gospodarczej w spółce cywilnej zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej w CEIDG jest bezpłatne.
Przedsiębiorcy prowadzący działalność na podstawie wpisu do CEIDG mogą dokonać zawieszenia prowadzonej działalności na czas nieokreślony. Przedsiębiorca może również zdecydować o zawieszeniu firmy na czas określony, jednak nie może on być krótszy niż 30 dni. Jeżeli okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej obejmie wyłącznie pełny miesiąc luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przyjmuje się liczbę dni lutego przypadającą w danym roku kalendarzowym, czyli 28 bądź 29 dni.
Natomiast przedsiębiorcy prowadzący działalność na podstawie wpisu do KRS mogą zawieszać działalność na okres od 30 dni do 24 miesięcy.
W przypadku przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG okres zawieszenia rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis tej informacji do CEIDG i trwa do dnia podanego w tym wniosku albo do dnia wskazanego we wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej.
Dla przedsiębiorców wpisanych do KRS okres zawieszenia rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia podanego we wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku.
W przypadku zobowiązań o charakterze publicznoprawnym zawieszenie wywiera skutki prawne od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności gospodarczej.
Przedsiębiorca prowadzący działalność na podstawie wpisu do CEIDG informację o zawieszeniu zgłasza, składając druk CEIDG-1. Można go złożyć na wiele sposobów (patrz ramka "Dopuszczalne metody...").
W obecnym czasie najbardziej bezpieczne i zalecane jest złożenie go on-line. W tym celu można np. zarejestrować się na stronie internetowej CEIDG (prod.ceidg.gov.pl), wypełnić formularz i podpisać go profilem zaufanym lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Przedsiębiorca do podpisania wniosku może użyć tylko własnych narzędzi potwierdzających jego tożsamość. Wyjątek stanowi przypadek, gdy wniosek składany jest przez pełnomocnika.
Wówczas osoba taka musi zostać upoważniona do dokonania czynności prawnej w imieniu mocodawcy w CEIDG. Poza tym, obecnie przedsiębiorca może wystąpić o nadanie tymczasowego profilu zaufanego. Jest to narzędzie elektroniczne służące do podpisywania dokumentów składanych on-line zamieszczonych na portalach, które udostępniają usługi dla obywateli i przedsiębiorców. Jest on ważny 3 miesiące.
Wniosek o tymczasowy profil zaufany należy wypełnić i złożyć za pośrednictwem strony:
https://moj.gov.pl/uslugi/engine/ng/index? xFormsAppName=TymczasowyProfilZaufany.
Prawo przedsiębiorców wyraźnie stanowi, iż w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może prowadzić działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Jednocześnie art. 25 ust. 2 Prawa przedsiębiorców określa, jakie czynności w trakcie zawieszenia są dozwolone.
Przedsiębiorca może m.in.:
- przyjmować należności powstałe przed zawieszeniem,
- osiągać przychody finansowe z czynności sprzed zawieszenia,
- zbywać własne środki trwałe i wyposażenie,
- regulować zobowiązania powstałe przed zawieszeniem,
- wykonywać czynności niezbędne do zachowania przychodów lub zabezpieczenia źródła przychodów,
- powołać albo odwołać zarządcę sukcesyjnego.
Zawieszenie działalności firmy nie zwalnia przedsiębiorcy ze wszystkich obowiązków, bowiem przedsiębiorca ma obowiązek w szczególności:
- uczestniczyć we wszystkich postępowaniach administracyjnych, sądowych, podatkowych,
- wykonywać obowiązki nakazane przepisami,
- uczestniczyć w kontrolach organów państwowych,
- składać coroczne sprawozdanie finansowe.
Zawieszenie nie zwalnia m.in. od obowiązku zgłaszania zmian np. zmiany formy opodatkowania. Właściciel firmy ma też obowiązek opłacać należności publicznoprawne, np. podatek od nieruchomości.
W trakcie zawieszenia działalności gospodarczej nie trzeba płacić składek ZUS, a także składać deklaracji ZUS (można zgłosić się do ubezpieczeń dobrowolnie) oraz nie trzeba płacić zaliczek na podatek dochodowy ani składać deklaracji VAT (jeśli nie dokonuje się w tym czasie transakcji opodatkowanych VAT).
Przedsiębiorca otwierający swoją firmę z wykorzystaniem dotacji udzielanej ze środków Funduszu Pracy, podpisując umowę, zobowiązuje się m.in. do prowadzenia firmy przez okres co najmniej 12 miesięcy (bez możliwości dokonania jej zawieszenia). Do okresu prowadzenia działalności gospodarczej zaliczane są przerwy w jej prowadzeniu z powodu choroby lub korzystania ze świadczenia rehabilitacyjnego.
Obecnie, w wyniku zmian wprowadzonych na mocy nowelizacji rozporządzenia w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej, istnieje możliwość dokonania zawieszenia działalności gospodarczej lub podjęcie zatrudnienia w okresie pierwszych 12 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej założonej dzięki jednorazowej dotacji udzielanej ze środków FP.
Z tym że rozwiązanie to ma zastosowanie wyłącznie w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 30 dni po ich odwołaniu.
Zawieszenie działalności może nieść za sobą sankcje finansowe w przypadku przedsiębiorców, którzy skorzystali ze wsparcia udzielanego w ramach tarczy antykryzysowej lub tarczy finansowej. Przykładowo przedsiębiorca korzystający z pomocy finansowej udzielanej w postaci pożyczki na pokrycie bieżącej działalności gospodarczej w kwocie do 5.000 zł czy dotacji branżowej na ten sam cel zobowiązany jest do prowadzenia działalności gospodarczej przez okres 3 miesięcy od dnia uzyskania pomocy.
Jeśli w tym czasie zlikwiduje swoją firmę bądź dokona jej zawieszenia, wówczas musi zwrócić uzyskaną pomoc. To samo dotyczy beneficjentów subwencji PFR. W ich przypadku zawieszenie działalności gospodarczej również spowoduje konieczność zwrotu 100 proc. otrzymanych środków.
Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 6.03.2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162)
autor: Kinga Romas
Gazeta Podatkowa nr 20 (1791)
