Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza

Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza (EaWG) powstała na początku lat 90., gdy kraje byłego ZSRR, nadal silnie powiązane ekonomicznie, szukały sposobów na podtrzymanie współpracy po rozpadzie Związku Radzieckiego.

W 1996 roku Białoruś, Kazachstan, Kirgistan i Rosja podpisały umowę o współpracy gospodarczej, a dwa lata później dołączył Tadżykistan. W 2000 roku kraje te formalnie utworzyły EaWG, której celem była integracja gospodarcza i stworzenie wspólnej przestrzeni handlowej z unią celną.

Rosja traktowała EaWG jako narzędzie do utrzymania wpływów w regionie i wzmacniania swojej pozycji w Wspólnocie Niepodległych Państw.

W skład EaWG wchodziły początkowo pięć państw: Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Rosja oraz Tadżykistan. Organizacja miała osobowość prawną i była zarejestrowana w ONZ, co podkreślało jej międzynarodowy charakter. Dodatkowo w 2003 roku EaWG uzyskała status obserwatora przy Zgromadzeniu Ogólnym ONZ, co jeszcze bardziej wzmocniło jej pozycję na arenie międzynarodowej.

Obok członków pełnoprawnych, EaWG miała także obserwatorów. Od maja 2002 roku taką rolę pełniły Armenia, Mołdawia oraz Ukraina, choć nigdy nie stały się pełnoprawnymi członkami wspólnoty.

W latach 2006-2008 do EaWG dołączył również Uzbekistan, jednak w 2008 roku opuścił organizację. Jego obecność w ramach EaWG była krótka, a decyzja o wycofaniu się wynikała z polityki wewnętrznej Uzbekistanu oraz jego próby ograniczenia zależności od Rosji.

Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza miała strukturę opartą na modelach organizacji integracyjnych, takich jak UE. Na jej czele stała Rada Międzypaństwowa, składająca się z szefów państw i rządów, która podejmowała kluczowe decyzje dotyczące integracji i rozwoju.

Komitet Integracyjny, z udziałem zastępców szefów rządów, koordynował działania między krajami, monitorując realizację strategii. Zgromadzenie Międzyparlamentarne harmonizowało ustawodawstwo członków, a Sąd Wspólnoty w Mińsku rozstrzygał spory gospodarcze, zapewniając stabilność współpracy.

Głównym celem EaWG było stworzenie unii celnej i wspólnej przestrzeni gospodarczej, aby zbliżyć gospodarki członków i ułatwić handel. Organizacja dążyła do ustanowienia reżimu wolnego handlu, wspólnej taryfy celnej oraz swobodnego przepływu kapitału, tworząc podstawy wspólnego rynku finansowego i potencjalnie jednej waluty. Priorytetami były także wspólne regulacje celne, harmonizacja ustawodawstwa, współpraca w transporcie i energetyce oraz wspólna polityka rolna.

Choć EaWG początkowo spełniała swoją rolę jako organizacja integracyjna, z czasem uznano, że potrzebne są głębsze reformy, aby zacieśnić współpracę między państwami członkowskimi.

W październiku 2014 roku przywódcy państw członkowskich podjęli decyzję o rozwiązaniu EaWG i utworzeniu na jej miejscu Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (EUG). Nowa organizacja formalnie rozpoczęła działalność na początku 2015 roku.