Kurs sztywny waluty
Sobota, 11 stycznia 2025 (11:23)
Aktualizacja Sobota, 11 stycznia 2025 (12:38)
Kurs sztywny waluty to jeden z modeli polityki kursu walutowego, w którym wartość waluty krajowej jest stała w odniesieniu do wartości innej waluty, koszyka walut lub surowca (np. złota). Taki system ma na celu zapewnienie stabilności gospodarczej, ochronę przed dużymi wahaniami kursów walutowych oraz zwiększenie zaufania do danej waluty.
Kurs sztywny waluty - najważniejsze informacje
Czym jest kurs sztywny waluty?
Kurs sztywny (ang. fixed exchange rate) to system, w którym wartość waluty danego kraju jest ustalana na stałym poziomie w stosunku do innej waluty lub koszyka walut i nie zmienia się w odpowiedzi na codzienne zmiany podaży i popytu na rynku walutowym.
Kurs ten jest utrzymywany dzięki interwencjom banku centralnego, który w razie potrzeby kupuje lub sprzedaje własną walutę na rynku, aby zapobiec jej deprecjacji (spadkowi wartości) lub aprecjacji (wzrostowi wartości).
Przykładem może być sytuacja, gdy waluta krajowa (np. waluta X) jest powiązana z dolarem amerykańskim w stosunku 1:1. Jeśli na rynku zacznie przeważać podaż waluty X, co naturalnie obniżyłoby jej wartość, bank centralny musi interweniować, kupując tę walutę, aby utrzymać ustalony kurs.
Rodzaje kursów sztywnych
W systemie kursów sztywnych istnieją różne podejścia do ustalania wartości waluty:
Peg do jednej waluty
Najprostszą formą kursu sztywnego jest powiązanie waluty krajowej z jedną konkretną walutą obcą, np. dolarem amerykańskim (USD) czy euro (EUR). Przykładem jest Hongkong, którego dolar hongkoński (HKD) jest powiązany z dolarem amerykańskim.
Peg do koszyka walut
Niektóre kraje ustalają wartość swojej waluty w stosunku do koszyka kilku walut, co pozwala zmniejszyć ryzyko wynikające z nadmiernej zależności od jednej waluty. Koszyk walut może obejmować np. dolara amerykańskiego, euro, jena japońskiego i funta brytyjskiego.
Powiązanie z surowcem (np. złotem)
W przeszłości wiele państw stosowało system oparty na złotym standardzie, w którym wartość waluty była bezpośrednio powiązana z określoną ilością złota. Obecnie taki system nie jest już stosowany.
Rady walutowe (Currency board)
W systemie rady walutowej kurs waluty krajowej jest sztywno powiązany z jedną walutą obcą, a bank centralny jest zobowiązany do utrzymywania rezerw walutowych pokrywających całkowitą emisję krajowej waluty. Przykładem jest Bułgaria, która powiązała swoją walutę z euro.
Zalety kursu sztywnego waluty
Kurs sztywny może przynosić różne korzyści, zwłaszcza w krajach, które dążą do stabilizacji swojej gospodarki.
Stabilność kursu walutowego
Kurs sztywny zapewnia stabilność kursów walutowych, co jest korzystne dla handlu międzynarodowego i inwestycji zagranicznych. Przedsiębiorstwa i inwestorzy mogą planować swoje działania bez obaw o nagłe zmiany kursów, co zmniejsza ryzyko finansowe.
Ochrona przed inflacją
Powiązanie waluty krajowej z walutą stabilną, taką jak dolar amerykański, może pomóc w kontrolowaniu inflacji. Wzrost wartości waluty rezerwowej automatycznie wzmacnia walutę krajową, co ogranicza presję inflacyjną wynikającą z importu.
Większe zaufanie do waluty
Stały kurs walutowy może zwiększać zaufanie do waluty krajowej, zwłaszcza w krajach o niestabilnej historii gospodarczej. Ustalony kurs pokazuje, że bank centralny dąży do utrzymania stabilności gospodarczej.
Zmniejszenie ryzyka spekulacji
Kurs sztywny zmniejsza możliwość spekulacyjnych ataków na walutę, ponieważ bank centralny aktywnie uczestniczy w rynku, broniąc ustalonego kursu.
Wady kursu sztywnego waluty
Pomimo licznych zalet, kurs sztywny wiąże się również z pewnymi ograniczeniami i ryzykami.
Brak elastyczności w polityce monetarnej
Utrzymywanie sztywnego kursu walutowego ogranicza możliwości banku centralnego w prowadzeniu polityki monetarnej. W sytuacjach kryzysowych bank centralny nie może łatwo dostosować kursu walutowego do zmieniających się warunków gospodarczych.
Wysokie koszty utrzymania kursu
Bank centralny musi dysponować dużymi rezerwami walutowymi, aby interweniować na rynku w obronie kursu waluty. W przeciwnym razie ryzykuje utratę zdolności do utrzymania sztywnego kursu, co może prowadzić do kryzysu walutowego.
Ryzyko deflacji
W przypadku utrzymania sztywnego kursu, kraj może doświadczać deflacji, jeśli podaż pieniądza jest ograniczana, aby dostosować się do wymogów utrzymania kursu. Deflacja z kolei może prowadzić do spadku produkcji i wzrostu bezrobocia.
Utrata konkurencyjności eksportu
Silna waluta wynikająca z kursu sztywnego może negatywnie wpłynąć na konkurencyjność eksportu, ponieważ krajowe towary stają się droższe dla zagranicznych nabywców.
Przykłady krajów stosujących kurs sztywny
Współcześnie kurs sztywny waluty stosują głównie mniejsze gospodarki, które dążą do stabilizacji swojego rynku. Przykłady obejmują:
- Hongkong - dolar hongkoński jest powiązany z dolarem amerykańskim.
- Bułgaria - lew bułgarski jest powiązany z euro w systemie rady walutowej.
- Arabia Saudyjska - rial saudyjski jest powiązany z dolarem amerykańskim.
Kurs sztywny a kurs płynny
Kurs sztywny różni się od kursu płynnego, w którym wartość waluty kształtuje się w wyniku sił podaży i popytu na rynku. Każdy z tych systemów ma swoje zalety i wady, a wybór między nimi zależy od specyfiki gospodarki danego kraju oraz jego celów makroekonomicznych.
W systemie kursu płynnego bank centralny nie interweniuje na rynku, co daje większą elastyczność w dostosowywaniu się do zmieniających się warunków gospodarczych. Jednak kurs płynny jest bardziej podatny na zmienność i spekulacje, co może zwiększać ryzyko finansowe.