Odprawa pośmiertna
Poniedziałek, 30 września 2024 (14:58)
Aktualizacja Poniedziałek, 30 września 2024 (14:59)
Odprawa pośmiertna to świadczenie finansowe wypłacane rodzinie zmarłego pracownika. Jest to jednorazowa wypłata mająca na celu wsparcie najbliższych w trudnym okresie po śmierci bliskiej osoby, która była zatrudniona. Odprawa pośmiertna jest regulowana przez przepisy prawa pracy, które określają kto jest uprawniony do jej otrzymania oraz w jakiej wysokości.
Odprawa pośmiertna - najważniejsze informacje
Komu przysługuje odprawa pośmiertna?
Odprawa pośmiertna przysługuje członkom rodziny zmarłego pracownika, zdefiniowanym przez Kodeks pracy. Obejmuje to małżonka oraz innych członków rodziny uprawnionych do otrzymywania renty rodzinnej według przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Kwalifikują się do tego:
- dzieci biologiczne, adoptowane i te, za które pracownik posiadał prawa rodzicielskie — do 16. roku życia lub do zakończenia nauki, jednak nie dłużej niż do 25. roku życia. Jeżeli są całkowicie niezdolne do pracy, wiek nie ma znaczenia,
- dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, włączając rodziny zastępcze,
- wnuki, rodzeństwo przyjęte na wychowanie i utrzymanie,
- rodzicom, w tym ojczymowi, macosze i osobom przysposabiającym, jeśli są niezdolni do pracy, mają co najmniej 50 lat, lub wychowują dzieci uprawnione do renty po zmarłym.
Odprawa pośmiertna jest wypłacana niezależnie od okoliczności śmierci, czy to podczas pracy czy na urlopie, a także bez względu na długość zatrudnienia, nawet jeśli umowa była na okres próbny. Śmierć pracownika wynikająca z działań celowych takich jak samobójstwo, również nie wyklucza prawa do odprawy pośmiertnej.
Ile wynosi odprawa pośmiertna?
Wysokość odprawy pośmiertnej zależy od kilku czynników, w tym od długości zatrudnienia zmarłego pracownika u danego pracodawcy. Odprawa jest wypłacana w następujących równowartościach wynagrodzenia:
- jednomiesięcznego wynagrodzenia – dla pracownika zatrudnionego krócej niż 10 lat,
- trzymiesięcznego wynagrodzenia – dla pracownika zatrudnionego ponad 10 lat,
- sześciomiesięcznego wynagrodzenia – dla pracownika zatrudnionego ponad 15 lat.
Pozostałe elementy wpływające na kwotę odprawy to:
- stała miesięczna stawka wynagrodzenia,
- składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy dłuższe niż miesiąc, wypłacone w ciągu trzech miesięcy przed uzyskaniem prawa do odprawy,
- średnia wartość składników wynagrodzenia za okresy dłuższe niż miesiąc, wypłacone w ciągu 12 miesięcy przed uzyskaniem prawa do odprawy.
Odprawa pośmiertna obejmuje również premie zmienne i jest wypłacana członkom rodziny, nawet jeśli zmarły był zatrudniony na okres próbny.
Kto wypłaca odprawę pośmiertną?
Zasadniczo obowiązek wypłaty odprawy pośmiertnej spoczywa na pracodawcy, który zatrudniał zmarłego pracownika. Ustawodawca przewidział jednak możliwość zwolnienia się z tego obowiązku, jeśli pracodawca wcześniej wykupił na rzecz swoich pracowników ubezpieczenie na życie.
Gdy pracodawca posiada umowę ubezpieczenia na życie zawartą z towarzystwem ubezpieczeniowym, może być zwolniony z obowiązku wypłaty odprawy pośmiertnej. Jednakże zwolnienie to zależy od kwoty, jaką rodzina otrzyma od ubezpieczyciela. Jeśli wypłata od ubezpieczyciela jest niższa niż odprawa, którą rodzina miałaby otrzymać od pracodawcy, wówczas pracodawca jest zobowiązany do pokrycia tej różnicy.
Takie uregulowanie przepisów gwarantuje, że rodzina zmarłego pracownika otrzyma co najmniej taką kwotę, jaką przewiduje Kodeks pracy, niezależnie od warunków polisy ubezpieczeniowej.
Kiedy odprawa pośmiertna nie będzie wypłacona?
Odprawę pośmiertną mogą otrzymać tylko członkowie rodziny wskazani przez Kodeks pracy. Jednakże pracodawca nie jest zobowiązany do jej wypłaty, jeżeli pracownik był ubezpieczony na życie i kwota odszkodowania z tego ubezpieczenia przekracza potencjalną wartość odprawy. W takim przypadku należy porównać obie kwoty. Jeżeli odszkodowanie z ubezpieczenia jest mniejsze niż odprawa, pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia różnicy.
Rodziny pracowników, którzy przeszli na emeryturę lub otrzymali rentę nie mają prawa do odprawy pośmiertnej. Odprawa przysługuje jedynie w przypadku, gdy pracownik zmarł będąc w stosunku pracy lub otrzymując zasiłek chorobowy z powodu niezdolności do pracy.