Rial
Środa, 15 stycznia 2025 (10:36)
Rial to nazwa waluty używanej w kilku krajach Bliskiego Wschodu i Azji Południowej. Jest oficjalną jednostką płatniczą w takich krajach jak Iran, Oman, Jemen i Katar (choć tutaj formalnie używa się nazwy rial katarski). Każdy z tych wariantów rialu różni się pod względem wartości, historii oraz roli, jaką odgrywa w gospodarce swojego kraju.

Rial - najważniejsze informacje
-
Kraj:
Iran, Oman, Jemen, Katar
-
Symbol:
IRR, OMR, YER lub QAR
Rial irański (IRR)
Historia
Rial irański jest walutą Iranu od 1932 roku, kiedy to zastąpił poprzednią jednostkę płatniczą - toman. Toman jednak nadal funkcjonuje w obiegu, choć nie jako oficjalna waluta, ale jako potoczna jednostka przeliczeniowa. 1 toman równa się 10 rialom, co niekiedy bywa źródłem zamieszania zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.
Początki rialu irańskiego sięgają okresu dynastii Safawidów, kiedy to termin "rial" był używany do określenia srebrnych monet. Współczesna wersja waluty została wprowadzona przez Bank Centralny Iranu, aby zmodernizować system monetarny i dostosować go do nowoczesnych potrzeb gospodarki.
Podział i nominały
Rial dzieli się na 100 dinarów, jednak z powodu bardzo niskiej wartości dinary nie są już używane. Obecnie w obiegu znajdują się:
- Monety: 50, 100, 250, 500 i 1000 rialów.
- Banknoty: od 1 000 do 1 000 000 rialów.
Kurs i gospodarka
Rial irański jest jedną z najsłabszych walut na świecie, co jest efektem sankcji międzynarodowych, inflacji oraz niestabilności politycznej. Kurs rialu do dolara amerykańskiego wynosi obecnie setki tysięcy za jednego dolara. Głównym czynnikiem wpływającym na wartość rialu są sankcje gospodarcze, które ograniczają dostęp Iranu do globalnego rynku.
Reformy walutowe
Rząd Iranu rozważa denominację rialu i powrót do tomań. Planowane zmiany mają na celu uproszczenie systemu monetarnego i zwiększenie przejrzystości transakcji. Denominacja mogłaby również pomóc w odbudowie zaufania do waluty na arenie międzynarodowej.
Rial omański (OMR)
Historia
Rial omański został wprowadzony w 1970 roku, zastępując rupie indyjsko-wschodnią, która była wcześniej używana w regionie. Początkowo waluta była nazywana rialem sa'idim, od imienia ówczesnego sułtana. W 1973 roku nazwa została zmieniona na rial omański.
Podział i nominały
Rial omański dzieli się na 1 000 baisów. Monety występują w nominałach od 5 do 500 baisów, a banknoty od 1 do 50 OMR. Wartość tej waluty jest jedną z najwyższych na świecie.
Kurs i stabilność
Rial omański ma stały kurs wymiany w stosunku do dolara amerykańskiego, wynoszący około 1 OMR = 2,60 USD. Taki system pozwala na stabilność gospodarczą, co jest niezwykle ważne dla kraju, którego gospodarka opiera się głównie na eksporcie ropy naftowej.
Znaczenie dla gospodarki
Dzięki stabilnemu kursowi rial omański jest ceniony przez inwestorów. Wysoka wartość waluty odzwierciedla również siłę gospodarki Omanu, która, mimo zależności od ropy, stara się dywersyfikować swoje źródła dochodu, inwestując w turystykę i infrastrukturę.
Rial jemeński (YER)
Historia
Rial jemeński został wprowadzony po zjednoczeniu Jemenu Północnego i Południowego w 1990 roku. Przed zjednoczeniem oba regiony miały swoje waluty: rial w północy i dinar w południu. Po zjednoczeniu przyjęto wspólną walutę, by ułatwić integrację gospodarczą.
Podział i nominały
Rial jemeński dzieli się na 100 filsów, choć ze względu na niską wartość waluty filsy praktycznie nie są już używane. W obiegu znajdują się banknoty o nominałach od 50 do 1 000 rialów oraz monety od 1 do 50 rialów.
Kurs i inflacja
Rial jemeński, podobnie jak irański, jest walutą o bardzo niskiej wartości. W wyniku trwającego od lat konfliktu zbrojnego oraz kryzysu humanitarnego wartość waluty dramatycznie spadła. Inflacja oraz brak stabilności politycznej powodują, że kurs waluty jest bardzo niestabilny, co utrudnia codzienne funkcjonowanie mieszkańcom.
Rial katarski (QAR)
Historia i podział
Rial katarski jest oficjalną walutą Kataru od 1973 roku, kiedy to zastąpił rial saudyjski. Podobnie jak rial omański, rial katarski dzieli się na 100 dirhamów. W obiegu znajdują się banknoty od 1 do 500 QAR oraz monety od 1 do 50 dirhamów.
Kurs i stabilność
Rial katarski jest powiązany z dolarem amerykańskim w stałym kursie wynoszącym około 3,64 QAR za 1 USD. Dzięki temu gospodarka Kataru, oparta na eksporcie gazu ziemnego, cieszy się dużą stabilnością.
Rola rialu w regionie Bliskiego Wschodu
Waluty noszące nazwę rial pełnią kluczową rolę w gospodarkach swoich krajów. Każda z nich mierzy się jednak z różnymi wyzwaniami:
- Iran boryka się z międzynarodowymi sankcjami i inflacją.
- Oman i Katar czerpią korzyści z bogactw naturalnych, stabilizując swoje waluty.
- Jemen zmaga się z kryzysem humanitarnym i gospodarczym, który osłabia wartość jego waluty.
Rial jako wspólna nazwa symbolizuje jednocześnie różnorodność i wspólne dziedzictwo regionu, który łączy wspólna historia oraz wyzwania związane z globalizacją i niestabilnością polityczną.