W poniedziałek 6 czerwca br. Narodowy Bank Polski zaprezentował nowy polski banknot obiegowy o nominale 500 zł z wizerunkiem Jana III Sobieskiego, którego wprowadzenie do obiegu jest zaplanowane na luty 2017 r. W ostatnich latach NBP odnotowuje wzrost wartości obiegu gotówkowego oraz wzmożony popyt na banknoty o wysokich nominałach, w szczególności na nominał 200 złotych. Emisja banknotu 500 zł jest odpowiedzią na to zjawisko oraz rosnące koszty utrzymywania zapasu strategicznego gotówki przez NBP.
- Jednym z celów NBP jest zapewnienie bezpiecznego i efektywnego obrotu gotówkowego w Polsce, który będzie odpowiadał na zapotrzebowanie obywateli i przedsiębiorstw. Wprowadzenie do obiegu banknotu 500 zł wpisuje się w realizację tego zadania. W pierwszych latach banknot 500 zł będzie służył głównie do przechowywania zapasu strategicznego w NBP, będzie więc rzadko spotykany w obiegu. Nowy nominał pozwoli jednak obniżyć koszty zamawiania i przechowywania zapasu strategicznego w banku, czego efektem będą m.in. oszczędności w funkcjonowaniu NBP - wyjaśnia prezes NBP prof. Marek Belka. Zgodnie z ustawą o NBP, 95 proc. zysku wypracowanego przez bank centralny jest przekazywane bezpośrednio do budżetu państwa.
Wygląd nowego banknotu
Na banknocie znalazł się wizerunek Jana III Sobieskiego, dzięki czemu zachowana została chronologiczna ciągłość serii "Władcy polscy". Wizerunek banknotu 500 zł zaprojektował Andrzej Heidrich, autor pozostałych polskich banknotów obiegowych o nominałach 10, 20, 50, 100 i 200 zł. Na pozostałych banknotach znajdują się polscy władcy z dynastii Piastów i Jagiellonów w kolejności chronologicznej odpowiadającej wzrostowi nominałów: Mieszko I, Bolesław Chrobry, Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło i Zygmunt I Stary. Producentem banknotów na zlecenie NBP jest Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych SA.
Ile pieniędzy krąży w gospodarce?
W powszechnym obiegu w Polsce znajduje się obecnie ponad 1,77 mld sztuk banknotów. Wartość obiegu gotówkowego w Polsce wynosi obecnie ponad 170 miliardów złotych - 16 procent więcej niż rok temu. Tymczasem popyt na banknot o nominale 200 złotych w okresie maj 2015 - maj 2016 wzrósł o 28 procent. W ciągu ostatnich 6 lat wartość banknotów i monet w polskiej gospodarce prawie podwoiła się. Tymczasem struktura nominałowa banknotów w Polsce nie zmieniła się od 21 lat, czyli od 1995 roku. Wówczas średnia pensja w Polsce wynosiła około 800 złotych, obecnie przekracza 4000 złotych. Banknot 200 zł - najwyższy nominał funkcjonujący na polskim rynku - pod względem siły nabywczej jest najniższym wśród najwyższych nominałów stosowanych w krajach Unii Europejskiej. Przykładowo czeski banknot o wartości 5000 koron ma równowartość 822,9 zł, duńskie 1000 koron - 598,1 zł, a chorwackie 1000 kun - 594,3 zł. Najwyższą wartość w Europie ma 1000 franków szwajcarskich - jest to równowartość 4002,5 zł (dane na 24 maja 2016 r.). Natomiast nowy banknot 500 zł stanowi obecnie równowartość około 114 euro, a jego siłę nabywczą można porównać z banknotem 200 euro w strefie euro.
Modernizacja polskich banknotów
Narodowy Bank Polski w ostatnich latach przeprowadził modernizację polskich banknotów wyposażając je w najnowocześniejsze na świecie zabezpieczenia. Zmodernizowane banknoty o niższych nominałach (10, 20, 50, 100 złotych) znajdują się w obiegu od kwietnia 2014 r., a 200 zł od lutego 2016 r. Liczba fałszywych banknotów w Polsce znacząco spadła - obecnie NBP odnotowuje jedynie 4,6 sztuk fałszywych banknotów na milion, podczas gdy w poprzednich latach liczba ta sięgała 7-10 szt./mln. Modernizacja polskich banknotów, poprzedzona ogólnopolską akcją informacyjną, wpłynęła nie tylko na podniesienie bezpieczeństwa polskiej waluty, lecz także na obniżenie kosztów emisji. Zmieniono również zasady zarządzania zapasami banknotów oraz transportu znaków pieniężnych, tak aby oprócz wyższej jakości osiągnąć dodatkowe oszczędności.
Zgodnie z ustawą o Narodowym Banku Polskim z dnia 29 sierpnia 1997 r., Narodowemu Bankowi Polskiemu przysługuje wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej.
