"Kopiec Wyzwolenia niech po wszystkie czasy stanowi widomy znak bohaterskich i zwycięskich czynów ludu śląskiego i jego wierności Ojczyźnie".
Fragment dokumentu wydanego z okazji uroczystości poświęcenia Kopca Wyzwolenia, 20 czerwca 1937 r.
Piekary Śląskie
Miejscowość jest położona na Górnym Śląsku, gdzie od dawna kultywowano polskie tradycje narodowe i pielęgnowano język polski. Wystarczy wspomnieć działalność proboszcza piekarskiego kościoła, księdza Alojzego Ficka (1790-1862) czy Teodora Heneczka (1817-1888), górnośląskiego drukarza, redaktora i wydawcy. Piekary miały również ogromny udział w trzech powstaniach. Piekarscy powstańcy walczyli w różnych miejscach - szczególnie podczas III powstania śląskiego (1921), biorąc udział w walkach na Górze św. Anny. W tym samym powstaniu składano przysięgę powstańczą na tzw. Kocich Górkach, gdzie zginął pierwszy powstaniec. W okresie 20-lecia międzywojennego Piekary Śląskie znalazły się w granicach państwa polskiego.
Miejsce
Na krótko przed budową Kopca ustalono, że zostanie usypany na Kocim Wzgórzu (niem. Katzenberg), przez miejscowych zwanym Kocimi Łbami lub Kocimi Górkami. W tym miejscu przez wieki wydobywano rudy wielu metali. Drążono w tym celu wiele płytkich szybików, jeden przy drugim, a wydobyty urobek usypywano w sąsiedztwie. W ten sposób powstawały charakterystyczne, zaokrąglone nasypy ziemne, które przypominały kocie łebki.
Idea
Pomysł usypania kopca po raz pierwszy pojawił się w drugiej połowie XIX w. za sprawą Wawrzyńca Hajdy, miejscowego, ociemniałego górnika i działacza, zwanego Śląskim Wernyhorą. W jego zamyśle kopiec miał upamiętnić przemarsz wojsk króla Jana III Sobieskiego przez Piekary (1683) i wizytę władcy w miejscowej świątyni. Wówczas pomysł zarzucono, a władze pruskie aresztowały Hajdę za podburzanie ludności. Do idei powrócono dopiero w okresie 20-lecia międzywojennego, chcąc nie tylko upamiętnić królewskie czasy Sobieskiego, ale również powstańców śląskich. Do budowy kopca przystąpiono w 1932 r., a zakończono ją w 1937 r. Jego projektantem był inż. Eugeniusz Zaczyński. Kopiec usypano z kamieni i ziemi przywiezionej z różnych miejsc, w tym z miejsc uświęconych krwią Polaków. Uroczyste poświęcenie Kopca Wyzwolenia przy udziale władz państwowych nastąpiło 20 czerwca 1937 r. Jest to największy i najważniejszy na Górnym Śląsku pomnik upamiętniający powstania śląskie.
Na rewersie monety znajdują się stylizowane wizerunki: Kopca Wyzwolenia w Piekarach Śląskich oraz fragmentu koła szybowego z kopalni "Julian".
Dariusz Pietrucha
Moneta: "Odkryj Polskę" - Kopiec Wyzwolenia
Nominał: 5 zł
Stop: pierścień MN25, rdzeń CuAl16Ni2
Stempel: zwykły
Średnica: 24,00 mm
Masa: 6,54 g
Brzeg (bok): moletowany nieregularnie; na boku ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami
Nakład: do 1 200 000 szt.
Projektant awersu: Dobrochna Surajewska
Projektant rewersu: Grzegorz Pfeifer
Emitent: NBP
Na zlecenie NBP monety wyprodukowała Mennica Polska S.A.
Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze
