System podatkowy mamy do kitu

Zdecydowana większość osób zajmujących się działalnością gospodarczą jest niezadowolona z obecnego systemu podatkowego. Uważają oni, że obowiązujące przepisy podatkowe utrudnia prowadzenie biznesu. Tak wynika z badania PBS DGA przeprowadzonego na zlecenie Gazety Prawnej i CMS Cameron McKenna. Krytyczne opinie przedsiębiorców podzielają eksperci podatkowi.



Zastrzeżenia pracodawców

Osoby zajmujące już od dawna zgłaszają zastrzeżenia do obowiązujących podatków. Oceniają również propozycje zmian w obecnych przepisach. Kompleksowy projekt nowelizacji przepisów przedstawiło Ministerstwo Finansów. Proponowane przez MF rozwiązania zostały ocenione przez najważniejsze organizacje biznesu, o czym pisaliśmy w Gazecie Prawnej.

Przedsiębiorcy z Business Centre Club (BCC) pozytywnie ocenili m.in. zapowiedzi:
- waloryzacji progów dochodowych w ramach obecnych stawek podatkowych,
- wprowadzenie ryczałtowego podatku VAT,
- przywilejów dla tzw. solidnych podatników,
- zmiany zasad opodatkowania sprzedaży nieruchomości,
- likwidację podwójnego opodatkowania osób pracujących za granicą,
- centralizację wydawania wiążących interpretacji prawa podatkowego,
- uproszczenie amortyzacji,
- walki z szarą strefą w gospodarce.

Z kolei z negatywną oceną BCC spotkały się zapowiedzi:
- odsunięcia zasadniczej reformy stawek podatkowych dopiero na 2009 rok,
- zniesienie preferencji w kosztach uzyskania przychodu w umowach zlecenia, umowach o dzieło i umowach autorskich; podniesie to koszty działania przedsiębiorstw, których działalność oparta jest na tego typu umowach,
- wprowadzenia opodatkowania użytkowania do celów prywatnych samochodów służbowych - przedstawiony mechanizm będzie zachęcał do nadużyć,
- wyrównania stawek akcyzy na olej napędowy i olej opałowy,
- zrównania terminu zwrotu naliczonego podatku VAT dla wszystkich podatników do 70 dni; skrócenie tego terminu dla podatników rozliczających się w terminie 180 dni jest znaczące, jednakże wydłużenie tego terminu dla tych, którzy do tej pory rozliczali się w ciągu 60 dni jest niezrozumiałe i pogorszy ich sytuację.
- utworzenia czterech tzw. centrów informacji podatkowej; nie wiadomo, czemu te centra mają służyć - nie będą miały prawa wydawania interpretacji podatkowych; wydaje się, że będą to wyłącznie nowe miejsca pracy.





Bez zmian systemowych

Proponowane zmiany nie satysfakcjonują w pełni przedstawicieli Konfederacji Pracodawców Polskich. Według KPP w proponowanych przez ministerstwo rozwiązaniach zabrakło zmian systemowych, które mogłyby stanowić silny impuls dla rozwoju przedsiębiorczości.

KPP uważa natomiast, że umożliwienie odliczenia VAT od wszystkich samochodów wykorzystywanych w działalności gospodarczej jest od dawna postulowanym rozwiązaniem. Pozytywnie ocenia też m.in. zapowiedź odmrożenia progów podatkowych.

Konfederacji Pracodawców Polskich, podobnie jak BCC, krytycznie odnosi się do zapowiedzi wprowadzenia dwóch stawek PIT dopiero w 2009 r.



Propozycje biznesu

Własne propozycje zmian w podatkach ma Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan. PKPP Lewiatan uważa, że oprócz obniżenia obciążeń podatkowych, niezwykle istotne jest zmniejszenie kosztów obsługi podatków. Miałoby temu służyć miały zmiany w zakresie uproszczeń proceduralnych, zmniejszenia obowiązków ewidencyjnych i dokumentacyjnych oraz wprowadzenia instytucji ułatwiających rozliczanie podatku. Tego rodzaju zmiany są szczególnie ważne, jeżeli nie dokonuje się radykalnego zmniejszenia obciążeń podatkowych - podkreślają przedstawiciele PKPP Lewiatan. Ich zdaniem zmiany w Ordynacji podatkowej powinny obejmować m.in. wstrzymanie wykonania decyzji podatkowej w czasie trwania postępowania odwoławczego, wprowadzenie uprawnień podatników do złożenia korekty deklaracji w podatku VAT po zakończeniu kontroli podatkowej, dokonywanie oceny prawnej w protokole kontroli podatkowej i zamieszczanie już w protokole kontroli oraz wydłużenie obowiązywania decyzji dotyczących porozumień w sprawach ustalenia cen transakcyjnych.

Wiążące interpretacje

Według Krajowej Izby Gospodarczej (KIG), propozycję przeniesienia obowiązku wydawania wiążących interpretacji podatkowych na ministra finansów publicznych oraz określenie w tym zakresie jednolitego wniosku należy uznać jako pozytywną zmianę. Efektem powinno być ujednolicenie wydawanych i eliminacja rozbieżnych interpretacji, tak aby do analogicznych stanów faktycznych nie były wydawane rozbieżne interpretacje. Jak najbardziej celowe jest rozszerzenie zakresu interpretacji na zdarzenia przyszłe.

Centralizacja powinna okazać się rozwiązaniem użytecznym i korzystnym dla fiskusa i podatników. Zdaniem KIG, należy jednak rozbudować przepisy dotyczące zasady nieszkodzenia. W przypadku długoterminowych inwestycji może dojść bowiem do sytuacji kiedy to przedsiębiorcy zostaną zaskoczeni nową interpretacją, podczas gdy planowali swoje działania gospodarcze z uwzględnieniem skutków podatkowych określonych w poprzedniej interpretacji.



Obejście prawa

KIG uznaje za wyjątkowo niekorzystną dla przedsiębiorców i pozostałych podatników propozycje ponownego umieszczenia w Ordynacji podatkowej klauzuli obejścia prawa podatkowego. Wykorzystywanie tego instrumentu mogłoby negatywnie wpłynąć na "bezpieczeństwo podatkowe" przedsiębiorców.

Krajowa Izba Gospodarcza natomiast przychylnie odnosi się do projektu stworzenia instytucji Rejestru Sprawdzonych Podatników. Zdaniem KIG, prawa sprawdzonego podatnika w zakresie informowania o kontroli podatkowej z odpowiednim wyprzedzeniem powinny dotyczyć wszystkich podatków.

Nowa grupa podatkowa

Za pozytywne należy uznać - zdaniem KIG - wprowadzenie w ustawie o podatku od spadku i darowizn grupy podatkowej "0" (małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, ojczyma, macochę). W ocenie KIG obecny system podatkowy, który obciąża nawet 7 proc. stawką podatku otrzymany przez najbliższych członków rodziny, w drodze spadkobrania, dorobek całego życia spadkodawcy, jest rażąco niesprawiedliwy ze społecznego punktu widzenia. Tak samo wysokie obciążenie podatkowe ma obecnie miejsce w sytuacji nabycia własności rzeczy oraz praw majątkowych przez osoby zaliczone do I grupy podatkowej (małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów) w drodze: darowizny, zasiedzenia, nieodpłatnego zniesienia współwłasności oraz zachowku. Stąd wprowadzenie grupy podatkowej "0" uznajemy za krok w dobrym kierunku.

Nie likwidować ryczałtu

Krajowa Izba Gospodarcza stanowczo sprzeciwia się wyeliminowaniu opodatkowania w formie karty podatkowej oraz ryczałtu od podmiotów ewidencjonowanych. Przedstawiona propozycja jest niekorzystna, a wręcz wroga dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz całej polskiej gospodarki. Dochody z karty podatkowej zasilają budżety lokalne. Pozbawiając samorządy gminne wpływów z karty podatkowej, państwo winno przewidzieć formy zrekompensowania im ubytków środków finansowych poniesionych z tego tytułu.

Z punktu widzenia przedsiębiorców, ale też i zatrudnianych przez nich osób, za niecelowe uznajemy również zlikwidowanie 50 proc. i 20 proc. kosztów uzyskania przychodów z działalności wykonywanej osobiście.

Krajowa Izba Gospodarcza negatywnie ocenia projekt zmiany opodatkowania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw, w tym jego wysokości. W obecnej trudnej sytuacji na rynku budownictwa mieszkaniowego wprowadzenie zaproponowanego rozwiązania może skutkować kolejną zwyżką cen. Transakcje kupna - sprzedaży nieruchomości podlegają już opodatkowaniu z tytułu ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - podkreśla KIG.

W projekcie Ministerstwa Finansów pojawia się propozycja wprowadzająca rozliczenia kwartalne. Każde uproszczenie koniecznych rozliczeń podatkowych, w tym np. częstotliwości rozliczeń z budżetem i częstotliwości składanych deklaracji podatkowych można odbierać jako pozytywne. Jednak zdaniem KIG, zmiany w kształcie proponowanym zdają się być uproszczeniem pozornym. Zasadniczo bowiem przewiduje się równocześnie miesięczne wpłacanie zaliczek z tytułu podatku VAT należnego, ustalonych na podstawie zobowiązania podatkowego z poprzedniego kwartału.

Krzysztof Tomaszewski