GPW: 15 lat wzlotów i upadków

Historia giełdy

Historia giełdy w Polsce sięga początku XIX wieku. 15 - lecie Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie jest rocznicą, przy okazji której warto to przypomnieć.

Funkcjonowanie giełdy w Polsce ściśle wiąże się z historią państwowości. Pierwsza giełda w Polsce o charakterze towarowo - pieniężnym powstaje już w 1817 roku w Królestwie Polskim po zatwierdzeniu ustawy o Warszawskiej Giełdzie Kupieckiej. Niemniej jednak już w XVII - wiecznej Polsce wykształciły się początki giełd towarowych. Próba utworzenia giełdy jako instytucji prawnej była podjęta w 1809 roku  w Księstwie Warszawski, jednak losy historyczne zadecydowały zaprzestaniu jej funkcjonowania.

Utworzona w 1817 roku giełda w Warszawie funkcjonowała z przerwami do roku 1872, który to, ze względu na zatwierdzenie nowej ustawy giełdowej, stał się przełomem w procesie jej rozwoju. W XIX wiecznej historii giełdy w Polsce osobami odgrywającymi pierwszoplanową rolę byli m. in. maklerzy, starsi giełdowi, natomiast zwierzchnictwo nad giełdą miał po 1817 "prezydent municypalności i policji", natomiast po 1872 przejął je gubernator carski. Weksle, listy zastawne, obligacje czy akcje, a także różne towary, to tylko niektóre instrumenty, które były wykorzystywane w działalności XIX - wiecznej giełdy polskiej

Okres dwudziestolecia międzywojennego to zupełnie nowy rozdział w historii giełdy. Działalność giełdowa była wtedy regulowana rozporządzeniem Prezydenta. Oprócz warszawskiej, giełdy działały również w Katowicach, Krakowie, Lwowie, Łodzi, Poznaniu i Wilnie. Taki stan rzeczy przerwał wybuch II wojny światowej w 1939 roku. Po wojnie w 1945 były próby reaktywowania działalności giełdy, jednak bez powodzenia. System polityczno - gospodarczy PRLu ze swej natury niemalże wykluczał istnienie takiego instrumentu, jakim jest giełda.

Ironią losu wydawać się może fakt, iż dzięki ponad 50 - letniej przerwie w historii działalności giełdy, na początku lat 90 - tych w budynku po KC PZPR kilku zapaleńców powołało do życia jedną z najnowocześniejszych i prężnych giełd w Europie Środkowo - Wschodniej.

Krótka historia.

1991 - podpisanie aktu założycielskiego spółki Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie; 16 kwietnia miała miejsce pierwsza sesja giełdowa, na której notowano tylko pięć spółek - Tonsil, Próchnik, Krosno, Kable i Exbut; notowania odbywają się tylko raz w tygodniu, we wtorek

1992 - sesje giełdowe zaczynają być obsługiwane przez system komputerowy IBM AS/400; początek notowań obligacji Skarbu Państwa w trybie ciągłym

1993 - uruchomienie rynku równoległego; I hossa na GPW; wyniki giełdowe ukazywać się zaczynają w telegazecie

1994 - wprowadzenie indeksu cenowego WIG20; października pięć sesji w tygodniu; GPW  zostaje członkiem Federacji Giełd Papierów Wartościowych - WFE; początek bessy

1995 - wprowadzenie indeksu rynku równoległego WIRR; pierwsze Polskie Forum Inwestycji Kapitałowych "Twoje Pieniądze";

1996 - kapitalizacja Giełdy o wartości 20 mld zł; notowania ciągłe 5 spółek; Program Powszechnej Prywatyzacji w Polsce i związane z tym rozpoczęcie notowań ciągłych świadectw udziałowych

1997 - setna spółka na GPW; milion rachunków inwestycyjnych; 15 Narodowych Funduszy Inwestycyjnych i ich pierwsze notowania akcyjne; kapitalizacja GPW wynosi 40 mld zł

1998 - uruchomienie rynku instrumentów pochodnych - kontrakty terminowe na indeks WIG 20; pierwsze notowanie na GPW TPSA; kapitalizacja giełdy wynosi 20 mld USD

1999 - debiut subindeksów sektorowych; początek inicjatywy Szkół Giełdowych, kursów dla początkujących inwestorów; Giełda członkiem stowarzyszeniowym Federacji Europejskich Giełd Papierów Wartościowych; kapitalizacja GPW przekracza 100 mld zł

2000 - stworzenie indeksu TechWIG; nowa siedziba GPW przy Książęcej 4; uruchomienie nowego systemu giełdowego Warset

2001 - pierwsze kontrakty terminowe na akcje spółek: TPSA, ELEKTRIM, PKN ORLEN na parkiecie giełdowym; dwutysięczna sesja giełdowa; warranty typu amerykańskiego na giełdzie po raz pierwszy

2002 - pierwsze notowanie kontraktów terminowych na indeks MIDWIG; pierwsze notowanie obligacji zamiennych na akcje (ComArch)

2003 - pierwsze notowanie praw pierwszeństwa (Netia); pierwsza spółka zagraniczna debiutuje na parkiecie GPW; debiut opcji na WIG20

2004 - Giełda pełnoprawnym członkiem FESE; przyjęcie dokumentu "Dobre praktyki w spółkach publicznych 2005"; hossa na GPW wraz z wejściem Polski do UE

2005 - początek kontraktów terminowych na obligacje skarbowe; Forum Akcjonariat dla inwestorów indywidualnych; Giełda bije ciągle rekordy

2006 - WIG20 powyżej wartości 3000 punktów

Co co nam giełda

Jest wiele funkcji, jakie pełni Warszawska Giełda Papierów Wartościowych. Dla jednych jest ona miejscem pracy, dla innych funkcjonalnym elementem wolnego rynku. Niektórzy natomiast traktują ją, jako pole, na którym sprawdzają swoje szczęście, kwalifikacje oraz wiedzę.

Z racji okoliczności, zaplecza merytorycznego inwestorów indywdualnych, a w większości ich braku, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie postawiła na programy dokształcające ich klientów.

Giełda dla wszystkich

Pierwszym tego typu programem powołanym z inicjatywy GPW jest Forum Kapitałowo - Finansowe "Twoje Pieniądze", który jest realizowany od 1995 roku. "Nie inwestuj w to, czego nie rozumiesz" i inne klasyczne zasady obowiązujące na rynku kapitałowym, to prawdy przekazywane na tych spotkaniach. Forum z założenia jest połączeniem targów oraz wykładów otwartych dla publiczności, a także debat finansowych. Co roku w połowie października w budunku Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie miejsce to staje się ogólnopolskim centrum finansowym i edukacji ekonomicznej.Dla większej efektywności graczy giełdowych, podniesieniu ich kwalifikacji, czy w końcu w celu zachęceniu do inwestowania na GPW w roku 1999 powołała do życia Szkołę Giełdową. Pomysł został przeszczepiony na polskie realia wprost z Francji. Program tych kursów obejmuje najważniejsze aspekty rynku kapitałowego, zasady inwestowania na giełdzie oraz analizowania wyników spółek giełdowych. Inwestowanie w instrumenty pochodne to jeden z najnowszych punktów prograowych.

Kursy były początkowo realizowane tylko przez dwa ośrodki akademickie, w Krakowie i Wrocławiu. Dziś jest ich już 15. Szkoły Giełdowe mogą się poszczycić ponad 7,5 tysiącem uczestników, którzy je ukończyli.

Popularyzacja giełdy

Kolejnym elementem promocji giełdy powołanym przez nią samą jest działalność Fundacji Edukacji Rynku Kapitałowego powołana do życia w 2002 roku. Konkursy dla młodzieży szkół średnich, studentów i ich nauczycieli to główna płaszczyzna działalności fundacji. Misją tejże jest z kolei szeroko pojęta popularyzacja giełdy, szerzenie edukacji ekonomicznej poprzez ukazywanie giełdy jako instytucji nowoczesnej gospodarki.

Jedną z ostatnich inicjatyw GPW jest zorganizowanie w listopadzie 2005 roku imprezy o nazwie Forum Akcjonariat. Uczestniczyło w niej ponad 900 inwestorów indywidualnych oraz 38 spółek (m. in. PKN Orlen, TVN). Forum jest okazją do bezpośrednich rozmów inwestorów z przedstawicielami firm, źródłem informacji z pierwszej ręki. Podczas trwania forum przeprowadzone zostały panele dyskusyjne nt. przyszłości gospodarki oraz elementarnych zasad inwestowania na giełdzie.