Dramatyczny wzrost cen mąki i masła
W okresie ostatnich dwunastu miesięcy ceny towarów i usług konsumpcyjnych wzrosły o 2,3 proc. (wobec 1,6 proc. odpowiednio przed rokiem). Największy wpływ na wskaźnik cen konsumpcyjnych ogółem miał w tym okresie wzrost cen żywności i napojów bezalkoholowych o 5,1 proc., który podwyższył ten wskaźnik o 1,32 pkt proc.
Główne tendencje
Ceny żywności we wrześniu br. były wyższe niż w analogicznym okresie ub. roku o 5,2 proc. Podwyżki cen artykułów żywnościowych są konsekwencją trendów występujących na światowych rynkach rolnych (dotyczy to głównie zbóż i mleka), gdzie nasilenie popytu przy jednoczesnym spadku podaży spowodowało ich wzrost.
Dramatyczny wzrost
Znacznie podrożały artykuły w grupie "pieczywo i produkty zbożowe" przeciętnie o 9,0 proc., przy czym największy wzrost dotyczył mąki o 24,4 proc., kaszy o 13,1 proc. oraz pieczywa o 11,4 proc.. Wzrost ten wynika z drożejącego ziarna zbóż, związanego ze zwiększonym popytem na pszenicę konsumpcyjną na rynkach światowych, a także ze zwiększeniem upraw roślin przeznaczonych na biopaliwa. W porównaniu z wrześniem 2006 r. odnotowano wzrost cen pszenicy o prawie 70 proc. i żyta o 60 proc. Więcej niż w przed rokiem konsumenci płacili również za mięso o 4,5 proc.
Potencjalny konsument obecnie płaci za kilogram maki 2,5 zł ( np. luksusowej) , jeszcze w czasie wakacji cena ta wynosiła ok 1,70 zł za kilogram!.
Zmiany cen w tej grupie były zróżnicowane, w największym stopniu podrożał drób o 17,2 proc. oraz wędliny drobiowe o 7,0 proc. Podwyżki cen drobiu związane są ze wzrostem popytu krajowego, a także rosnącym eksportem do krajów Unii Europejskiej, związanym z nadal niskimi cenami drobiu w Polsce. Ceny drobiu charakteryzują się dużymi wahaniami z miesiąca na miesiąc, wynikającymi z prawa popytu i podaży.
Ponadto od 2006 r. obserwuje się wzrostową tendencję spożycia drobiu w Polsce. Ceny mięsa wieprzowego utrzymały się przeciętnie na poziomie sprzed roku, a wędliny wysokogatunkowe i kiełbasy trwałe podrożały w znacznie mniejszym stopniu o 1,5 proc.
Mleko podbija ceny serów
W grupie "mleko, sery i jaja" największy wzrost cen, zaobserwowany głównie w ostatnich dwóch miesiącach, związany jest m.in. z tendencją wzrostową cen skupu mleka (o ok. 26 proc.), Dotyczy to głównie serów dojrzewających i topionych o 10,7 proc. oraz mleka o 9,7 proc. Znacznie podrożały również śmietana i śmietanka o 7,6 proc., jaja - o 6,0 proc. i sery twarogowe o 5,8 proc.
W grupie "oleje i pozostałe tłuszcze największy wzrost cen dotyczył masła o 15,1 proc., co związane jest ze znacznie zwiększonym eksportem (o ok. 40 proc. w okresie ośmiu miesięcy b.r. o porównaniu z analogicznym okresem ub. roku).
Ceny tłuszczów roślinnych wzrosły w znacznie mniejszym stopniu o 3,7 proc. Zmiany cen artykułów o sezonowych zmianach podaży i cen, tj. owoców i warzyw ukształtowały się odmiennie: owoce były droższe niż przed rokiem przeciętnie o 26,1%, przy czym niekorzystne warunki agrometeorologiczne na wiosnę br. (przymrozki w maju) i niskie zbiory spowodowały wzrost cen m. in. jabłek o 46,9 proc., a śliwek o 67,5 proc.
Owoce też drogie!
Szacuje się, ze zbiory owoców z drzew będą ponad dwukrotnie mniejsze. Warzywa były tańsze przeciętnie o 7,0 proc., w tym ziemniaki o 42,1 proc., co wynika z wyjątkowo wysokich cen w ub. roku i znacznie lepszych zbiorów w 2007 r. Zmiany cen żywności, rozpatrywane po wyeliminowaniu tych dwóch grup artykułów sezonowych (owoców i warzyw) wykazywały tendencję wzrostową w prawie wszystkich miesiącach 2007 r. (poza kwietniem), przy czym największy wzrost nastąpił w lipcu i wrześniu. Spośród napojów bezalkoholowych, największy wzrost dotyczył kawy o 7,6 proc., będący wynikiem wzrostu cen kawy na rynkach światowych. Nastąpiły również podwyżki cen soków o 5,4 proc. w skali roku. Podobne tendencje, tj. przyspieszenie tempa wzrostu, odnotowano również w zakresie cen produkcji sprzedanej przemysłu.
Wzrosły ceny produkcji artykułów spożywczych i napojów o 4,6 proc. (w tym wytwarzania wyrobów mleczarskich o 17,4 proc., wytwarzania produktów przemiału zbóż, skrobi i wyrobów skrobiowych o 7,5% oraz produkcji, przetwórstwa i konserwowania mięsa i wyrobów z mięsa o 3,8 proc.). Zróżnicowanie terytorialne Poziomy i dynamika cen podstawowych produktów żywnościowych wykazują dość duże zróżnicowanie terytorialne.
Gdzie najdrożej?
We wrześniu br. chleb pszenno-żytni w porównaniu z wrześniem ub. roku najbardziej podrożał w województwach: łódzkim i świętokrzyskim (po ok. 23 proc.), a najmniejszym stopniu w województwie opolskim (o ok. 6 proc.). Za mąkę pszenną we wrześniu br. konsumenci płacili najwięcej w województwie lubelskim i tam też odnotowano najwyższą dynamikę cen w skali roku (wzrost o ok. 35 proc.). Najmniej podrożała mąka w województwie lubuskim (o ok. 11 proc.) i była tańsza niż w innych województwach. Znaczną skalą zróżnicowania dynamiki cen charakteryzuje się masło (w warmińskomazurskim wzrost o ok. 36 proc., a w wielkopolskim tylko o ok. 10 proc.).
Ser twarogowy półtłusty podrożał o ok. 4 proc.w województwie świętokrzyskim i o ok. 23 proc. w województwie lubelskim. Przeciętne ceny kurcząt w poszczególnych województwach były znacznie mniej zróżnicowane, a wzrost cen w skali roku w poszczególnych województwach wahał się od ok. 18 proc. proc. (lubelskie) do ok. 34 proc. proc. (lubuskie).
Zróżnicowanie wg grup społeczno-ekonomicznych
Podwyżki cen żywności i napojów bezalkoholowych w ostatnich dwunastu miesiącach wpłynęły w różnym stopniu na wielkość wskaźników cen ogółem, obliczonych dla poszczególnych grup gospodarstw domowych. Największy wpływ (1,51 pkt proc.) zaobserwowano w grupie gospodarstw domowych emerytów i rencistów, gdzie udział żywności i napojów bezalkoholowych w ogólnych wydatkach jest największy i wynosi ok. 31 proc.
Natomiast w grupie gospodarstw domowych pracujących na rachunek własny, gdzie udział ten jest najmniejszy (ok. 21 proc.), wzrost cen tych produktów podwyższył wskaźnik cen ogółem o 1,14 pkt proc. Polska na tle innych krajów UE Wzrost cen żywności i napojów bezalkoholowych wg Zharmonizowanego Wskaźnika Cen Konsumpcyjnych (HICP), obliczanego wg ujednoliconej metodologii Unii Europejskiej, we wrześniu br. w porównaniu z analogicznym miesiącem ub. roku wyniósł w Polsce 4,9 proc. Spośród krajów Unii Europejskiej największe podwyżki cen w tej grupie nastąpiły w Bułgarii (wzrost o 25,6 proc.) oraz na Łotwie (wzrost o 14,9 proc.) i Litwie (wzrost o 12,6 proc.). W najmniejszym stopniu produkty te podrożały w Holandii (o 0,3 proc.), w Szwecji (o 0,8 proc.) oraz we Francji (o 1,3 proc.).
