Globalne ożywienie coraz bardziej nierównomierne

BIZNES INTERIA na Facebooku i jesteś na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami

W najnowszej edycji raportu World Economic Outlook Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) prognozuje globalny wzrost gospodarczy na poziomie 6 proc. w 2021 r. - bez zmian w stosunku do prognozy z kwietnia tego roku.

W przypadku gospodarek rozwiniętych perspektywy wzrostu poprawiły się w tym roku o 0,5 punktu procentowego - poprawa dotyczy w szczególności Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Kanady i Włoch. O taka samą wartość pogorszyły się prognozy dla rynków wschodzących i rozwijających się, zwłaszcza azjatyckich - MFW obniżył przewidywania dotyczące wzrostu dla tych gospodarek do 6,3 procent. W przyszłym roku MFW spodziewa się dynamiki PKB na świecie na poziomie 4,9 procent (w kwietniu br. prognozowano 4,4 procent).

Prognoza wzrostu PKB dla największej gospodarki świata, Stanów Zjednoczonych, została podniesiona o 0,6 punktu procentowego w tym roku i 1,4 punktu procentowego w przyszłym - odpowiednio do 7 i 4,9 procent, przy założeniu, że zostanie zaakceptowany najnowszy program stymulacyjny dotyczący infrastruktury i wydatków socjalnych.

Podstawą prognoz Funduszu jest znaczna poprawa perspektyw dla gospodarek rozwiniętych, a mniejsza - dla rynków wschodzących i rozwijających się. Z jednej strony szybsze niż oczekiwano tempo szczepień i ponowne otwieranie gospodarek wpłynęły na poprawę prognoz, a z drugiej strony - problemy z dostępem do szczepionek i nowe fale przypadków COVID-19 w niektórych krajach, m.in. w Indiach, doprowadziły do obniżenia ocen gospodarczych.

Według danych przedstawionych w raporcie World Economic Outlook prawie 40 procent populacji w gospodarkach rozwiniętych zostało w pełni zaszczepionych, w porównaniu z 11 procentami w gospodarkach wschodzących i niespełna 2 procentami w krajach o niskich dochodach. Takie wyniki realizowanych programów szczepień - wraz z różnicami w sytuacji pandemicznej na świecie oraz uwzględniając rozprzestrzenianie się nowego wariantu koronawirusa delta - sprawiają, że prognozy gospodarcze są obarczone dużą niepewnością.

W ocenie MFW dostęp do szczepionek jest czynnikiem, który powoduje, że globalne ożywienie dzieli kraje na dwa bloki, a różnice między nimi coraz bardziej pogłębiają się. Jedna część krajów, do której należą głownie gospodarki rozwinięte, może oczekiwać dalszej normalizacji aktywności gospodarczej jeszcze w tym roku. Druga część krajów będzie z kolei musiała sprostać nawracającym falom zarażeń i rosnącej liczbie zgonów z powodu koronawirusa. Jednocześnie MFW wskazuje, że dalszy rozwój pandemii i nowe, bardziej zaraźliwe warianty koronawirusa mogą ograniczyć ożywienie gospodarcze i spowodować łączną stratę w światowym PKB na poziomie 4,5 bln dolarów do 2025 roku.

Różnice w perspektywach gospodarczych krajów rozwiniętych oraz wschodzących i o niskich dochodach wynikają również z rozbieżności dotyczących programów wsparcia antykryzysowego. Kraje rozwinięte, poza ubiegłorocznymi programami pomocowymi dla gospodarek, dysponują znaczącymi środkami wsparcia finansowego (na poziomie ok. 4,6 bln dolarów) także w tym i w przyszłym roku. Z kolei w przypadku gospodarek wschodzących i rozwijających się większość środków pomocowych wygasła w 2020 r., a obecnie część z tych krajów skupia się już na odbudowie buforów fiskalnych, czy też zacieśnianiu polityki pieniężnej (np. Brazylia, Meksyk, Rosja, Turcja i Węgry).

MFW wskazuje, że występująca w ostatnim czasie presja cenowa wynika z niezwykłej sytuacji spowodowanej pandemią, a w szczególności z przejściowego niedopasowania podaży do popytu, wpływu pandemii na niektóre sektory (tj. turystyka, hotelarstwo) oraz z porównania aktualnych danych z niskimi odczytami m.in. cen towarów z zeszłego roku.

Jednocześnie MFW oczekuje, że inflacja powróci do poziomów sprzed pandemii w większości krajów w 2022 r., choć niepewność tego przewidywania pozostaje wysoka. Czynnikami, które mogą przyczynić się do utrzymywania się podwyższonego poziomu inflacji są m.in. trwalsze zakłócenia podaży i rosnące ceny nieruchomości mieszkalnych. Podwyższony poziom inflacji jest oczekiwany do 2022 r. w niektórych gospodarkach wschodzących, co jest częściowo związane z wyższymi cenami żywności i deprecjacją walut.

W przypadku utrzymującego się wyższego poziomu inflacji - zaznacza MFW - banki centralne mogą podejmować bardziej zdecydowane działania mające na celu normalizację polityki monetarnej, co może szczególnie dotknąć gospodarki wschodzące, które doświadczyłyby wówczas zaostrzenia zewnętrznych warunków finansowych. Jeżeli do tego dynamika pandemii pogorszyłaby się dalej, ożywienie gospodarcze w krajach wschodzących uległoby zahamowaniu, a globalny wzrost PKB byłby niższy od obecnie prognozowanego.

MFW podkreśla, że kluczową rolę w zmniejszaniu rozbieżności i poprawie perspektyw gospodarczych na świecie odgrywają działania wielostronne, dotyczące w szczególności dostępności szczepionek. Propozycja Funduszu w tym zakresie zakłada zaszczepienie co najmniej 40 procent populacji w każdym kraju do końca 2021 roku i co najmniej 60 procent do połowy 2022 roku, wraz z zapewnieniem odpowiedniej diagnostyki i terapii. Koszt proponowanego programu wynosi 50 mld USD. Propozycja została poparta przez Światową Organizację Zdrowia, Bank Światowy i Światową Organizację Handlu. Działania międzynarodowe powinny być z kolei wzmacnianie przez polityki na szczeblu krajowym, które będą dostosowane do etapu kryzysu.

Kwestią podnoszoną w World Economic Outlook jest także utrzymanie dostępu gospodarek wschodzących i rozwijających się do płynności międzynarodowej. Dotyczy to zarówno konieczności prowadzenia jasnej komunikacji przez główne banki centralne na świecie w odniesieniu do perspektyw dla polityki pieniężnej, jak i zapewnienia dodatkowych buforów płynnościowych w postaci specjalnych praw ciągnienia (Special Drawing Rights, SDR), według inicjatywy Funduszu z marca br. (decyzja w tej sprawie jest spodziewana w sierpniu br.), oraz restrukturyzacji zadłużenia w krajach, gdzie jego poziom jest nie do utrzymania.

Ponadto MFW ponownie podkreśla konieczność uwzględnienia kwestii klimatycznych zarówno w działaniach międzynarodowych, jak i na poziomie krajowym - wskazując zwłaszcza na stworzenie strategii dotyczącej wyceny emisji dwutlenku węgla, ale również na działania wspierające zieloną infrastrukturę i wsparcie finansowe na badania nad technologiami prośrodowiskowymi.

Kolejna aktualizacja prognoz gospodarczych Funduszu zostanie przedstawiona w październiku bieżącego roku.

Milena Kabza, dr nauk ekonomicznych, pracuje w NBP

Autorka wyraża własne opinie, a nie oficjalne stanowisko NBP

***