Jak opuścić operatora

Z jednej bowiem strony mamy pozytywną odpowiedź Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, którego zdaniem ustawodawca nie ogranicza prawa abonenta do wypowiedzenia umowy od zakresu wprowadzanych zmian w regulaminie lub przyczyn ich wprowadzenia (wyjątkiem są zmiany wynikające z obniżenia opłat za rozmowy w roamingu wewnątrz UE). Z drugiej zaś strony nie wszystkie firmy z branży telekomunikacyjnej takie stanowisko podzielają. W rezultacie wiele osób zastanawia się, czy nie trzeba będzie płacić kar za przedterminowe zerwanie umowy.

Zmiana czy uzupełnienie?

Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej w dniu 25 czerwca 2007 r. nałożył karę pieniężną w wysokości 2 mln zł na Polską Telefonię Cyfrową sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (operatora sieci komórkowej Era) za naruszenie obowiązków informacyjnych w stosunku do użytkowników końcowych. Spółka odwołała się od tej decyzji do sądu.

Jedną z przyczyn nałożenia tej kary był fakt, iż przy zmianie regulaminu świadczenia usług telekomunikacyjnych, która została dokonana w marcu 2007 r., abonenci nie zostali poinformowani o prawie wypowiedzenia umowy zgodnie z art. 59 ust. 2 Prawa telekomunikacyjnego (dalej: Pr. tel.). Wśród nich był pan Wiesław L., który kierując się stanowiskiem Prezesa UKE z dnia 22 marca br. w sprawie zmiany regulaminu świadczenia usług telekomunikacyjnych przez dostawców publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, wypowiedział umowę wymienionemu operatorowi zawartą na czas oznaczony do września 2008 r. W odpowiedzi przeczytał, że uzupełnienie regulaminu o informacje na temat trybu reklamacyjnego, który regulują stosowne przepisy prawa o charakterze bezwzględnie obowiązującym, nie pociąga za sobą zmiany prawa i obowiązków abonenta. W związku z tym sytuacja prawna abonenta nie uległa zmianie i nie przysługuje mu - w ocenie PTC - prawo wypowiedzenia umowy w przypadku braku akceptacji zmian. Wiesław L. otrzymał szansę na ponowne rozważenie zajętego przez siebie stanowiska w kwestii wcześniejszego zakończenia umowy. Zdania jednak nie zmienił. Grozi mu zatem zapłata kary umownej w wysokości 900 zł. Pytanie, czy aby na pewno?

Zgodnie z art. 59 ust. 2 Pr. tel. dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych powiadamia abonenta o każdej zmianie w regulaminie z wyprzedzeniem co najmniej jednego okresu rozliczeniowego przed wprowadzeniem tych zmian w życie. Jednocześnie abonent powinien zostać poinformowany o prawie wypowiedzenia umowy w przypadku braku akceptacji zmian, a także o tym, że w razie skorzystania z tego prawa dostawcy publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych nie przysługuje roszczenie odszkodowawcze.

Wszystko w rękach sądów

Fakt, iż Prezes UKE nałożył karę na PTC bezpośrednio nie zmienia sytuacji abonentów. Organ ten nie ma bowiem możliwości władczego ingerowania w indywidualne spory między operatorem a jego klientami. Te rozstrzygać mogą sądy cywilne. Bardzo jednak prawdopodobne, że wcześniej karę od abonenta będzie próbowała wyegzekwować firma windykacyjna współpracująca ze znanym operatorem telefonii komórkowej.

Rada dla abonentów takich jak pan Wiesław L. jest taka, by poczekać na rozstrzygnięcie odwołania PTC od wyżej wspomnianej decyzji Prezesa UKE nakładającej karę na tego operatora. To może potrwać, zwłaszcza że każda ze stron będzie mogła wnieść od wyroku apelację. Trudno przewidzieć, komu sąd przyzna ostatecznie rację. Jeżeli zwycięży stanowisko prezentowane przez Prezesa UKE, wówczas byli abonenci zyskają poważny argument w swojej obronie. Choć każdy sąd jest niezawisły, to jednak weźmie pod uwagę wyrok zapadły w sporze pomiędzy PTC a Prezesem UKE i bardzo prawdopodobne, że orzeknie w rozpatrywanej przez siebie sprawie podobnie.

Inna opcja polega na zapłacie żądanej sumy na rachunek dostawcy z zastrzeżeniem zwrotu, a następnie dochodzeniu od operatora bezpodstawnie uiszczonej kwoty.

Gdyby jednak firma windykacyjna bądź sam operator zdecydował się wcześniej dochodzić kary umownej, trzeba będzie się bronić już teraz. Konsumenci mogą liczyć na pomoc organizacji konsumenckich lub powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów. Dane kontaktowe rzeczników znajdują się na stronie internetowej: www.uokik.gov.pl. Osoby, które stać na profesjonalną pomoc prawną, powinny raczej skorzystać z usług radcy prawnego bądź adwokata.

Jak się bronić?

Jakie argumenty przemawiają za tym, że wypowiedzenie było skuteczne i nie trzeba płacić kary umownej? Tu pomocne będzie zwłaszcza wspomniane już stanowisko Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z 22 marca 2007 r. Organ ten zauważył, że przepis art. 59 ust. 2 Pr. tel. dotyczy każdej zmiany w regulaminie. Obowiązek informowania o zmianie nie jest zależny od tego, czy dotyczy elementów obowiązkowych regulaminu wskazanych w treści art. 60 Pr. tel., czy też elementów dodanych przez dostawcę. Ustawodawca nie różnicuje tego obowiązku w zależności od tego, czy określone zmiany są korzystne dla abonenta czy nie.

Także przyczyny wprowadzenia zmian (w tym wypadku dopełnienie obowiązków informacyjnych dostawcy względem abonenta) i ich zakres (tutaj dotyczący trybu reklamacyjnego) nie wpływają - zdaniem Prezesa UKE - na obowiązki dostawcy oraz uprawnienia abonenta. Organ ten uznał więc, iż wykładnia literalna przepisu art. 59 ust. 2 Pr. tel. jednoznacznie wskazuje, że prawo abonenta do wypowiedzenia umowy przysługuje w każdym wypadku zmiany regulaminu.

Różne stanowiska

W doktrynie zdania są już podzielone. Niektórzy twierdzą - z korzyścią dla abonentów - że ?zmiana regulaminu upoważnia stronę do wypowiedzenia umowy niezależnie od zakresu zmiany oraz tego, czy zmiana pogarsza sytuację pozwanego. Uprawnienie do wypowiedzenia umowy abonent nabywa w związku z samym faktem zmiany regulaminu? (por. S. Piątek, Prawo telekomunikacyjne, Komentarz, CH Beck 2005, str. 437). Warto powołać się na te zdania, gdy zajdzie konieczność obrony przed roszczeniami operatora lub firmy windykacyjnej.

Są jednak i tacy, którzy wyrażają odmienne poglądy w tej kwestii. Godne odnotowania jest stanowisko twierdzące, iż "uzupełnienie regulaminu świadczenia usług telekomunikacyjnych o postanowienia, których źródłem obowiązywania są przepisy prawa nie tworzy nowych praw dla konsumenta, ani nowych obowiązków dla dostawcy usług telekomunikacyjnych. Uzupełnienie takiego rodzaju nie jest zatem zmianą regulaminu w znaczeniu prawa kontraktowego, w tym w rozumieniu art. 3841 K.c., a w konsekwencji art. 59 ust. 2 Pr. tel." (por. M. Romanowski, Prawo wypowiedzenia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych na tle art. 59 ust. 2 Pr. tel., Monitor Prawniczy 13/2007, str. 715).

Tomasz Konieczny