Wpływ należności od kontrahenta w walucie obcej na rachunek złotówkowy a różnice kursowe

Zasady ustalania różnic kursowych tzw. metodą podatkową określone zostały w art. 15a ustawy o PDOP. Z przepisów tam zawartych wynika, że podatkowe różnice kursowe powstają m.in. wówczas, gdy wartość przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według średniego kursu NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu:

• jest niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia - powstają dodatnie różnice kursowe, zaliczane do przychodów podatkowych,
  
• jest wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia - powstają ujemne różnice kursowe stanowiące koszty uzyskania przychodów.

Aby zatem powstały podatkowe różnice kursowe, muszą być spełnione łącznie oba warunki, tj. przychód należny musi być wyrażony w walucie obcej i należność musi być uregulowana w walucie obcej. Taki pogląd prezentują również organy podatkowe (zob. np. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 28 lutego 2014 r., nr ILPB4/423-469/13-3/DS).

W przedmiotowej sprawie przychód z tytułu sprzedaży towarów został wyrażony w walucie obcej. Powstaje pytanie: Czy jeśli kontrahent uregulował swoje zobowiązanie w walucie obcej, ale środki pieniężne wpłynęły na rachunek złotówkowy, to zapłata nastąpiła w walucie obcej, czy polskiej? W tej sytuacji wydaje się zasadne przyjęcie, że zapłata za fakturę nastąpiła w walucie obcej, a jednocześnie waluta ta została sprzedana do banku. Do wyceny wpływu tej waluty do spółki zasadne byłoby więc przyjąć kurs faktycznie zastosowany, którym jest w tym przypadku kurs, po jakim bank kupił od spółki walutę obcą.

Podsumowując:

W sytuacji, o której mowa w pytaniu, podatkowe różnice kursowe powstaną, gdy wartość przychodu w walucie obcej, przeliczonego na złote według średniego kursu NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu, będzie się różniła od kwoty zapłaconej przez kontrahenta, przeliczonej na złote po kursie faktycznie zastosowanym, tj. po kursie bankowym.

UWAGA! Zasadniczo podatkowe różnice kursowe (ustalane metodą podatkową) ustalane są od wartości uzyskanego przychodu, a nie od wartości należności, w której zawarta jest kwota VAT. W rachunku podatkowym uwzględnia się tylko różnice kursowe przypadające na kwotę netto należności. VAT należny nie stanowi bowiem ani przychodu, ani kosztu podatkowego, poza wyjątkami niemającymi zastosowania w omawianej sytuacji. To oznacza, że różnice przypadające na kwotę VAT są generalnie obojętne podatkowo.

Podobnie uznał NSA w wyroku z 1 października 2014 r., sygn. akt II FSK 2182/12. Sąd wyjaśnił, że istota różnic kursowych polega na urealnieniu przychodów i kosztów podatkowych z tytułu zmian kursów waluty. Jeśli nie ma przychodu podatkowego ani kosztu uzyskania przychodu, to nie ma również podstawy do jego urealniania. Skoro więc podatek VAT jest neutralny podatkowo, to neutralne są również różnice dotyczące tego podatku, jako należności pochodne, bezpośrednio związane z tym podatkiem.

Dodajmy, że także dla celów bilansowych przychód ze sprzedaży towarów, wyrażony w walucie obcej, przelicza się na złote po średnim kursie NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. Z kolei do wyceny wpływu należności w walucie obcej stosuje się kurs faktycznie zastosowany, a gdy nie jest zasadne przyjęcie takiego kursu - średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień otrzymania zapłaty. Tak wynika z art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości. W przedmiotowej sprawie wystąpi kurs faktycznie zastosowany. Będzie nim, podobnie jak na gruncie podatku dochodowego, kurs bankowy, tj. kurs, po jakim bank odkupił od spółki walutę obcą.

Gdy kurs przyjęty do wyceny przychodu ze sprzedaży, w tym przypadku towarów, będzie się różnił od kursu zastosowanego do wyceny otrzymanej od kontrahenta zapłaty, wówczas powstaną różnice kursowe. Dla celów bilansowych różnice kursowe ustala się w odniesieniu do całej wartości należności, a więc także od tej części należności, która odpowiada kwocie VAT, zawartej w tej należności.

Dodatnie różnice kursowe mogą zostać ujęte w księgach rachunkowych np. zapisem:

Z kolei ujemne różnice kursowe mogą zostać zaksięgowane np.:

Dekretacja:

Księgowania:

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 31 z dnia 2015-11-01

GOFIN podpowiada