Państwo pomaga kupić nieruchomość
W 2008 r. z kredytu z dopłatą Skarbu Państwa w ramach programu "Rodzina na swoim" skorzystało 6628 rodzin. Łączna kwota kredytów wyniosła ponad 852 mln zł. W maju bieżącego roku udzielono już 2858 takich kredytów za 511,8 mln zł w ramach programu - według biura prasowego Banku Gospodarstwa Krajowego. Kredyt w ramach programu jest dostępny w dziewięciu bankach, mają przystąpić kolejne trzy banki do wakacji.
W wielu ogólnodostępnych mediach słyszymy o programie rządowym "Rodzina na swoim". Pogrążony jeszcze niedawno w totalnym niebycie projekt przerodził się nagle w przebój. Przedstawiane są zalety kredytu jako produktu bez wad, jesteśmy oczarowani i zachęceni wynikającymi z tego korzyściami. Można sobie zadać pytanie: jak to wygląda w praktyce, czy tak jest naprawdę, co właściwie zyskam dzięki temu kredytowi?
Ktoś inny zastanowi się nad tym, jaką korzyść ma państwo z dopłacania do zaciąganych kredytów. Rządowy program na mocy Ustawy z 8 września 2006 r. o finansowym wspieraniu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania, wszedł w życie 1 stycznia 2007 r. Jego ideą było i jest umożliwienie nabycia pierwszego mieszkania młodym małżeństwom, a także osobom samotnie wychowującym dzieci. Celem tej akcji jest kreowanie popytu wśród wspomnianej grupy nabywców oraz uwiarygodnienie ich, w formie gwarancji pokrycia spłat przez Skarb Państwa w wysokości 50 proc. odsetek od kredytu płatnych w okresie pierwszych ośmiu lat od jego zaciągnięcia.
Uprawnione osoby posiadające zdolność kredytową, mogą zaciągnąć kredyt hipoteczny, od którego połowę odsetek przez osiem lat będzie spłacać państwo (wg stopy referencyjnej NBP).
Dotacje przyznawane przez rząd wynikające z tego programu pomogą zminimalizować całemu sektorowi budownictwa negatywne skutki spadku zainteresowania prywatnych inwestorów zakupem nieruchomości.
Działanie rządowego programu jest dwukierunkowe: z jednej strony obejmuje wspieracie dla sektora budownictwa, a z drugiej pomoc wielu rodzinom w realizacji marzeń o własnym mieszkaniu, własnym domu, własnym miejscu na świecie. Jest to przyszłościowy program, który daje szanse lepszego życia ludziom. Dzięki niskiemu oprocentowaniu i dopłatom państwa przyczyni się do polepszenia warunków życiowych osób najbardziej tego potrzebujących.
Kredytobiorca nie może być właścicielem innej nieruchomości. Limit na metraż kupowanego mieszkania wynosi 75 m2, domu - 140 m2. Jednak dopłaty państwa ograniczone są odpowiednio do 50 i 70 m2.
Kredyt dostępny jest w bankach, które mają podpisane z Bankiem Gospodarstwa Krajowego umowy na udzielanie kredytów z dopłatą państwa w ramach programu "Rodzina na swoim".
Adresaci i beneficjenci programu
Docelowego kredytobiorcę określa Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania. Mamy tutaj do czynienia z podobnymi procedurami przyznania preferencyjnego kredytu do tych, które stosuje się przy staraniu się o standardowy kredyt hipoteczny. Kredyt mieszkaniowy z dofinansowaniem nie jest dostępny dla wszystkich, ustawodawca zawęził grupę beneficjentów.
O kredyt z dopłatą mogą ubiegać się:
a) małżonkowie jako współkredytobiorcy;
b) osoby samotnie wychowujące przynajmniej jedno:
- małoletnie dziecko,
- dziecko, bez względu na jego wiek, na które pobierany jest zasiłek pielęgnacyjny,
- dziecko do ukończenia przez nie 25 roku życia, uczące się w szkołach.
Są jednak wyjątki. Kredyt z dopłatami kredytobiorca może otrzymać w sytuacji, gdy jest najemcą lokalu mieszkalnego lub gdy przysługuje mu spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu. Warunkiem jest tutaj podpisanie zobowiązania zrzeczenia się prawa do lokalu w spółdzielni lub rozwiązanie umowy najmu. Kredytobiorca na realizacje zadania ma sześć miesięcy. Datę tę liczy się od daty zakupu nieruchomości, na którą został udzielony kredyt lub od momentu odbioru technicznego domu, który za ten kredyt został wybudowany. W sytuacji gdy powyższy wymóg nie zostanie spełniony, bank może wypowiedzieć umowę.
Górne limity ceny m2 obowiązujące w pierwszym i drugim kwartale 2009 r.
Wskaźniki przeliczeniowe kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych, o których mowa w art. 2 pkt. 7) Ustawy z dnia 8 września 2006 r. o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania (Dz. U. nr 183. poz. 1354), zmienionej ustawą z dnia 15 czerwca 2007 r. (Dz.U. nr 136, poz. 955) oraz Ustawą z dnia 21 listopada 2008 r. (Dz. U. nr 223, poz.1465).
Wskaźniki na I kw. 2009 r. obowiązują od dnia wejścia w życie nowelizacji Ustawy z dnia 8 września 2006 r. o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania, tj. od dnia 2 stycznia 2009 r.
Na co kredyt z dopłatą
Kredyt pochodzący z programu "Rodzina na swoim" (kredyt mieszkaniowy z dopłatą) posiada ograniczenia pod względem rodzaju finansowanej inwestycji - może być przeznaczony na:
- budowę domu jednorodzinnego;
- pokrycie kosztów budowy lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego, budowanego przez spółdzielnię mieszkaniową w celu ustanowienia odrębnej własności tego lokalu lub przeniesienia własności domu jednorodzinnego;
- zakup będącego w budowie lub istniejącego domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym, stanowiącego odrębną nieruchomość, z wyłączeniem zakupu domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego, do którego któremukolwiek z kredytobiorców w dniu zawarcia umowy kredytu preferencyjnego przysługiwał inny tytuł prawny;
- zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego;
- wkład budowlany do spółdzielni mieszkaniowej, wnoszony w celu uzyskania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, którego przedmiotem jest zasiedlany po raz pierwszy lokal mieszkalny;
- nadbudowę, przebudowę lub rozbudowę budynku mieszkalnego lub adaptację budynku lub lokalu o innym przeznaczeniu na cele mieszkalne, w celu uzyskania lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość.
Znaczne korzyści programu
Prawdopodobnie rządowy program "Rodzina na swoim" bardzo pozytywnie wpłynie na sektor budownictwa mieszkaniowego w Polsce. Umożliwia on korzystanie ze środków finansowych pochodzących z budżetu państwa. Główne założenie to koncentracja działań w zakresie pomocy skierowanej dla małżeństw (niezależnie od stażu małżeńskiego) oraz osób samotnie wychowującym dzieci. Istnieje możliwość otrzymania dodatkowego źródła finansowania na zakup bądź budowę mieszkania lub domu.
Program pomaga kreować i tworzyć nowy rynek odbiorców. Pełni rolę impulsu stymulującego dynamikę i rozwój sektora budownictwa mieszkaniowego w Polsce.
Możliwe jest otrzymanie kredytu hipotecznego na zakup mieszkania, rozpoczęcie i kontynuację inwestycji budowlanej tylko w polskich złotych.
Program jest atrakcyjnym produktem dla osób fizycznych i podmiotów gospodarczych. Współpraca i wymiana angażująca rynek międzybankowy to kluczowe czynniki wpływające na likwidowanie kryzysu na rynku finansowym, poprawę sytuacji ekonomicznej. Środki napływające z Banku Gospodarstwa Krajowego wzmocnić mogą sektor budownictwa mieszkaniowego. Rozwiązanie jest odpowiedzią, reakcją na trudności i obawy, że sektor budownictwa nie poradzi sobie z obecnym zastojem.
Program "Rodzina na swoim", będąc elementem systemu antykryzysowego, przyczyni się do rozwijania i utrzymywania płynności. Dotacje rządowe powinny pomóc sektorowi budownictwa zniwelować negatywne skutki spadku zainteresowania zakupem nieruchomości. Program prawdopodobnie wprowadzi jakieś nowe siły w działaniach deweloperów i w zarządzaniu nieruchomościami.
Zadaniami w ramach programu jest podtrzymywanie oczekiwanej stabilności ekonomicznej i rozwoju gospodarczego. Jest wyjściem naprzeciw potrzebom dotyczącym możliwości dalszego funkcjonowania przedsiębiorstw, a także trudnościom związanym z otrzymaniem kredytu przez indywidualnych odbiorców.
Sferą działania programu "Rodzina na swoim" jest płaszczyzna społeczno-gospodarcza. Program z jednej strony udziela wsparcia dla sektora budownictwa mieszkaniowego w Polsce, z drugiej zaś pomaga realizować marzenia wielu rodzin na posiadanie własnego mieszkania. Jest instrumentem pomagającym w realizacji podejmowanych zamierzeń inwestycyjnych na rynku gospodarczym. Jest racjonalnym sposobem rozwiązania zastoju w sektorze budownictwa mieszkaniowego.
Ilość kredytów udzielonych w miastach wojewódzkich i pozostałych obszarach tych województw (bez stolic) w okresie styczeń-kwiecień 2009 r.
W 2008 r. z kredytu z dopłatą Skarbu Państwa w ramach programu "Rodzina na swoim" skorzystało 6628 rodzin. Łączna kwota kredytów wyniosła ponad 852 mln zł. W maju bieżącego roku udzielono już 2858 takich kredytów za 511,8 mln zł w ramach programu - według biura prasowego Banku Gospodarstwa Krajowego. Wartość udzielonych kredytów z dopłatą w kwietniu wynosiła mniej o 20 proc. w stosunku do maja: 396 mln zł (2288 kredytów), w marcu 361 mln zł, w lutym 200 mln zł, a w styczniu "tylko" 99 mln zł.
Program zyskuje popularność
Program "Rodzina na swoim" zyskuje na popularności - coraz więcej rodzin stara się o kredyt z dopłatą. W bieżącym roku według planów liczba rodzin, które skorzystają z kredytu preferencyjnego wyniesie około 18 tys. (prognozy te są na bieżąco weryfikowane). Po ostatnich aktualizacjach wskaźników przeliczeniowych kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych, zainteresowanie tym rządowym programem wzrośnie, z uwagi na fakt, że dostęp do programu uzyska więcej rodzin.
Około 1,5 mln rodzin w Polsce nie ma własnego mieszkania. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że spora część z nich nigdy się go nie doczeka z powodu niskich płac, wysokich cen mieszkań i kosztów utrzymania. Wiele tysięcy polskich rodzin zostało wsadzonych w lokale mieszkalne i kredyty walutowe w okolicach szczytu hossy na rynku nieruchomości. Doprowadziło to do tego, że liczą straty nawet w setkach tysięcy złotych w przeliczeniu na jedno gospodarstwo domowe. Bardzo widoczne jest to, że nowo wybudowane osiedla mieszkaniowe (we wszystkich zakątkach kraju) czekają na zasiedlenie, stoją puste w jakiejś części.
Jest nadzieja, że program kredytów preferencyjnych uzdrowi tę sytuację w cudowny sposób. Może jednak zaspokoić potrzeby mieszkaniowe tylko stosunkowo niewielkiej liczby Polaków. W tej całej sytuacji najgorsze jest to, że istnieje dosyć duże ryzyko, że znacząca część "rodzin na swoim", która kupi mieszkanie w złym kredycie, w nieodpowiednim czasie, po złej cenie, może nie wyjść na swoje.
Warto, jak w każdej transakcji, więcej czasu poświęcić na analizy, rozmowy, konsultacje, aby później latami nie leczyć ran. Rządowy program "Rodzina na swoim" jest dużą szansą dającą możliwości wszystkim branżom związanym z sektorem budownictwa mieszkaniowego w Polsce. Przy udziale nowych źródeł finansowania program rozszerzy rynek pracy w dziedzinie budownictwa i zapewne przyczyni się do pobudzenia segmentu gospodarki znajdującego się obecnie w zastoju.
**********
Podstawy prawne:
- Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania (Dz. U. Nr 183, poz. 1354),
- Ustawa z dnia 15 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania (Dz. U. Nr 136, poz. 955),
- Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu własnego mieszkania (Dz. U. Nr 223, poz. 1465),
- Rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 23 listopada 2006 r. w sprawie ogólnych warunków umów dotyczących dopłat do oprocentowania kredytów preferencyjnych oraz zakresu okresowych informacji o udzielanych dopłatach.
Bogdan Sadecki
Czytaj również:
