Fundacja Rodzinna: Czy to naprawdę warto? Poznaj wady i zalety!

W niniejszym artykule opisujemy najważniejsze zalety oraz wady stojące za tą instytucją.

Zanim jednak o negatywnych stronach fundacji rodzinnej, powiedzmy najpierw o zaletach tego rozwiązania. Jest ich bowiem naprawdę niemało.

Sukcesja biznesu rodzinnego to zadanie niełatwe, do którego każdego roku przygotowuje się w naszym kraju bardzo wiele tego rodzaju firm.

Fundacja rodzinna to rozwiązanie, które pozwala na sukcesję przemyślaną, dokładnie zaplanowaną i przeprowadzoną bez rozdrobnienia majątku oraz zmiany polityki firmy, a także celów funkcjonującego przedsiębiorstwa rodzinnego.

Fundacja rodzinna to także atrakcyjny sposób opodatkowania, który bardzo wielu z pewnością do tego rozwiązania zachęci. Nie ma tu mowy o typowym podatku od osób prawnych, zamiast którego funkcjonuje rozwiązanie zbliżone do CIT-u estońskiego. Podatek w fundacji rodzinnej płacimy więc nie w momencie uzyskania przez fundację dochodu, ale dopiero kiedy następuje wypłata świadczeń (stawka podatku wynosi wtedy 15 procent). Podsumowując, dopóki nie są wypłacane pieniądze, nie płacimy podatku.

Jeżeli beneficjentami wypłacanych z fundacji środków będzie przy tym fundator lub członkowie jego najbliższej rodziny, należący do zerowej grupy podatkowej - podatki na tym się zakończą.

Fundacja rodzinna, ze względu na opisany wyżej atrakcyjny sposób opodatkowania, to doskonałe narzędzie do akumulacji majątku. Reinwestowanie zdobywanych przez fundację środków bez potrzeby bieżącego płacenia podatku, pozwolić może bowiem na zwielokrotnienie wniesionych do niej środków, które, co warto zaznaczyć, są w niej naprawdę bezpieczne. Majątek wniesiony do fundacji rodzinnej jest bowiem nieściągalny i nie podlega egzekucji. Nie zostanie również w żaden sposób podzielony - chyba że taka będzie wola fundatora lub ten umrze wcześniej niż przed upływem 10 lat od dnia wprowadzenia tegoż majątku do fundacji.

Powyższe czyni fundację rodzinną prawdziwie bezpieczną przystanią dla środków, które mogą w przyszłości posłużyć osobom dowolnie wybranym przez fundatora, w tym również jego spadkobiercom. Ważne przy tym, aby podkreślić, że beneficjentami fundacji rodzinnej mogą być także osoby, z którymi fundator nie jest w żaden sposób spokrewniony ani formalnie związany.

Fundacja rodzinna ze względu na ideę za nią stojącą, sposób funkcjonowania oraz budowę, która wynika wprost z przepisów prawa, jest rozwiązaniem gwarantującym profesjonalne i ustrukturyzowane zarządzanie wniesionym do niej majątkiem.

W każdej fundacji rodzinnej istnieć musi bowiem Zarząd, Zgromadzenie Beneficjentów, a także, w przypadku fundacji rodzinnej, w której jest ponad 25 beneficjentów, Rada Nadzorcza.

Taka struktura to gwarancja profesjonalnego zarządzania instytucją, ale przy zachowaniu możliwości wywierania wpływu na kształt całego podmiotu przez fundatora i wybranych przez niego beneficjentów.

Nawet wysokie wypłaty z fundacji rodzinnej, w tym również te, które w praktyce oznaczać będą sprzedaż firmy, nie podlegają daninie solidarnościowej.

Przy wszystkich opisanych powyżej zaletach fundacji rodzinnej należy powiedzieć także o pewnych wadach i wyzwaniach stojących za tym rozwiązaniem.

Fundacja rodzinna, o czym warto pamiętać, nie jest narzędziem, które zostało stworzone stricte do prowadzenia działalności gospodarczej.

Wynika to wprost z przepisów Ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 326 ze zm.), a dokładniej z artykułu 5 tego aktu normatywnego, który mówi, że fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą tylko w ograniczonym zakresie. Zakres ten ogranicza się przede wszystkim do:

1. Zbywania mienia (o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia);
2. Najmu, dzierżawy i udostępniania mienia;
3. Przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni i innych podmiotów o podobnym charakterze;
4. Nabywania i zbywania papierów wartościowych i podobnych instrumentów oraz praw;
5. Udzielania pożyczek określonego rodzaju podmiotom (m.in. beneficjentom);
6. Obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej;
7. Produkcji niektórych produktów roślinnych i zwierzęcych;
8. Gospodarki leśnej.

Zamknięcie fundacji rodzinnej wiązać będzie się z koniecznością zapłacenia podatku CIT od wartości mienia likwidowanej fundacji rodzinnej pomniejszonej o wartość początkową mienia wniesionego do niej. Stawka podatku wynosić będzie w tym przypadku 15 procent. Obowiązek podatkowy powstanie jednak również w podatku PIT. Stawka tego podatku to również 15 procent, a opodatkowane nim będą wszystkie przychody z otrzymanego mienia po likwidowanej fundacji.

Podatek od ukrytych zysków został wprowadzony do Ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 326 ze zm.), w celu ograniczenia pozaustawowego wykorzystywania fundacji rodzinnej.

Wszelkie więc czynności, przy których fundacja rodzinna będzie działać, poza swoimi uprawnieniami, będą opodatkowane dodatkowym podatkiem (tak zwanym podatkiem od zysków ukrytych), którego stawka wynosi 15 procent.

Fundacja rodzinna to oczywiste koszty związane z utworzeniem i funkcjonowaniem tego podmiotu. Samo wystartowanie fundacji rodzinnej związane jest z pokryciem funduszu założycielskiego, który nie może być niższy niż 100 000 złotych.

Funkcjonowanie fundacji to natomiast koszty:

• Księgowość fundacji rodzinnej (wynagrodzenie działu księgowego lub pokrycie kosztów usług specjalizującej się w tym firmy księgowej);
• Wynagrodzenia Zarządu;
• Wynagrodzenia Rady Nadzorczej (gdy ta została powołana);
• Regularnych, wymaganych przepisami prawa, audytów.

Założenie i prowadzenie fundacji rodzinnej powierz firmie specjalizującej się w tego rodzaju podmiotach. Zachęcamy do zapoznania się z ofertą firmy Genprox, która jest liderem księgowości fundacji rodzinnej. 

Przeprowadzanie w fundacji rodzinnej regularnych audytów to wymóg, który ustawodawca zawarł w ustępie 1 artykułu 79 Ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 326 ze zm.).

Audyt w fundacji rodzinnej musi odbyć się przynajmniej raz na cztery lata, a w fundacji rodzinnej, której sprawozdanie finansowe podlega badaniu zgodnie z Ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.) - raz na rok.

Założenie fundacji rodzinnej to sposób na dokonanie sukcesji firmy rodzinnej, a także zabezpieczenie i pomnożenie wniesionego do niej kapitału. Do skorzystania z tego rozwiązania zachęcają przy tym na pewno atrakcyjne zasady związane z opodatkowaniem fundacji oraz ustrukturyzowana budowa podmiotu, która daje gwarancję profesjonalnego zarządzania instytucją.

Opisane wady związane z fundacją rodzinną, choć na pewno istotne, są przy tym bardziej wyzwaniami, z których trzeba sobie zdawać sprawę i z którymi będąc odpowiednio przygotowanym, można sobie poradzić. Na pewno trzeba przy tym pamiętać o ograniczonym zakresie działalności gospodarczej, którą można za pomocą tego narzędzia prowadzić oraz o kosztach związanych z założeniem i bieżącym funkcjonowaniem fundacji rodzinnej.

Jakie są korzyści założenia fundacji rodzinnej?

1)    Możliwość dokonania zaplanowanej sukcesji biznesu rodzinnego;

2)    Atrakcyjne zasady opodatkowania i związana z tym możliwość efektywnej akumulacji kapitału;

3)    Zabezpieczenie przyszłości spadkobierców (niekoniecznie będących członkami rodziny);

4)    Profesjonalne zarządzanie majątkiem wniesionym do fundacji;

5)    Brak daniny solidarnościowej przy sprzedaży firmy.

Artykuł sponsorowany