Jak ustalane są limity wpłat na IKE?

Czym jest IKE? Indywidualne Konto Emerytalne stanowi element III filaru emerytalnego w Polsce. Ma charakter dobrowolny. Ustawodawca, aby zachęcić Polaków do gromadzenia środków na spokojną starość, przewidział szereg korzystnych rozwiązań podatkowych dla oszczędzających w IKE. Jednym z podstawowych jest możliwość uniknięcia podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki). Wynosi on 19 proc.

Zanim zdecydujemy się na założenie IKE, warto wiedzieć o limicie wpłat, jaki obowiązuje wszystkich oszczędzających. Zgodnie z ustawą, maksymalny roczny limit wpłat na IKE wynosi 300 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. 

Co to oznacza? Każdego roku minister rodziny, pracy i polityki społecznej dokonuje aktualizacji limitu wpłat na IKE. Jeszcze w 2024 roku było to 23 742 zł, zaś w roku 2025 maksymalny poziom wpłat wzrósł do 26 019 zł. To aż 2547 zł więcej. 

Co ciekawe, do 2008 roku na IKE można było wpłacić tylko 150 proc. wyżej wymienionego prognozowanego wynagrodzenia. Ustawodawca postanowił jednak zmienić regulacje, aby jeszcze mocniej zachęcić obywateli do odkładania środków na starość.

Warte podkreślenia jest to, że limit wpłat na IKE nie może być niższy niż w roku poprzednim. Nawet jeśli prognozowany będzie spadek płac w polskiej gospodarce, co ma miejsce bardzo rzadko - ale teoretycznie jest możliwe, to limit wpłat na IKE nie ulegnie zmianie. Jest to zagwarantowane ustawą.

Wpłat na IKE mogą dokonywać też osoby w wieku 16-18 lat. W ich przypadku limit kształtowany jest nieco inaczej. Osoby małoletnie, które założą Indywidualne Konto Emerytalne, mogą wpłacać jedynie środki uzyskane w ramach umowy o pracę. Dlatego w ich przypadku wpłaty nie tylko nie mogą przekroczyć 300 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, ale również dochodów osiągniętych przez tę osobę z tytułu umowy o pracę.

Nie ma natomiast limitu minimalnego wpłat na IKE. Możemy w danym roku wykorzystać maksymalny dostępny pułap, a jeśli w kolejnym nasza sytuacja finansowa pogorszy się, możemy zasilić konto niewielką kwotą albo też nie zrobić tego wcale. Oszczędzający ma też pełną dowolność w kształtowaniu liczby wpłat. Niektóre osoby dokonują jednorazowej wpłaty maksymalnej dopuszczalnej kwoty, inne ustawiają stałe zlecenie przelewu i co miesiąc zasilają IKE, a inne robią to dowolnie - w zależności od swojej sytuacji finansowej.

Jeśli przekroczymy dopuszczalny limit wpłat na IKE, instytucja finansowa prowadząca konto w naszym imieniu, dokona zwrotu nadpłaconej kwoty. Najczęściej odbędzie się to w formie przelewu na rachunek wskazany przy zawieraniu umowy na prowadzenie IKE.

Należy też pamiętać, że można posiadać tylko jedno IKE. Środki na nie może odprowadzać tylko jeden oszczędzający. Ustawodawca nie przewidział m.in. współdzielenia IKE z małżonkiem czy dzieckiem. Dlatego, gdy decydujemy się na otworzenie IKE, musimy podpisać oświadczenie o tym, że nie posiadamy już konta.

Państwo jest świadome tego, że emerytury obecnych Polaków na starość będą stanowić tylko ułamek ich ostatniej pensji, dlatego stworzyło IKE i przewidziało szereg korzyści dla oszczędzających. Indywidualne Konto Emerytalne może być ciekawą opcją np. dla osób inwestujących na giełdzie.

Dzięki IKE podatkiem nie są objęte chociażby dywidendy i odsetki, które dopisywane są do rachunku z tytułu posiadania akcji, obligacji itd. Dodatkowo, wpływy z dywidend nie zmniejszą limitów wpłat na IKE w danym roku, bo dotyczy on tylko bezpośrednich wpłat gotówkowych. To dobra informacja dla posiadacza IKE - na przestrzeni lat na jego dodatkową emeryturę "pracuje" większa pula środków.

Podobnie jest ze sprzedażą papierów wartościowych, która przyniosła nam zysk. Każda taka transakcja w ramach zwykłego rachunku maklerskiego wymaga odprowadzenia podatku. Jeśli dokonamy jej z wykorzystaniem IKE, w naszym portfelu inwestycyjnym pozostanie większa pula środków.

Aby skorzystać z ulgi podatkowej w ramach Indywidualnego Konta Emerytalnego, należy dokonać wpłat na IKE w co najmniej pięciu dowolnych latach kalendarzowych albo dokonać wpłaty ponad połowy wartości wszystkich wpłat na IKE nie później niż na pięć lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty.

Jako że IKE ma pomagać w gromadzeniu środków na spokojną starość, aby skorzystać z ulgi podatkowej, wypłaty zgromadzonych oszczędności należy dokonać dopiero po 60. roku życia (ewentualnie po 55. roku życia w razie osób posiadających prawo do wcześniejszej emerytury). Trzeba o tym pamiętać, bo wcześniejsza wypłata poskutkuje koniecznością zapłacenia tzw. podatku Belki.

Równocześnie do oszczędzającego należy decyzja, w jaki sposób dokonać wypłaty środków po osiągnięciu 60. roku życia. Może ona przybrać formę jednorazowej wypłaty, ale może odbywać się również w formie ratalnej. Wypłaty (zarówno jednorazowa, jak i ratalna) powinny być dokonane w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia złożenia przez oszczędzającego wniosku o dokonanie wypłaty. Wypłacający ma jednak prawo zażądać wypłaty środków w terminie późniejszym. Równocześnie, nie musi od razu dokonywać wypłaty. Może to zrobić np. dopiero po kilku latach od ukończenia 60. roku życia czy przejścia na emeryturę.

Po dokonaniu wypłaty jednorazowej albo wypłaty pierwszej raty oszczędzający nie może założyć ponownie IKE, gdyż zwolnienie z tzw. podatku Belki z tytułu gromadzenia oszczędności na IKE przysługuje tylko raz. Jeśli wypłata ma formę ratalną, to dokonanie wypłaty pierwszej raty powoduje, że oszczędzający nie może już wpłacać kolejnych środków na IKE.