Spółka pokrzywdzonym w sprawie karnej
Każdy, kto został pokrzywdzony przestępstwem, może dochodzić swych praw w postępowaniu karnym – wystarczy jedynie złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, czy to ustnie we właściwej jednostce Prokuratury lub Policji, czy też pisemnie. Co w sytuacji, gdy pokrzywdzonym jest spółka mająca osobowość prawną, jakie kroki prawne należy wtedy podjąć, celem maksymalizacji powodzenia w postępowaniu karnym – na te i inne pytania odpowiedział adw. Arkadiusz Szymański, adwokat, specjalista od spraw karnych, wspólnik w kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp. j.
Wielu przedsiębiorców decyduje się na prowadzenie działalności gospodarczej z wykorzystaniem spółek prawa handlowego. Uczestnictwo w obrocie gospodarczym to nie tylko wizja zysków, ale też ryzyko poniesienia strat, również w wyniku przestępstw popełnionych przez osoby z pokrzywdzeniem podmiotu gospodarczego, który reprezentujemy. Truizmem jest stwierdzenie, że nie wszyscy uczestnicy obrotu gospodarczego mają dobre intencje, a u niektórych z nich te intencje przeradzają się w znamiona czynu zabronionego. Więcej informacji na temat postępowania w przypadku spółek pokrzywdzonych przestępstwem można znaleźć na stronie https://zemla-szymanski.pl/.
Zgodnie z kodeksem postępowania karnego, pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.
Władze spółki, które powzięły informację o podejrzeniu popełnienia przestępstwa powinny rozpocząć proces zabezpieczenia dokumentacji oraz ustalenia osób, których zeznania, mogłyby posłużyć jako dowód w postępowaniu karnym. Najwcześniejszy etap postępowania, który często nosi miano postępowania wewnętrznego, powinien prowadzić do odpowiedzi na pytania, jakiego rodzaju czyn z pokrzywdzeniem spółki został popełniony, co o tym świadczy i kto jest potencjalnym sprawcą. W tym zakresie warto rozważyć pomoc profesjonalisty, np. adwokata, który odpowiedzialny będzie za reprezentowanie spółki w postępowaniu karnym.
Następnie należy przystąpić do sporządzenia zawiadomienia o podejrzeniu popełniania przestępstwa. Zawiadomienie stanowi pierwszy dokument, komunikujący organom ścigania (np. Prokuraturze lub Policji) co tak naprawdę się stało i jaką szkodę poniosła spółka. Dokument ten powinien zawierać wszystkie istotne dla postępowania okoliczności, ze wskazaniem precyzyjnego uzasadnienia faktycznego oraz dowodów, które świadczą o popełnionym przestępstwie. Co istotne we wniosku można wnosić również o czynności mające na celu zabezpieczenie możliwości wykonania w przyszłości środków kompensacyjnych (np. odszkodowania i zadośćuczynienia), tzw. zabezpieczenie majątkowe. Jeśli natomiast jakiś materiał dowodowy jest poza zasięgiem pokrzywdzonej spółki, to można wnosić o dokonania konkretnych czynności śledztwa, starając się "rękami" organów ścigania zabezpieczyć materiał dowodowy, np. dane objęte tajemnicą bankową.
Złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa powinno zostać przygotowane przez profesjonalistę, natomiast podpisane przez osobę, którą może reprezentować spółkę w postępowaniach karnych - składać w jej imieniu stosownych wniosków o ściganie, jeśli takie będą niezbędne; umocowanie to powinno pochodzić z danych ujawnionych we właściwym rejestrze przedsiębiorców lub udzielonego pełnomocnictwa - oraz która ma podstawowe informacje na temat zdarzenia opisanego w zawiadomieniu o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, ponieważ to właśnie osoba podpisana pod zawiadomieniem zostanie przesłuchana w charakterze świadka, na okoliczności w nim ujawnione. Oczywiście zawiadomienie może zostać przygotowane i podpisane przez profesjonalnego pełnomocnika, który sformułuje wniosek o przesłuchanie konkretnej osoby w charakterze zawiadamiającego.
Mając na uwadze taktykę prowadzenia postępowań karnych gospodarczych, organom ścigania zależy na maksymalnej koncentracji materiału dowodowego na wstępnych etapach postępowania karnego. Wyrazem tego powinno być konkretne zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wsparte profesjonalnie opracowanymi wnioskami dowodowymi oraz zeznaniami zawiadamiającego, które umożliwią dokonanie procesowo wiążących ustaleń faktycznych przez organy ścigania.
Stronami postępowania przygotowawczego jest pokrzywdzony i podejrzany. Natomiast co, gdy sprawa z aktem oskarżenia trafi do sądu, w jaki sposób utrzymać kontrolę nad toczącym się postępowaniem - zarówno w formie możliwości wglądu do akt postępowania, jak i składania wniosków i oświadczeń przed sądem.
Zgodnie z kodeksem postępowania karnego, jeżeli akt oskarżenia wniósł oskarżyciel publiczny, pokrzywdzony może aż do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej złożyć oświadczenie, że będzie działał w charakterze oskarżyciela posiłkowego.
W tym przypadku każdorazowo rekomenduje się, aby władze spółki lub ustanowiony przez nie pełnomocnik - np. adwokat - złożył oświadczenie o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Możliwość wykonywania tej roli przed sądem wzmacnia pozycje spółki, pozwala podejmować działania mające na celu uzyskanie pozytywnego rozstrzygnięcia - tj. skazania osoby winnej popełnienia przestępstwa i orzeczenia obowiązku naprawienia szkody.
Co istotne, w przypadku wydania wyroku uniewinniającego, oskarżyciel posiłkowy, przeciwnie do pokrzywdzonego, może wnieść apelację do sądu odwoławczego.
Uprawnienia spółki pokrzywdzonej przestępstwem w procesie karnym są niebywale szerokie i mimo nieocenione roli organów ścigania, również sama spółka powinna zadbać o maksymalizowanie swoich szans w postępowaniu karnym - adwokat Arkadiusz Szymański, Kancelaria Zemła Szymański Adwokaci sp. j.
Artykuł sponsorowany
