Ubezpieczenie zdrowotne w podróży służbowej. Jakie świadczenia przysługują pracownikowi za granicą?

Jako obywatel Polski, w krajach członkowskich Unii Europejskiej (UE) lub należących do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), masz prawo do wykonywania pracy w jednym lub kilku państwach członkowskich jednocześnie. Przykładowo można być zatrudnionym na stałe w siedzibie firmy w Polsce, ale zostać oddelegowanym na jakiś czas do pracy w filii za granicą.

O ile pracę można wykonywać w kilku krajach, o tyle składki na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z zasadą podlegania tylko jednemu ustawodawcy, opłacane są tylko raz. Tym samym, jeśli pracujesz na stałe w Polsce i masz ubezpieczenie zdrowotne, ale odbywasz podróż służbową do innego europejskiego kraju, musisz mieć potwierdzenie opłat za składki zdrowotne. Dzięki temu w przypadku nagłej choroby możesz korzystać z systemu opieki zdrowotnej za granicą.

Kłopoty ze zdrowiem, nieszczęśliwe wypadki lub sytuacje wymagające interwencji medycznej mogą spotkać Cię także wtedy, gdy wykonujesz obowiązki służbowe za granicą. Wówczas tamtejsza instytucja ubezpieczeniowa może wymagać od Ciebie okazania dokumentów, które potwierdzą przyznanie Ci prawa do korzystania z lokalnych świadczeń medycznych zgodnie z przepisami danego kraju.

Podczas podróży służbowej wykonywanej na zlecenie pracodawcy do innego państwa członkowskiego UE lub EFTA na maksymalnie 24 miesiące, możesz korzystać z ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia (NFZ). Ta sama sytuacja dotyczy, jeśli jako pracownik służby cywilnej wyjeżdżasz za granicę na szkolenie, konferencję, ćwiczenia lub manewry wojskowe. Obowiązkiem Twojego pracodawcy jest pobranie z ZUS-u zaświadczania A1, które potwierdzi Twój status pracownika oddelegowanego.

Wyjeżdżasz tylko na kilka dni lub tygodni, ale chcesz czuć się bezpiecznie i w razie potrzeby móc skorzystać z pomocy medycznej w obcym kraju? Poproś pracodawcę o uzyskanie z ZUS-u zaświadczenia A1. Wówczas w Narodowym Funduszu Zdrowia możesz ubiegać się o wydanie EKUZ, czyli Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego.

Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego to dokument potwierdzający ubezpieczenie zdrowotne i uprawniający do korzystania ze wszystkich świadczeń zdrowotnych (w ramach publicznej służby zdrowia) za granicą, które okażą się niezbędne do realizacji w innym kraju. EKUZ obowiązuje na terenie wszystkich państw członkowskich UE oraz EFTA. W ramach wyjazdu za granicę związanego z pracą mogą z niej korzystać m.in.:

• pracownicy wysłani w podróż służbową przez pracodawcę;
• osoby, które pracują w międzynarodowych firmach i wykonują pracę w kilku państwach członkowskich;
• urzędnicy służby cywilnej delegowani za granicę;
• członkowie korpusu konsularnego i dyplomatycznego.

Aby otrzymać kartę EKUZ, należy złożyć wniosek w placówce NFZ przypisanej do miejsca zamieszkania lub przez Internet. Szczegółowe informacje o tym, jak to zrobić, znajdziesz na stronie: https://ekuz.com.pl. Wydanie karty jest bezpłatne.

Do wniosku o wydanie EKUZ musisz dołączyć dokumenty, które potwierdzą Twoje ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli jesteś pracownikiem, który pracuje w kilku państwach jednocześnie lub oddelegowanym przez pracodawcę w podróż służbową, potrzebujesz zaświadczenia A1 wydanego przez ZUS. W przypadku wyjazdu związanego z pracą dyplomatyczną lub konsularną wystarczy informacja od pracodawcy.

Na otrzymanie karty EKUZ poza sezonem letnim zazwyczaj trzeba poczekać kilka dni. W przypadku ubezpieczonych osób zatrudnionych dokument wydawany jest na 3 lata.

Oddelegowany pracownik, który ma kartę EKUZ, może korzystać z leczenia za granicą, ale na zasadach takich samych, jak ubezpieczeni w danym państwie. Oznacza to, że jeśli obywatele danego kraju muszą dopłacać do konkretnej usługi medycznej, posiadacz karty EKUZ również poniesie takie koszty. Zakres udzielanych świadczeń zależy od zasad obowiązujących w danym państwie, ale zazwyczaj obejmują one te niezbędne.

Na podstawie karty EKUZ można skorzystać np. z opieki medycznej niezbędnej z punktu widzenia stanu zdrowia pacjenta, pomocy doraźnej i leczenia ambulatoryjnego. Do niektórych świadczeń mogą być wymagane dopłaty np. za transport do szpitala karetką lub za każdy dzień pobytu w szpitalu.

Warto pamiętać, że EKUZ nie pokrywa również powrotnego transportu medycznego do kraju, transportu zwłok lub planowanego leczenia (np. zaplanowanych operacji). Koszty za nierefundowane usługi trzeba pokryć samodzielnie lub skorzystać z dodatkowego ubezpieczenia podróżnego i refundacji towarzystwa ubezpieczeniowego. Dlatego warto pomyśleć o wykupieniu dodatkowej ochrony ubezpieczeniowej.