Bary mleczne na skraju przepaści. "Zimą już może nas nie być"

Warszawskie bary należące do Jadłodajni Centralnej przygotowują się do kryzysu. - Przeprowadzamy w naszych barach audyt energetyczny, aby sprawdzić, jakie oszczędności są możliwe do poniesienia. Być może ograniczymy menu. Myślimy na przykład o wycofaniu dań smażonych ze względu na horrendalne ceny oleju. Mam nadzieję, że nie będziemy musieli zamykać jadłodajni na zimę, bo dla wielu stałych klientów byłby to trudny do zniesienia cios - opowiada Interii Kamil Hagemajer, właściciel sieci barów mlecznych w stolicy, Gdyni i we Wrocławiu.

Zdaniem Kamila Hagemajera, poziom absurdu sięga w Polsce nie tylko barów mlecznych, ale i każdej dziedziny życia. - Dla mnie najbardziej istotna wciąż pozostaje misja jadłodajni, do których przychodzą różni ludzie, ale każdy z nich może zjeść tanio zdrowy posiłek i poczuć się właśnie jak człowiek. I ci najbiedniejsi nie muszą mieć kompleksu niższości wobec tych, którzy przy stoliku obok wpatrują się w ekran drogiego laptopa i jedzą tę samą zupę. To takie sprzymierzenie zupy pomidorowej, prawdziwe porozumienie ponad podziałami, może ostatnie w tym kraju i bardzo bym nie chciał, żeby przestało istnieć - mówi Kamil Hagemajer.

Restaurator przyznaje, że rok 2022 zamknie olbrzymimi stratami. Bary mleczne wprawdzie chroni status przedsiębiorstw budżetowych, ale to może nie wystarczy, aby utrzymać niskie ceny. Ale dlaczego właściwie w takich placówkach jedzenie jest dużo tańsze, niż gdzie indziej? Niższa cena potraw jest spowodowana dotacjami państwowymi. Państwo dokłada jednak wyłącznie do produktów jarskich (zbożowych, mlecznych, warzyw i grzybów), dlatego potrawy mięsne są trochę droższe. Dotację otrzymują tylko te lokale, które nie narzucają marży większej niż 45 proc. wartości zakupionego produktu spożywczego.

 - Działamy na obniżonej wysokości narzutu od maja, kiedy Ministerstwo Finansów zmniejszyło jego dopuszczalny poziom z 55 proc. Dziś mamy właściwie tylko dwa wyjścia. Możemy podnieść ceny i tym samym zrezygnować z subwencji rządowych, albo nadal dopłacać do każdego podawanego dania. Tak naprawdę, gdyby nie specyficzna kondycja zakładu masowego żywienia, już dawno powinniśmy ogłosić upadłość. Co zresztą nastąpi, gdy już nie będziemy w stanie płacić faktur - dodaje Hagemajer.

Na początku roku za 1 MWh energii elektrycznej od PGE Jadłodajnia Centralna płaciła około 700 zł. Na ostatnich fakturach cena 1 MWh wynosi już 2,6 tys. zł. Podobnie, o 300-400 proc. wzrósł już koszt ogrzewania. Jak to się przekłada na ceny?  - Przyjmijmy, że składniki jednej porcji zupy pomidorowej kosztują 2 zł. Musimy doliczyć do tego co najmniej 3 zł za energię. W moich barach ludzie zapłacą za swój talerz zupy 4,60 zł. Czego Państwo nie rozumiecie? - dodaje restaurator.

Wydawać by się mogło, że bary mleczne mają zapewnione funkcjonowanie dzięki rządowym dotacjom. To nie do końca prawda. W przyszłym roku dotacje dla barów mlecznych mają osiągnąć pułap 30 mln zł (w tym roku jest to około 20,3 mln zł). To nie są w skali kraju jakieś trudne do wyobrażenia środki. - Mimo wszystko część ludzi w rządzie chyba rozumie, jaką mamy sytuację - uśmiecha się rozmówca Interii. Mimo to warszawskie bary mleczne Kamila Hagemajera dołączyły do głośnego pozwu zbiorowego organizowanego przez Izbę Gospodarczą Gastronomii Polskiej z ubiegłego roku. Ponad 300 właścicieli firm gastronomicznych z całej Polski wyliczyło swoją łączną stratę na kwotę ponad 207 mln zł, której dochodzi teraz od Skarbu Państwa. To największy pozew w Polsce od czasów II wojny światowej.

W okresie PRL-u funkcjonowało ponad 40 tys. barów mlecznych. Dzisiaj zostało około 100 i liczba ta wciąż maleje. Dania mięsne pojawiły się w barach mlecznych w latach 90., wcześniej ich tam nie było, bo przez całą swoją historię PRL zmagał się z niedoborem mięsa. Nie było mięsa, trzeba było jeść to, co było - rzeczy mleczne, mączne, warzywa.

Krzysztof Maciejewski

BIZNES INTERIA na Facebooku i jesteś na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami

Zobacz również: