Chcesz mieć wyższą emeryturę? Sprawdź swój kapitał początkowy
Przyszłe emerytury będą niskie. W dużym stopniu ich wysokość zależy od tego, czy ktoś się "załapał" jeszcze na stary system, czyli pracował przed 1999 rokiem i ma wyliczony kapitał początkowy, czy nie. Po tej dacie kilka razy zmieniano przepisy i są grupy, które powinny zwrócić się do ZUS o ponowne przeliczenie kapitału początkowego.
Kapitał początkowy ustalany jest dla tych, którzy przed 1999 rokiem opłacali składki społeczne lub za których były one odprowadzane. Zdecydowana większość osób ma już ustaloną jego wysokość, ale jest kilka grup, w których interesie jest wniosek o ponowne jego przeliczenie, bo po drodze zmieniły się przepisy na bardziej korzystane. Im wcześniej tym lepiej, bo łatwiej jest zebrać potrzebną dokumentację czy inne dowody. I takie wnioski wciąż wpływają.
Jak podaje ZUS, wniosków pierwszorazowych o naliczenie kapitału początkowego w ubiegłym roku było 149 tys., a w okresie styczeń-maj 2021 r. - 48 tys.
Zdecydowanie więcej było przypadków ponownego przeliczenia. W ubiegłym roku takich spraw było aż 451 tys., a od stycznia do maja 2021 roku - 181 tys. Eksperci zachęcają, żeby się zainteresować tematem, bo będzie miało to wpływ na przyszłą emeryturę.
- Każdy kto nie jest stuprocentowo przekonany, że ZUS uwzględnił w jego kapitale początkowym wszystkie okresy sprzed 1999 r. oraz jego rzeczywiste zarobki, powinien złożyć wniosek w tej sprawie. Opieszałość będzie oznaczała większe trudności z udowodnieniem okresów i zarobków, których nie udało się odpowiednio udokumentować - mówi Interii Tomasz Lasocki, ekspert w dziedzinie zabezpieczenia społecznego z Katedry Prawa Ubezpieczeń Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
- Taki wniosek powinny również złożyć osoby z kilku grup, w przypadku których na korzyść zmieniły się obowiązujące przepisy. Chodzi między innymi o wprowadzone w maju 2015 korzystniejsze zasady liczenia urlopu wychowawczego sprzed 1999 roku - dodaje i wymienia kolejne istotne nowelizacje.
- Duże i bardzo korzystne były zmiany wprowadzone w 2013 roku i dotyczą osób, które nie przepracowały pełnego roku, ponieważ ZUS nie porówna rzeczywistych zarobków do przeciętnego wynagrodzenia z całości danego roku, ale tylko do jego części odpowiadającej okresowi pracy. Dlatego każdy, kto ma jakieś przerwy w zatrudnieniu przed 1999 rokiem i ma decyzję o kapitale początkowym sprzed października 2013 roku, powinien złożyć wniosek o ponowne jego przeliczenie. Jeżeli wniosek nie wpłynie, zakład i tak dokona przeliczenia przy okazji ustalania prawa do emerytury, ale zalecam wcześniejsze złożenie wniosku, ponieważ da to więcej czasu na wyjaśnienie ewentualnych wątpliwości czy rozstrzygnięcie sporu zanim z niecierpliwością będzie oczekiwało się wypłaty pierwszej emerytury - podkreśla Tomasz Lasocki.
Jego zdaniem wniosek o przeliczenie kapitału początkowego w szczególności powinny złożyć osoby, którym płatnicy nie zapewnili odpowiedniej dokumentacji emerytalnej. Nawet jeżeli nie będą oni w stanie potwierdzić wysokości zarobków, nie są na straconej pozycji, gdyż od 2009 roku ZUS przyjmuje za taki okres wynagrodzenie minimalne. Przed tą datą przyjmowano zerową wartość wynagrodzenia. - Zanim decyzja z przyjętym zastępczo wynagrodzeniem minimalnym się uprawomocni, tej ostatniej grupie zdecydowanie rekomenduję odwołanie się do sądu. W takiej sytuacji "ZUS się nie obrazi", ponieważ jako organ ma ograniczone możliwości uznawania okresów zatrudnienia i zarobków, gdyż niektórych dowodów po prostu nie może uznać. Sądu nie wiąże zamknięta lista środków dowodowych i może wziąć pod uwagę też inne dowody, jeśli uzna za wiarygodne - tłumaczy ekspert.
BIZNES INTERIA na Facebooku i jesteś na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami
Jest jednak grupa, która przed 1999 roku pracowała, ale nie będzie miała z tego tytułu kapitału początkowego, bo została "systemowo skrzywdzona".
- Niestety studenci, których zatrudnienie między listopadem 1995, a końcem 1998 r. ograniczało się do pracy na podstawie umowy zlecenia, nie będą mieli ustalonego kapitału początkowego. Przepisy z 1995 roku wyrządziły im niedźwiedzią przysługę i zwolniono zleceniodawców z obowiązku odprowadzania składki na ubezpieczenie społeczne za studiujących zleceniobiorców. Natomiast jeśli ktoś ma nawet pojedyncze krótkie "ozusowane" umowy sprzed 1999 roku, powinien zwrócić się o ustalenie lub przeliczenie kapitału początkowego - podkreśla Tomasz Lasocki.
Warto pamiętać, że kapitał początkowy jest waloryzowany, a zwłaszcza w ostatnich latach wskaźniki waloryzacji były bardzo korzystne.
Monika Krześniak-Sajewicz
