IKE - długoterminowa tarcza podatkowa?

Jednym z możliwych rozwiązań tego problemu jest wykorzystanie Indywidualnych Kont Emerytalnych (IKE), których największą zaletą są korzyści podatkowe. Zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych nastąpi jednak tylko w sytuacji, gdy zaoszczędzone środki wypłacimy po osiągnięciu wieku 60 lat, nabyciu praw emerytalnych lub w przypadku śmierci oszczędzającego.

Umowę o prowadzenie IKE możemy zawrzeć z bankiem, funduszem inwestycyjnym, zakładem ubezpieczeń lub podmiotem prowadzącym działalność maklerską. Każda z form oszczędzania w IKE posiada pewne zalety i wady. Najkorzystniejsze, a zarazem dość proste wydają się być oferty funduszy inwestycyjnych. Najsłabiej wyglądają za to produkty banków.

Warto pamiętać, iż każda osoba może posiadać tylko jeden rachunek IKE. Pierwotnie wybrane konto IKE możemy przenieść za pomocą wypłaty transferowej, nie tracąc przy tym korzyści podatkowych. Niestety, wpłacanie dowolnie dużych kwot pieniężnych na IKE nie jest możliwe. Obowiązują roczne limity, które wynoszą obecnie 300 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Na 2010 rok limit wynosi 9579 zł.

Konto oszczędnościowe w banku jest najprostszym, a także jednym z najbezpieczniejszych rodzajów IKE. Na tym zalety tej opcji się kończą. Wystarczy popatrzeć na kilka ofert tego rodzaju, aby się zniechęcić. Nie dość, że oprocentowanie na takich rachunkach potrafi być bardzo niskie (np. 2,8 proc. w Fortis Banku lub 3,0 proc. w Multi Banku), to w obecnej sytuacji są inne, lepsze sposoby omijania podatku Belki. Mowa oczywiście o lokatach i rachunkach antybelkowych, które wykorzystują do tego celu dzienną kapitalizację oraz zaokrąglenia.

Widać zatem, iż nie musimy wcale blokować oszczędności na kilkadziesiąt lat w IKE, aby nie zapłacić podatku od odsetek. Poza tym, większość produktów antybelkowych oferuje wyższe oprocentowanie, co dodatkowo pogarsza i tak już mizerną atrakcyjność kont oszczędnościowych IKE. Podsumowując, jeżeli naszym celem jest bezpieczne i nieskomplikowane oszczędzanie na emeryturę, to lepiej znaleźć najlepsze produkty antybelkowe na rynku, a bankowych rachunków IKE zrezygnować.

Podpisanie umowy o prowadzenie IKE z Towarzystwem Funduszy Inwestycyjnych otwiera przed nami dużo większe możliwości. Przede wszystkim oszczędzający może sam wybrać strategię inwestycyjną. W tego typu ofertach dostępne są zazwyczaj wszystkie podstawowe typy funduszy, od najbezpieczniejszych (rynek pieniężny, obligacje) do najbardziej ryzykownych (akcje). Jednocześnie można kupować wiele funduszy, a zatem każdy może stworzyć swój własny portfel funduszy dopasowany odpowiednio do akceptowanego ryzyka.

Jak najbardziej możliwe jest także wielokrotne zmienianie strategii inwestycyjnej z powodu np. gwałtownych wahań na rynku. Jeżeli obawiamy się bessy, to można ulokować całe środki w najbezpieczniejszych funduszach rynku pieniężnego. Tego typu aktywne zarządzanie nie jest możliwe w OFE. Jeżeli nawet mamy rację co do nieuchronności załamania się giełdy, to i tak nie możemy wtedy nic zrobić. Pozostaje czekać i patrzeć, jak saldo w OFE z dnia na dzień topnieje.

Minusem jest fakt, że w ramach IKE możemy lokować tylko w fundusze jednego TFI. Z tego powodu należy dobrze przeanalizować ofertę i wyniki każdego TFI, żeby nie być później rozczarowanym. Aby to wszystko nam się opłacało, należy zwrócić także uwagę na opłaty. Na rynku są oferty funduszy IKE, w których w przypadku składania dyspozycji przez systemy teleinformatyczne klient nie ponosi żadnych opłat manipulacyjnych. To wszystko sprawia, iż taka forma IKE jest bardzo popularna wśród oszczędzających, a także korzystna. Ponadto zapewnia dość dużą elastyczność oraz możliwość osiągnięcia bardzo wysokich zysków przy zastosowaniu funduszy akcyjnych.

Bardziej skomplikowaną formą IKE jest polisa na życie z funduszem kapitałowym. Takie produkty są tak naprawdę połączeniem standardowych ubezpieczeń na życie z ofertą funduszy inwestycyjnych. Składają się zatem z części ochronnej, związanej z polisą oraz z częścią inwestycyjną. Klient ma zazwyczaj bardzo dużo możliwości wyboru dodatkowych klauzul części ubezpieczeniowej tego produktu. Na pierwszy rzut oka konto IKE w zakładzie ubezpieczeń może wyglądać bardzo ciekawie, jednak nie jest pozbawione wad.

Posiadając ten produkt, jesteśmy zobligowani do wpłacania w ustalonych w umowie interwałach czasowych określonych minimalnych składek. Część tej składki dotyczy części ochronnej, natomiast reszta jest kierowana do części inwestycyjnej. Podobnie jak w przypadku IKE w TFI mamy możliwość ustalenia strategii inwestycyjnej, jednak zazwyczaj liczba dostępnych funduszy i swoboda konwertowania jednostek uczestnictwa jest mniejsza niż w TFI. Często gorzej też wygląda kwestia opłat.

Poza tym należy zwrócić uwagę, iż korzyści podatkowe dotyczą tylko części inwestycyjnej. Po co zatem kupować ten hybrydowy produkt, który nie może zaoferować ani najlepszej polisy, ani najlepszej oferty funduszy? Lepiej poświęcić nieco więcej czasu i zakupić oddzielnie polisę na życie, wybierając najlepszą z całej oferty wszystkich firm ubezpieczeniowych na rynku. Natomiast umowę o prowadzenie IKE podpisać z najbardziej nam odpowiadającym TFI.

IKE w formie rachunku inwestycyjnego to bez wątpienia najlepsza oferta dla najbardziej zaawansowanych klientów. Jeśli ktoś już i tak inwestuje na giełdzie, to dlaczego nie miałby założyć jeszcze jednego rachunku z przeznaczeniem inwestowania na emeryturę? Tego rodzaju rachunki IKE oferuje już coraz więcej domów maklerskich. Oprócz istniejących rocznych limitów wpłat oraz braku pobierania podatku Belki, niczym nie różnią się od standardowych rachunków inwestycyjnych.

Zaletą są z pewnością największe możliwości kształtowania polityki inwestycyjnej, duża elastyczność, a także największy potencjał osiągnięcia wysokich zysków. Jednak jeśli nie mamy wiedzy o rynku kapitałowym i doświadczenia, to wybranie tej formy IKE może się wiązać ze zbyt dużym ryzykiem. Zatem tego rodzaju konto emerytalne można tylko polecać osobom posiadającym odpowiednie umiejętności.

Warto na koniec wytłumaczyć krótko ważne pojęcia, które znajdują się w ustawie o indywidualnych kontach emerytalnych. Wypłatą określamy sytuację, kiedy oszczędzający spełni określone w ustawie warunki (wiek, przejście na emeryturę). W takim przypadku posiadacz rachunku IKE nie zapłaci 19% podatku Belki. Kiedy dokonamy już takiej wypłaty, tracimy możliwość ponownego założenia rachunku IKE.

Natomiast jeżeli nie spełniamy warunków do wypłaty, a potrzebujemy naszych oszczędności zgromadzonych na IKE, mamy zawsze możliwość otrzymania zwrotu środków. Niestety będziemy musieli wtedy zapłacić podatek od zysków kapitałowych. W przyszłości pozostanie jednak nadal możliwość założenia konta IKE. Z kolei wypłata transferowa przyda się w sytuacji, gdy chcemy nadal oszczędzać w IKE, lecz postanowimy zmienić podmiot, który będzie prowadził dla nas tego rodzaju rachunek. W ten sposób przeniesiemy swoje środki bez konieczności zapłaty podatku.

Marcin Osiecki