Renta wdowia. Wyjaśniamy, kto może się ubiegać i jak złożyć wniosek

Renta wdowia to świadczenie dla wdów i wdowców, którzy mają prawo do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych, w tym renty rodzinnej po zmarłym małżonku. Dotychczas mogli  pobierać oni tylko jedno z tych świadczeń: wyższe lub wybrane. Od tego roku mogą je połączyć i wybrać, czy chcą otrzymywać całą rentę rodzinną i 15 proc. własnego świadczenia lub odwrotnie. Co ważne, od 1 stycznia 2027 r. drugie świadczenie zostanie zwiększone do 25 proc.

Wnioski można złożyć albo w placówce albo elektronicznie przez PUE ZUS/eZUS. Samo bycie wdową czy wdowcem nie wystarczy do uzyskania prawa do renty wdowiej. Trzeba łącznie spełnić następujące warunki:

• Mieć co najmniej 60 lat (w przypadku kobiet) lub 65 lat (w przypadku mężczyzn),
• Do dnia śmierci małżonka pozostawać z nim we wspólności małżeńskiej (nie należy mylić ze wspólnością majątkową, bo to co innego),
• Nabyć prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż przed ukończeniem 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). To oznacza, że wdowa, która nabyła prawa do renty rodzinnej w wieku 40 czy 50 lat nie będzie miała prawa do 15 proc. dodatkowego świadczenia,
• Nie pozostawać obecnie w związku małżeńskim.

ZUS już przyjmuje wnioski, choć wypłaty tzw. renty wdowiej zaczną się od lipca 2025 r. Do tego, żeby zakład mógł ustalić prawo do wypłaty renty rodzinnej wraz z innym świadczeniem (np. emeryturą), trzeba mieć prawo do obu tych świadczeń.

-  Jeśli nie masz dotychczas przyznanej renty rodzinnej lub własnego świadczenia, a spełniasz warunki do ich przyznania, w pierwszej kolejności złóż o nie wniosek. Następnie złóż wniosek o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną. Jeśli spełnisz wszystkie warunki do łącznej wypłaty świadczeń i złożysz wniosek w tej sprawie do 31 lipca 2025 r., połączone świadczenia będziemy ci wypłacać od 1 lipca 2025 rok - podkreśla ZUS.

Do tego, żeby ZUS mógł przyznać połączone świadczenie, trzeba złożyć wniosek o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną (ERWD). Jest on dostępny zarówno w placówkach jak i na PUE/eZUS. Jeśli zechcesz złożyć wniosek elektronicznie, a nie masz jeszcze konta na Platformie Usług Elektronicznych (PUE)/eZUS i będziesz potrzebować wsparcia, możesz skorzystać z pomocy naszych pracowników - podkreśla ZUS.

Wniosek ERWD na początku zawiera krótką instrukcję. W pierwszej części są do wypełnienia dane wnioskodawcy, jak miejsce zamieszkania, następnie oświadczenia wnioskodawcy, na początku kluczowe dla przyznania tzw. renty wdowiej czyli pytanie o to, czy osoba wnioskująca ma przyznaną rentę rodzinną lub ma złożony wniosek o rentę rodzinną i oczekuje na decyzję w tej sprawie. Jeśli tak, wskazuje odpowiednią instytucję (np. ZUS, KRUS, Wojskowe Biuro Emerytalne).

Następnie trzeba wypełnić część dotyczącą innych przyznanych świadczeń emerytalno-rantowych lub wniosków o nie złożonych, które są w trakcie rozpatrywania, także prawo do świadczenia z zagranicznej instytucji właściwej do spraw emerytalno-rentowych.

Następnie jest "Zakres Wniosku", czyli wniesienie o ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną z zaznaczeniem, które świadczenie ma być wypłacane w wysokości 100 proc.

Wybór opcji będzie zależał od decyzji wnioskodawcy lub od możliwości dokonania wyboru przez instytucję emerytalno-rentową, która na prośbę seniora podejmie najkorzystniejszą decyzję. Aby decyzję za wnioskodawcę podjął ZUS, we wniosku, w punkcie dotyczącym wysokości świadczenia, należy wskazać wybór wyższego świadczenia.

Następnie trzeba wypełnić takie dane jak numer konta bankowego oraz ewentualnie zaznaczyć czy do wniosku będą jeszcze dołączone jakieś dokumenty oraz zaznaczyć sposób odbioru odpowiedzi (np. w placówce ZUS, pocztą lub przez PUE ZUS). Przy czym jeśli osoba wnioskująca ma prawo do renty rodzinnej oraz do własnego świadczenia, to do wniosku o ustalenie zbiegu świadczeń nie musi dołączać żadnych dokumentów. - Jeśli uznamy, że do załatwienia twojego wniosku niezbędne są dokumenty, których nie mamy, poprosimy cię o ich dostarczenie - uspokaja ZUS.

Prawo do wypłaty świadczeń łącznie z rentą rodzinną ustaje, jeśli dana osoba zawrze nowy związek małżeński. Po ustaleniu prawa do wypłaty renty wdowiej każda taka osoba będzie zobowiązana do informowania ZUS o wszystkich okolicznościach, które mają wpływ na wypłatę połączonych świadczeń, m.in. o zawarciu nowego związku małżeńskiego.

Mam rentę rodzinną po mężu i własną emeryturę. Spełniam warunki do wypłaty renty wdowiej. Jaką maksymalną wysokość połączonych świadczeń mogę otrzymać?

Może pani otrzymać 100 proc. jednego świadczenia i 15 proc. drugiego świadczenia, przy czym suma połączonych świadczeń nie może przekroczyć trzykrotności najniższej emerytury. Jeżeli suma świadczeń przekroczy tę kwotę, wypłata zostanie pomniejszona o kwotę przekroczenia.

Do tego limitu wliczamy także świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne oraz inne niż jednorazowe świadczenia i dodatki wypłacane na podstawie ustawy lub odrębnych przepisów wraz ze wskazanymi w ustawie świadczeniami, których łączną wypłatę ustalimy.

Zostałam wdową w wieku 56 lat. Ponownie wyszłam za mąż. Mój drugi mąż również zmarł. Po którym mężu przysługuje mi tzw. renta wdowia?

Prawo do wypłaty renty wdowiej przysługuje pani po śmierci małżonka, z którym ostatnio pozostawała pani w związku małżeńskim, o ile spełni pani wszystkie wymagane warunki.

Mam ustalone prawo do renty rodzinnej po mężu w KRUS i pobieram emeryturę z ZUS. Gdzie powinnam złożyć wniosek o wypłatę świadczeń w zbiegu, czyli rentę wdowią - w KRUS czy w ZUS?

Wniosek o ustalenie prawa do wypłaty renty wdowiej może pani złożyć w dowolnej instytucji, w której ma pani ustalone prawo do renty rodzinnej lub do własnego świadczenia. Oznacza to, że wniosek może pani złożyć w KRUS albo w ZUS.

Mam ustalone prawo do wypłaty świadczeń w zbiegu, tzw. renty wdowiej. ZUS wypłaca mi 100 proc. emerytury, natomiast KRUS 15 proc. renty rodzinnej. Czy każda z tych instytucji będzie odliczała zaliczkę na podatek dochodowy? Która z nich będzie stosowała ulgę podatkową?

Zarówno ZUS, jak i KRUS są zobowiązane ustawowo jako płatnicy do pobierania zaliczki miesięcznej na podatek od wypłacanych świadczeń. W odniesieniu do renty wdowiej będą obowiązywały takie same zasady opodatkowania, jak dla innych świadczeń.

I ZUS i KRUS naliczy pani zaliczkę na podatek i zastosuję ulgę we własnym zakresie. Może to prowadzić do niedopłaty podatku po zakończeniu roku podatkowego. Aby temu zapobiec, może pani złożyć w jednej (dowolnej) z tych instytucji wniosek o pobieranie zaliczki na podatek dochodowy bez pomniejszenia o ulgę (w ZUS jest to formularz EPD-18). To zabezpieczy przed niedopłatą podatku w rozliczeniu rocznym.

Planuję w marcu 2025 r. złożyć wniosek o wypłatę świadczeń w zbiegu, czyli o rentę wdowią. Czy w lipcu 2025 r. będę musiała złożyć dodatkowo oświadczenie, że po śmierci mojego małżonka nie zawarłam nowego związku małżeńskiego?

Jeśli do lipca 2025 r. nie zmieni pani stanu cywilnego, to dodatkowe oświadczenie nie będzie konieczne. Po ustaleniu prawa do wypłaty renty wdowiej będzie pani zobowiązana do informowania ZUS o wszystkich okolicznościach, które mają wpływ na wypłatę połączonych świadczeń, m.in. o zawarciu nowego związku małżeńskiego.

krześ