Zaskakujące ulgi dla seniorów. Z jakich opłat są zwolnione osoby po 60. roku życia?
W Polsce istnieje szereg rozwiązań prawnych, które mają na celu wsparcie osób starszych, a w szczególności tych, które decydują się dalej być aktywne zawodowo. Z jakich opłat zwolnieni są seniorzy po 60. roku życia? Na liście znajdują się m.in. abonament RTV, ulgi podatkowe i zniżki na komunikację miejską. Podpowiadamy, kto może z nich skorzystać.
Należy pamiętać, że część ulg i zwolnień jest dostępna tylko pod pewnymi warunkami. Ulga podatkowa dla pracujących seniorów wymaga kontynuowania aktywności zawodowej i nieprzechodzenia na emeryturę. Inne - jak np. darmowe leki - są zarezerwowane dla osób po 75. roku życia.
Głównym filarem pomocy dla osób po sześćdziesiątce jest tzw. ulga dla pracujących seniorów. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), osoby, które mimo osiągnięcia wieku emerytalnego pozostają aktywne zawodowo, mogą korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego od przychodów do kwoty 85 528 zł rocznie. Dochody mogą pochodzić z:
- pracy na etacie - obejmującej umowę o pracę, stosunek służbowy, pracę nakładczą czy spółdzielczy stosunek pracy;
- umowy zlecenia - zawartej z podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą, właścicielami nieruchomości lub przedsiębiorstwami w spadku;
- działalności gospodarczej - opodatkowanej według skali, podatkiem liniowym, 5% stawką (tzw. ulga IP Box) lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Ulga przysługuje kobietom po 60. roku życia oraz mężczyznom po 65. roku życia, pod warunkiem nieotrzymywania świadczeń emerytalnych lub rentowych (np. z ZUS, KRUS,czy systemów mundurowych). Jeśli ktoś decyduje się na pobieranie emerytury, ulga przestaje mieć zastosowanie - co wynika z ustalonej konstrukcji prawnej. Dla wielu jednak pozostanie aktywnym zawodowo bez pobierania emerytury stanowi dodatkowy impuls do utrzymania wysokiego poziomu życia, a zwolnienie podatkowe pozwala zachować większą część zarobionych pieniędzy.
Przy nadwyżce przychodów ponad wspomniany limit, do dalszych dochodów stosuje się kwotę wolną od podatku w wysokości 30 000 zł, co daje łączny próg 115 528 zł. Dzięki temu nawet przekroczenie limitu ulgi nie oznacza nagłego wzrostu obciążeń podatkowych.
W wielu miastach, dzięki lokalnym regulacjom, seniorzy mogą korzystać z preferencyjnych stawek lub nawet bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską:
- Warszawa: osoby po 70. roku życia mają prawo do bezpłatnych przejazdów (uchwała Rady Miasta Warszawy);
- Kraków: darmowe przejazdy dla osób po 70. roku życia na podstawie dowodu osobistego lub Karty Krakowskiej dla emerytów;
- Katowice: osoby po 70. roku życia również korzystają z darmowej komunikacji (uchwała GZM).
PKP Intercity także nie pozostaje obojętne wobec potrzeb starszych pasażerów. Dla osób powyżej 60. roku życia dostępny jest tzw. "Bilet Seniora", oferujący rabaty rzędu 30-37 proc. na przejazdy krajowe w 1. i 2. klasie. Warunkiem jest okazanie dokumentu ze zdjęciem, potwierdzającego wiek.
Jednym z udogodnień, które mogą przynieść ulgę w domowym budżecie seniorów, jest możliwość zwolnienia z opłat za abonament radiowo-telewizyjny. Zasady te reguluje ustawa o opłatach abonamentowych (Dz.U. 2005 nr 142 poz. 1198 z późn. zm.). Najprostszą sytuację mają osoby, które ukończyły 75 lat - w ich przypadku zwolnienie następuje automatycznie, bez konieczności składania jakichkolwiek wniosków. Poczta Polska, odpowiedzialna za zarządzanie tymi opłatami, sama sprawdza wiek obywateli na podstawie danych z rejestru PESEL.
Dla młodszych seniorów również przewidziano taką możliwość, ale wymaga to spełnienia określonych warunków. Emeryci, którzy ukończyli 60 lat, mogą być zwolnieni z abonamentu, jeśli ich emerytura nie przekracza 50 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za poprzedni rok. W 2024 roku przeciętne wynagrodzenie wynosiło około 8181,72 zł brutto, co oznacza, że próg dochodowy to około 4090,86 zł brutto miesięcznie. Aby skorzystać z tej ulgi, wystarczy udać się na pocztę i złożyć wniosek, przedstawiając dowód osobisty oraz dokument potwierdzający wysokość emerytury.
W Polsce seniorzy mogą korzystać z udogodnień oferowanych przez legitymację emeryta-rencisty, wydawaną przez ZUS, często potocznie nazywaną "Kartą Seniora". Ten dokument uprawnia do zniżek w sektorze kultury (np. tańsze bilety do kin czy teatrów), rekreacji (np. baseny) oraz niektórych usługach komunalnych, w zależności od lokalnych regulacji. Legitymację można uzyskać osobiście w oddziale ZUS lub w formie cyfrowej za pośrednictwem aplikacji mObywatel.
Warto jednak zaznaczyć, że istnieje również Ogólnopolska Karta Seniora - oddzielny program prowadzony przez organizacje pozarządowe, oferujący rabaty w sklepach, restauracjach czy punktach usługowych współpracujących z inicjatywą. W odróżnieniu od legitymacji ZUS, wymaga ona zapisania się do programu i nie jest powiązana z systemem emerytalnym. Oba dokumenty mają na celu ułatwienie życia seniorom, ale różnią się zasięgiem i formalnym charakterem - legitymacja ZUS jest oficjalnym dokumentem państwowym, podczas gdy Ogólnopolska Karta Seniora to inicjatywa prywatna.
Zdrowie to najcenniejszy skarb, a system refundacji leków w Polsce daje szansę na zmniejszenie kosztów leczenia. Osoby powyżej 75. roku życia mogą korzystać ze 100% refundacji wybranych leków - szczególnie tych stosowanych w leczeniu schorzeń wieku podeszłego, kardiologicznych, reumatologicznych czy urologicznych.
Zgodnie z ustawa o refundacji leków (Dz.U. 2011 nr 122 poz. 696 z późn. zm.), lista leków objętych pełną refundacją jest regularnie aktualizowana przez Ministerstwo Zdrowia, co pozwala seniorom na oszczędności w codziennych wydatkach na zdrowie.
Dodatkowo ulga rehabilitacyjna, zgodna z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT, umożliwia odliczenie od podatku kosztów poniesionych na sprzęt medyczny, urządzenia rehabilitacyjne czy pobyt w zakładach opiekuńczo-leczniczych - o ile senior posiada stosowne orzeczenie o niepełnosprawności lub potwierdzenie potrzeby rehabilitacji.
Oprócz głównych ulg warto wspomnieć o szeregu innych rozwiązań, które czynią życie seniora bardziej komfortowym. W polskim Kodeksie pracy znajdują się przepisy (art. 39), chroniące pracowników w wieku przedemerytalnym. Kobiety, które ukończyły 56 lat, oraz mężczyźni po 61. roku życia, są objęci specjalną 4-letnią ochroną przed rozwiązaniem umowy o pracę z wypowiedzeniem (chyba że mowa o zwolnieniu dyscyplinarnym).
W Krakowie działa program "Senior w Mieście", oferujący obniżki na dostęp do zajęć w Centrach Aktywności Seniorów. Warto również podkreślić, że według rozporządzenia MSWiA koszt paszportu dla osoby powyżej 70. roku życia jest obniżony o 50% (z 140 zł do 70 zł), a w wyjątkowych przypadkach - np. dla osób w trudnej sytuacji materialnej - paszport może zostać wydany bezpłatnie po złożeniu wniosku o zwolnienie z opłaty.
Seniorzy potrzebujący specjalistycznego sprzętu, np. wózka inwalidzkiego czy innego urządzenia rehabilitacyjnego, mają możliwość uzyskania dofinansowania z PFRON o 80 proc. kosztów (maksymalna kwota wsparcia nie może przekroczyć pięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia). Ponadto w niektórych aptekach, oferowane są rabaty na sprzęt rehabilitacyjny sięgające 15 proc.
Przeczytaj również:
Darmowa komunikacja miejska. Seniorzy często zapominają o pewnym kruczku formalnym
PKP daje seniorom 37 proc. zniżki. Ale wymaga nietypowego dokumentu
