Czy Polak dogada się z Czechem?
Polakowi i Czechowi stosunkowo łatwo jest się porozumieć, chociaż wzajemna bliskość obu języków bywa źródłem zabawnych nieporozumień...
Podstawy gramatyki czeskiej i polskiej są podobne. W języku czeskim, tak jak i w polskim, występuje siedem przypadków rzeczownika, ale już np. "nie" (ne) z czasownikami piszemy razem a nie osobno (nepoužívám - nie używam). Poza tym, język czeski pozwala na budowanie całych zdań - a nie tylko wyrazów - w których nie będzie żadnej samogłoski (Strč prst skrz krk znaczy tyle, co nasze "Wetknij palec w gardło").
Jeszcze kilkanaście czy kilkadziesiąt lat temu Polacy - podobnie jak dziś Czesi - rozróżniali w wymowie "h" i "ch" (dźwięczne i bezdźwięczne). Kolejna różnica między naszymi językami, to akcent. U nas zwykle na przedostatnią sylabę, u Czechów - na pierwszą.
Co ciekawe, język czeski rozróżnia długie i krótkie samogłoski, dzięki temu z pozoru wyrazy o tej samej pisowni nie tylko wymawia się inaczej, ale przede wszystkim nadano im różne znaczenia. Przykład? Proszę bardzo: słowo pátá, czytane jako "paataa" to "piąta", a pata czytane jak "pata" oznacza piętę. Uhel to węgiel, úhel - kąt.
Język czeski, uznawany w Polsce za wyjątkowo zabawny, jest u nas przedmiotem wielu żartów. Takie twory jak dachový obsranec (czyli rzekomo po czesku gołąb,) Netoperek (Batman), Elektronický mordulec (Terminator) i Extra pánek (Superman), czy też słynne šmatičku na patičku (parasol) nie mają nic wspólnego z prawdziwą czeszczyzną. Na tym jednak nie koniec. Często próba porozumienia się Polaka z Czechem - zamiast śmiechem - kończy się bardzo nieprzyjemnie. Wszystko przez to, że wiele wyrazów, które tak samo brzmią w obu językach ma odmienne znaczenie. Zdarza się, że z punktu widzenia Polaka niewinne słowo dla Czecha jest obraźliwe lub wulgarne.
Nasz minisłowniczek pozwoli uniknąć wam wpadek
Jeśli jednak chcesz naprawdę nauczyć się czeskiego, nie masz w Polsce niestety zbyt dużego wyboru. Kilka uczelni wyższych co prawda oferuje studia na kierunku filologia czeska, ale "zwykłych" kursów nadal jest jak na lekarstwo. Jedynie Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej na Uniwersytecie Warszawskim organizuje dwusemestralny, internetowy kurs języka czeskiego. Korespondencyjny kurs oferuje także Europejska Szkoła Kształcenia Korespondencyjnego (www.czeski.eskk.pl). Powodzenia!
Aleksandra Szaram
