Darowizna w gotówce. Co na to fiskus? Co z podatkiem?

Wszelkie przepisy dotyczące opodatkowania darowizn reguluje Ustawa z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z art. 4a rzeczonej ustawy: "zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę".  

Jest tu jednak pewien warunek – aby zostać zwolnionym z obowiązku uiszczenia podatku, należy zgłosić fakt otrzymania darowizny "właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego". Zgłoszenie następuje z wykorzystaniem druku SD–Z2. 

Wobec powyższych informacji może nasuwać się pytanie – czy za darowiznę w formie gotówki trzeba zapłacić podatek? Okazuje się, że tak – dotyczy to nawet sytuacji, w której otrzymujemy darowiznę od najbliższej rodziny.

Wynika to z drugiego warunku zawartego w art. 4a Ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z nim, osoby obdarowane chcące zostać zwolnione z obowiązku uiszczenia podatku, muszą udokumentować otrzymanie środków pieniężnych "dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo–kredytowej lub przekazem pocztowym".

Interpretacje podatkowe wydawane przez fiskus jasno wskazują, że darowizna w formie gotówki przekazywanej "z rąk do rąk" nie spełnia drugiego warunku zawartego w art. 4a. Co więcej, późniejsze wpłacenie otrzymanych środków przez osobę obdarowaną na swoje konto także nie powoduje, że ów warunek zostaje spełniony. 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, istnieją trzy grupy podatkowe, pod których kątem określa się wysokość podatku od darowizny. Jest też zerowa grupa podatkowa, która uprawnia do zwolnienia z podatku. Jeśli jednak najbliższa rodzina nie ma możliwości, by skorzystać z rzeczonego zwolnienia, to wówczas jest rozliczana na zasadach określonych dla I grupy podatkowej. W przypadku tej grupy kwota wolna od podatku od darowizny wynosi 36 120 zł, a podatek wynosi: 

• przy nadwyżce do 11 833 zł – 3 % 
• przy nadwyżce od 11 833 do 23 665 zł – 355 zł oraz 5 % od nadwyżki ponad 11 833 zł; 
• przy nadwyżce ponad 23 665 zł – 946,6 zł oraz 7 % od nadwyżki ponad 23 665 zł. 

II grupa podatkowa to dalsza rodzina (np. zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców). W ich przypadku kwota wolna jest równa 27 090 zł. Podatek wynosi: 

• przy nadwyżce do 11 833 zł – 7 %; 
• przy nadwyżce od 11 833 do 23 665 zł – 828,4 zł oraz 9 % od nadwyżki ponad 11 833 zł; 
• przy nadwyżce ponad 23 665 zł – 1893,3 zł oraz 12 % od nadwyżki ponad 23 665 zł. 

Do III grupy podatkowej należą osoby niespokrewnione z osobą obdarowaną. Kwota wolna w tym przypadku wynosi 5 733 zł. Podatek jest równy: 

• przy nadwyżce do 11 833 zł – 12 %; 
• przy nadwyżce od 11 833 do 23 665 zł – 1420 zł oraz 16 % od nadwyżki ponad 11 833 zł; 
• przy nadwyżce ponad 23 665 zł – 3313,20 oraz 20 % od nadwyżki ponad 23 665 zł.

Okazuje się, że za niezgłoszenie darowizny do Urzędu Skarbowego można otrzymać surową karę. Mowa tu o karnej, 20-procentowej stawce podatku.