Dofinansowanie z funduszu socjalnego do tzw. wczasów pod gruszą
Czy możemy udzielić pracownikom nowych urlopów, gdy mają jeszcze zaległe, tak aby mogli skorzystać z dofinansowań do tzw. wczasów pod gruszą z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych?
Środki zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, dalej Funduszu, przeznaczone są m.in. na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu. Tak stanowi art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 111 ze zm.), dalej ustawy. Działalnością socjalną w rozumieniu tej ustawy są usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku. W ramach tego rodzaju działalności socjalnej pracodawca może m.in. dofinansować wypoczynek organizowany indywidualnie przez pracowników (np. wczasy pod gruszą).
Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym ze związkami zawodowymi, a jeśli w zakładzie nie działają związki zawodowe z przedstawicielem załogi wybranym do reprezentowania jej interesów (art. 8 ust. 2 ustawy). To z regulaminu Funduszu musi zatem wynikać, czy w danej firmie można ubiegać się o dofinansowanie do wypoczynku, według jakich zasad jest ono wypłacane i jakie warunki trzeba spełnić by je otrzymać.
Ustalając te warunki, strony muszą pamiętać o generalnej zasadzie określonej w art. 8 ust. 1 ustawy.
| Ważne: Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. |
Przy przyznawaniu tego typu świadczeń kryterium socjalne ma zatem podstawowe znaczenie.
Wielu pracodawców, choć taki wymóg nie wynika z przepisów, wprowadza również do regulaminu zapis dotyczący obowiązku wykorzystania przez pracownika odpowiedniej liczby dni urlopu wypoczynkowego, jako warunku ubiegania się o dofinansowanie do tzw. wczasów pod gruszą (np. dwa tygodnie). Przyjmuje się, że takie regulacje są dopuszczalne, jeśli stanowią uzupełnienie podstawowego kryterium socjalnego. Tego typu postępowanie jest też akceptowane przez Państwową Inspekcję Pracy.
Jak wyjaśnił Departament Prawny GIP w stanowisku w sprawie dofinansowania do wypoczynku z Funduszu (znak GPP-517-4560-23-1/11/PE/RP): "(...) regulamin może określać, jakie rodzaje (np. wypoczynek weekendowy, »urlopowy«, itp.) oraz formy (zorganizowane, niezorganizowane) wypoczynku będą dofinansowane. Może to nastąpić także poprzez określenie minimalnego okresu wypoczynku, jaki będzie podlegać dofinansowaniu, w szczególności poprzez powiązanie z regulacją art. 162 Kodeksu pracy. (...)". Zgodnie z tym przepisem na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części. W takim jednak przypadku, co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.
Jeśli w regulaminie Funduszu znajdzie się zapis uzależniający możliwość otrzymania dofinansowania do wypoczynku od skorzystania z odpowiednio długiego urlopu, to pracownik ubiegający się o dopłatę musi ten wymóg spełnić. Przy ustalaniu prawa do wspomnianej dopłaty nie ma żadnego znaczenia, czy pracownik wykorzystuje urlop bieżący czy zaległy. Jak natomiast wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 9 maja 2013 r. (sygn. akt II PK 199/12) urlop zaległy powinien być wykorzystywany (udzielany) przed urlopem bieżącym. Sąd ten wyjaśnił, że kolejność wykorzystania urlopu wynika z ustawy, tzn. w pierwszej kolejności pracownik wykorzystuje urlop zaległy, a dopiero po nim urlop bieżący. Zdaniem Sądu: "(...) Nawet gdyby pracodawca kierował się określoną praktyką (zwyczajem) lub na podstawie indywidualnego zarządzenia wymagał, żeby pracownicy w pierwszej kolejności korzystali z urlopu bieżącego, a dopiero potem z urlopu zaległego, to byłoby to sprzeczne z przepisami prawa o urlopach wypoczynkowych. (...)".
Zwracamy uwagę! Przepisy ustawy nakładają obowiązek skorzystania z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych przy ustalaniu prawa do świadczenia urlopowego, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy. Jest ono wypłacane przez pracodawców zatrudniających na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, którzy zdecydowali się nie tworzyć Funduszu, ale nie odstąpili od wypłaty świadczenia urlopowego. Świadczenia tego nie należy mylić z dofinansowaniem do wypoczynku (wczasy pod gruszą). Są to dwa odrębne rodzaje pomocy socjalnej.
Ubezpieczenia i Prawo Pracy Nr 11 z dnia 2016-06-01