Emerytura w wieku 55 lat? To możliwe, jeśli spełnisz jeden warunek

Praca w szczególnych warunkach obejmuje różnorodne zajęcia, które są wyjątkowo wymagające fizycznie lub odbywają się w trudnych środowiskach. Należą do nich prace pod ziemią, bardzo ciężka praca fizyczna, praca na wodzie i pod wodą, a także praca w powietrzu w ekstremalnych warunkach klimatycznych, zarówno gorących, jak i zimnych.

Podstawę prawną do przejścia na wcześniejszą emeryturę stanowi przede wszystkim ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wraz z późniejszymi zmianami. Prawo przewiduje możliwość przejścia na emeryturę pomostową dla osób, które:

• urodziły się między 1 stycznia 1949 roku a 31 grudnia 1968 roku;
  
  
• osiągnęły określony wiek - dla kobiet to 55 lat, a dla mężczyzn 60 lat, czyli o 5 lat wcześniej niż standardowy wiek emerytalny;
  
  
• mają wymagany staż ubezpieczeniowy - minimalnie 20 lat dla kobiet oraz 25 lat dla mężczyzn, liczony jako suma okresów składkowych i nieskładkowych. Okresy nieskładkowe nie mogą przekraczać 1/3 całkowitego stażu;
  
  
• udokumentowały co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze - tutaj chodzi o prace, które ze względu na szkodliwość środowiska lub wymagania psychofizyczne wpływają negatywnie na zdrowie;
  
  
• przynajmniej część okresu pracy powinna przypadać na czas po 31 grudnia 2008 roku.

Aby otrzymać wcześniejszą emeryturę, należy złożyć wniosek, który można pobrać online lub w placówce ZUS i złożyć osobiście lub na Platformie Usług Elektronicznych ZUS (PUE). Wymagane dokumenty to m.in. świadectwa pracy, umowy o pracę, zaświadczenia od pracodawcy itp.

Należy również dostarczyć zaświadczenie o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz dokumenty potrzebne do ustalenia kapitału początkowego, jeśli nie został on wcześniej ustalony.

Osoby, które chcą przejść na wcześniejszą emeryturę, muszą udowodnić co najmniej 15 lat pracy w warunkach szkodliwych lub o szczególnym charakterze. Warunki te obejmują m.in.:

• pracę w górnictwie - co najmniej 5 z 15 lat górnik powinien przepracować pod ziemią;
  
  
• pracę w szkolnictwie;
  
  
• pracę w hutnictwie, chemii lub przemyśle ciężkim;
  
  
• prace wykonywane na kolei: kierowcy lub pracownicy infrastruktury przez przynajmniej 15 lat powinni wykonywać pracę na stanowiskach zaliczanych do pracy w szczególnych warunkach;
  
  
• prace związane z działalnością artystyczną;
  
  
• zawody o szczególnym charakterze: praca w służbach mundurowych - policja, straż pożarna, żołnierze. Wymagania mogą być różne w zależności od daty rozpoczęcia pracy.

Decyzja o przejściu na emeryturę w wieku 55 lat nie jest automatyczna - każdy przypadek jest indywidualnie rozpatrywany przez ZUS.

Z ekonomicznego punktu widzenia, im krótszy jest staż pracy, tym niższa będzie podstawa do wyliczenia przyszłego świadczenia. Oznacza to, że emerytura pomostowa (wcześniejsza emerytura) zostanie obniżona - w niektórych przypadkach różnica może wynosić od około 15 proc. do nawet 30 proc. w porównaniu z emeryturą, jaką można otrzymywać, przy kontynuowaniu pracy do powszechnego wieku emerytalnego. Konkretna wysokość redukcji zależy od:

• łącznej sumy odprowadzonych składek,
• długości okresu pracy w pełnym wymiarze czasu,
• aktualnych przeliczników waloryzacyjnych stosowanych przez ZUS,
• indywidualnych warunków: specyfika zatrudnienia w warunkach szkodliwych lub o szczególnym charakterze.

Podczas wyliczania świadczenia emerytalnego uwzględnia się tzw. "rekompensatę" z tytułu pracy w warunkach szczególnych. A zatem do zgromadzonego kapitału emerytalnego ZUS dolicza dodatkowe składniki wynikające z pracy w trudnych warunkach - jednak mechanizm ten nie przekłada się na odrębny, dodatkowy dodatek, lecz wpływa na ostateczną wysokość emerytury. 

Przykład: Mężczyzna, który pracował do wieku 60 lat, zgromadził kapitał pozwalający na otrzymywanie emerytury w wysokości 4000 zł brutto miesięcznie. Jeżeli jednak przejdzie na wcześniejszą emeryturę 5 lat wcześniej, zgromadzony kapitał zostanie zredukowany. Ta redukcja może skutkować obniżeniem świadczenia o 15-25 proc. W tym przypadku oznacza to emeryturę rzędu 3000-3400 zł brutto.

Przeczytaj również:

Ile trzeba zarabiać, żeby dostać 5 000 zł emerytury? Kobiety znacznie więcej niż mężczyźni

Nigdy nie pracowali, dostają emeryturę. Kwota nie do pozazdroszczenia

Sprawdź, ile masz składek w ZUS. Urząd wylicza też przyszłą emeryturę