Jak skutecznie odwołać się od decyzji administracyjnej?

Wydanie pozwolenia na budowę, koncesji na sprzedaż alkoholu, rejestracja pojazdu, ustalenie warunków zabudowy, określenie wysokości należnej emerytury albo kwoty należnego podatku - to tylko przykłady spraw, załatwianych poprzez wydanie stosownej decyzji administracyjnej. Co do zasady będzie ona miała podobną formę graficzną, ale może zostać wydana przez różne organy. Dodatkowo w zależności od instancji oraz treści rozstrzygnięcia, mogą istnieć różne wymogi, dotyczące wnoszonego odwołania. Każde postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne. Oznacza to, że od decyzji organu I instancji przysługuje odwołanie do organu II instancji. To jednak nie koniec walki o swoje prawa. Chociaż decyzja organu II instancji jest ostateczna, wciąż można ją zaskarżyć do właściwego, wojewódzkiego sądu administracyjnego. W tym ostatnim przypadku wnosi się jednak już skargę (ewentualnie sprzeciw), a nie odwołanie. Jak nie pogubić się w tym gąszczu reguł i zasad?

Organy administracji publicznej przestrzegają swojej właściwości rzeczowej i miejscowej z urzędu. Oznacza to, że nawet wnosząc pismo do niewłaściwego organu, zostanie ono przekazane do odpowiedniego podmiotu, rozpatrującego tego typu sprawy. Najczęściej w I instancji działają burmistrzowie, prezydenci lub wójtowie miast i gmin. Czasem jednak przepisy szczególne mogą też oddawać tę właściwość innym podmiotom, w tym chociażby starostom. Zwracając się z określonym wnioskiem do urzędu, najlepiej wcześniej wejść na stronę tego podmiotu i zweryfikować, czy organ zajmuje się rozpatrywaniem spraw danego rodzaju. Jeżeli skutecznie zostanie wniesione pismo, inicjujące postępowanie administracyjne, dalsza ścieżka odwoławcza będzie bardziej czytelna i klarowna. Każda wydana decyzja organu administracji powinna bowiem zawierać stosowne pouczenie, informujące stronę o przysługujących jej środkach odwoławczych, sposobie ich wniesienia oraz organie właściwym.

Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronom co do zasady odwołanie. Wyjątkiem jest sytuacja, w której decyzja w pierwszej instancji została wydana przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze. Wówczas strona może skorzystać tylko z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Odwołanie nie wymaga żadnego, szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, że strona wskaże, iż nie jest zadowolona z treści wydanego rozstrzygnięcia. Nie ma konieczności wskazywania naruszonych przepisów. Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. Robi się to w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a jeżeli decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia - wyjaśnia Robert Tomaszewski.

Od decyzji organu II instancji również przysługuje środek zaskarżenia. Nie jest to już jednak odwołanie, a skarga. To pismo również wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał wadliwą decyzję administracyjną do wojewódzkiego sądu administracyjnego, właściwego do rozpatrzenia sprawy. W ustawie - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - przewidziano jednak inny niż w przypadku odwołania termin do jej wniesienia - 30 dni. Skarga jest już nieco bardziej skomplikowanym i rozbudowanym pismem. Musi ona w szczególności zawierać wskazanie zaskarżonej decyzji lub innego aktu, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania dotyczy, a także określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego. W tym przypadku strona powinna już precyzyjnie wskazać przepisy, które naruszyły organy administracji. W tym zakresie warto skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej.