Jak zrobić rozdzielność majątkową w trakcie małżeństwa?
Małżeństwo to nie tylko wspólne życie, uczucia i codzienność, ale również współdzielenie odpowiedzialności finansowej. Domyślnie w polskim systemie prawnym po ślubie powstaje wspólność majątkowa małżeńska. Co jednak w sytuacji, gdy małżonkowie zdecydują się na zmianę tego ustroju? Rozdzielność majątkowa, czyli oddzielenie majątków współmałżonków, może zostać ustanowiona także po ślubie. Zobacz, w jaki sposób i jakie niesie za sobą konsekwencje.
Rozdzielność majątkowa to ustrój, w którym każdy z małżonków zarządza swoim majątkiem osobno. Oznacza to, że małżonkowie nie posiadają wspólnego majątku, a wszystkie dobra nabyte zarówno przed, jak i w trakcie trwania małżeństwa należą wyłącznie do tego, kto je zakupił lub otrzymał. Wyjątkiem są sytuacje, w których określone dobra są nabywane wspólnie na zasadach współwłasności.
Rozdzielność majątkową można ustanowić w dwóch podstawowych trybach: za porozumieniem stron (intercyza) lub na drodze sądowej.
Istnieje wiele powodów, dla których małżonkowie wybierają rozdzielność majątkową. Do najczęstszych należą:
- Ochrona majątku przed długami współmałżonka - jeśli jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą lub ma problemy finansowe, rozdzielność majątkowa chroni drugiego małżonka przed odpowiedzialnością za długi.
- Rozwój niezależności finansowej - małżonkowie mogą preferować samodzielne zarządzanie swoimi finansami, szczególnie jeśli mają różne podejścia do wydatków czy oszczędzania.
- Przygotowanie na rozwód - rozdzielność majątkowa ułatwia proces podziału majątku w przypadku rozwodu.
- Problemy w związku - w sytuacji kryzysu małżeńskiego rozdzielność majątkowa może pomóc uniknąć konfliktów finansowych.
Jednak trzeba przy tym liczyć się też z pewnymi konsekwencjami, do których zalicza się brak automatycznej współwłasności - wszystkie dobra nabyte po ustanowieniu rozdzielności majątkowej należą do osoby, która je zakupiła. Jeśli są to np. wspólne zakupy to wymagają udokumentowania, kto i w jakim stopniu przyczynił się do ich nabycia.
Istnieją dwa główne sposoby na ustanowienie rozdzielności majątkowej w trakcie małżeństwa:
1. Intercyza - porozumienie stron
Intercyza to umowa majątkowa podpisywana u notariusza. Aby ją zawrzeć:
- Obie strony muszą wyrazić zgodę na ustanowienie rozdzielności majątkowej.
- Sporządzona umowa musi mieć formę aktu notarialnego, inaczej jest nieważna.
- Koszt sporządzenia intercyzy zależy od notariusza, ale maksymalne stawki są regulowane przepisami.
Kiedy warto wybrać intercyzę?
- Gdy obie strony zgadzają się na zmianę ustroju majątkowego.
- Gdy zmiana ta jest podyktowana wspólnymi korzyściami, np. zabezpieczeniem przed długami.
2. Droga sądowa - gdy nie ma zgody małżonka
Jeśli jeden z małżonków nie zgadza się na ustanowienie rozdzielności majątkowej, drugi może złożyć wniosek do sądu o orzeczenie jej w trybie sądowym. Aby sąd ustanowił rozdzielność majątkową:
- Wnioskodawca musi wykazać, że dalsze trwanie wspólności majątkowej zagraża jego interesom (np. z powodu długów małżonka, jego nieodpowiedzialnego zarządzania majątkiem czy separacji faktycznej).
- Sąd może orzec rozdzielność majątkową z datą wsteczną, jeśli zachodzą szczególne okoliczności (np. gdy jeden z małżonków ukrywał dochody lub zaciągał długi bez wiedzy drugiego).
Sprawa o ustanowienie rozdzielności majątkowej może potrwać kilka miesięcy, w zależności od obciążenia sądu i skomplikowania sprawy.
Warto pamiętać, że rozdzielność majątkowa może zostać ustanowiona jeszcze przed formalnym rozwodem. Daje to możliwość ochrony części majątku, zanim dojdzie do postępowania rozwodowego, które może trwać latami. Rozdzielność majątkowa nie wpływa jednak na prawa i obowiązki małżonków wynikające z małżeństwa, takie jak alimenty czy opieka nad dziećmi.
