Kiedy najlepiej przejść na świadczenie kompensacyjne? Ważne zmiany w przepisach
W środowisku edukacyjnym narasta pytanie o najlepszy moment przejścia na świadczenie kompensacyjne. Ta decyzja ma znaczący wpływ na przyszłość finansową i zawodową nauczycieli. Przedstawiamy kluczowe aspekty, które pomogą w podjęciu świadomego wyboru.
Pierwszym krokiem w wyborze odpowiedniego momentu jest zrozumienie aktualnych przepisów prawnych dotyczących świadczenia kompensacyjnego. Zgodnie z obowiązującą Ustawą o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, wiek uprawniający do tego świadczenia stopniowo się podwyższa. Na przykład, w latach 2023-2024 kobiety mogą przejść na świadczenie w wieku 55 lat, a mężczyźni w wieku 60 lat. Jednak od 2025 roku progi te wzrosną odpowiednio do 56 i 61 lat, co oznacza, że wcześniejsze decyzje mogą być korzystniejsze finansowo. W każdym kolejnym roku wymagany wiek będzie rósł, aż w latach 2031-2032 wiek przejścia na świadczenie kompensacyjne zrówna się z powszechnie obowiązującym wiekiem emerytalnym (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn).
Kolejnym istotnym czynnikiem jest analiza własnego stażu pracy oraz okresów składkowych i nieskładkowych. Aby uzyskać świadczenie kompensacyjne, należy udokumentować co najmniej 30 lat pracy, w tym minimum 20 lat przepracowanych jako nauczyciel w wymiarze co najmniej połowy etatu. Brak spełnienia tych kryteriów skutkuje odmową przyznania świadczenia, dlatego warto dokładnie sprawdzić swoją historię zatrudnienia.
Nie bez znaczenia są również plany zawodowe na przyszłość. Przejście na świadczenie z ZUS wymaga rozwiązania stosunku pracy na własny wniosek, co oznacza zakończenie kariery nauczycielskiej w dotychczasowej formie. Jeśli planujemy podjęcie innej działalności zarobkowej, musimy pamiętać, że dodatkowe dochody, zgodnie z art. 103 ust. 3 oraz art. 104-106 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mogą wpłynąć na wysokość świadczenia lub nawet spowodować jego zawieszenie.
Przeczytaj też: Ważne informacje dla emerytów. Tego limitu nie wolno im przekroczyć
Świadczenie kompensacyjne to forma wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej dla nauczycieli, wychowawców i pracowników pedagogicznych. Przysługuje ono osobom zatrudnionym w określonych placówkach oświatowych, które nie osiągnęły powszechnego wieku emerytalnego, ale spełniły wymagane kryteria stażu i wieku. Wysokość świadczenia kompensacyjnego obliczana jest na podstawie sumy zwaloryzowanych składek emerytalnych oraz kapitału początkowego, podzielonej przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat. Świadczenie to podlega corocznej waloryzacji i nie może być niższe niż minimalna emerytura, która obecnie wynosi 1780,96 zł brutto.
Według najnowszych danych ZUS, w marcu 2024 roku nauczycielskie świadczenie kompensacyjne otrzymywało 12,5 tysiąca osób, a jego średnia wysokość wynosiła 4034,86 zł. Do otrzymania świadczenia konieczne jest rozwiązanie stosunku pracy na własny wniosek lub udokumentowanie określonych sytuacji, takich jak likwidacja szkoły czy zmiany organizacyjne uniemożliwiające dalsze zatrudnienie. Aby uzyskać nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, trzeba dostarczyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odpowiednie dokumenty.
Wnioskodawca powinien złożyć formularz ENSK, dostępny na stronie internetowej ZUS lub w oddziałach instytucji, oraz wykaz okresów składkowych i nieskładkowych. Dodatkowo należy przedłożyć zaświadczenia o zatrudnieniu w charakterze nauczyciela oraz inne dokumenty potwierdzające okresy pracy, prowadzenia działalności pozarolniczej, służby wojskowej, czy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, a także wynagrodzenia sprzed stycznia 1999 roku. Dokumenty można składać najwcześniej na 30 dni przed spełnieniem warunków do świadczenia lub przed planowaną datą jego rozpoczęcia; wcześniejsze złożenie wniosku skutkuje decyzją odmowną ZUS, z informacją o niespełnionych warunkach.
Przeczytaj też:
Z jakich lat pracy naliczana jest emerytura? Tyle trzeba pracować
