Nowe składki dla ratowania banków ?

Projektowana ustawa zawiera przepisy implementujące dwie dyrektywy unijne: 2014/59/UE z 15 maja 2014 r. ustanawiającą ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (BRRD) oraz 2014/49/UE z 16 kwietnia 2014 r. w sprawie systemów gwarancji depozytów (DGSD).

Celem tej pierwszej jest ustanowienie w państwach członkowskich takiego systemu, w którym możliwość zaangażowania pieniędzy podatników w ratowanie sektora bankowego zostanie w znacznym stopniu ograniczona. W przypadku problemów sektora bankowego, w pierwszej kolejności straty mają ponosić wierzyciele i akcjonariusze banków.

Natomiast celem dyrektywy DGSD jest wzmocnienie stabilności systemu bankowego i zwiększenie ochrony deponentów m.in. przez wyeliminowanie niektórych różnic w ustawodawstwach państw członkowskich w odniesieniu do przepisów dotyczących zasad funkcjonowania systemów gwarancji depozytów.

W myśl ustawy w Polsce organem ds. przymusowej restrukturyzacji (resolution) ma być Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Nowe przepisy wprowadzają ramy prawne umożliwiające przeprowadzenie przez BFG postępowania przymusowej restrukturyzacji oraz wyposażają Fundusz w niezbędne uprawnienia oraz instrumenty restrukturyzacyjne: sprzedaż przedsiębiorstwa bankowego, instytucja pomostowa, umorzenie lub konwersja zobowiązań, wydzielenie aktywów. Ustawa określa także źródła finansowania tych procesów.

Ustawa reguluje też szczegółowo przebieg procesu przymusowej restrukturyzacji włącznie z zasadami współpracy organu przymusowej restrukturyzacji (BFG) z organem nadzoru (Komisja Nadzoru Finansowego - KNF) i pozostałymi instytucjami sieci bezpieczeństwa finansowego (minister finansów i Narodowy Bank Polski) oraz organami przymusowej restrukturyzacji z innych państw w ramach prowadzenia tego postępowania w odniesieniu do grup bankowych.

Ustawa przewiduje istotne rozszerzenie dotychczasowych kompetencji BFG i KNF. Jak podano, będą one związane w szczególności z procesem przygotowania postępowania przymusowej restrukturyzacji, jego prowadzeniem oraz wszelkimi elementami towarzyszącymi działaniom w tym zakresie. Chodzi o tworzenie przez BFG planów przymusowej restrukturyzacji, ocenę ich wykonalności oraz wydawanie zaleceń instytucjom finansowym dotyczących usunięcia stwierdzonych przeszkód dla skutecznej realizacji tego postępowania.

Nowe przepisy przewidują także nałożenie na instytucje finansowe obowiązku przekazywania do BFG informacji koniecznych do opracowania planów postępowania przymusowej restrukturyzacji, dokonywanie przez BFG umorzenia lub konwersji instrumentów kapitałowych, stwierdzanie przez KNF wystąpienia przesłanek wskazujących na zagrożenie upadłością podmiotu (na potrzeby decyzji o wszczęciu postępowania przymusowej restrukturyzacji).

Ponadto przewidują wydawanie przez BFG decyzji w przedmiocie wszczęcia postępowania przymusowej restrukturyzacji oraz prowadzenie tego postępowania. Zakładają także obowiązek utrzymywania przez instytucje finansowe odpowiedniego poziomu zobowiązań podlegających umorzeniu lub konwersji w zakresie niezbędnym do pokrycia strat i odbudowy funduszy własnych co najmniej do poziomu umożliwiającego spełnienie warunków kontynuowania działalności.

Zgodnie z projektem ustawy, banki krajowe, oddziały banków zagranicznych oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe będą wnosiły składki na finansowanie systemu gwarantowania depozytów oraz finansowanie przymusowej restrukturyzacji.

Minimalny poziom środków systemu gwarantowania depozytów w bankach ma wynosić 0,8 proc. kwoty środków gwarantowanych, natomiast docelowy poziom środków ma wynosić 2,6 proc. Pierwszy miałby zostać osiągnięty do 31 grudnia 2016 r., a drugi do 3 lipca 2030 r.

Posłowie w piątek odrzucili poprawkę PO, zakładającą, że docelowy poziom środków gwarantowanych depozytów w bankach miałby wynosić 1,6 proc.

Minimalny poziom środków systemu gwarantowania depozytów w spółdzielczych kasach ma również wynosić 0,8 proc. kwoty środków gwarantowanych, a docelowy 1,0 proc. Pierwszy ma zostać osiągnięty w 2020 roku, drugi w 2030 roku.

Jeśli chodzi minimalny poziom środków na finansowanie przymusowej restrukturyzacji banków i firm inwestycyjnych, ma on wynosić 1 proc. kwoty środków gwarantowanych, a docelowy 1,2 proc. (osiągane odpowiednio do 2024 i 2030 roku).

Minimalny poziom środków na finansowanie przymusowej restrukturyzacji kas ma wynosić 0,1 proc. kwoty środków gwarantowanych w kasach, a docelowy 0,14 proc. Mają być osiągnięte do 31 grudnia 2024 r. i do 31 grudnia 2034 r.

Odrzucono poprawkę PO, by minimalny i docelowy poziom środków na przymusową restrukturyzację w kasach wynosił odpowiednio 1 proc. i 1,2 proc. kwoty środków gwarantowanych.

Zgodnie z ustawą na wysokość wnoszonych składek bezpośredni wpływ będą miały zmiany w sposobie ich pobierania. W przypadku składek na cele gwarantowania depozytów - dotychczasowa podstawa naliczania, stanowiąca 12,5-krotność sumy wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka oraz wymogów kapitałowych z tytułu przekroczenia limitów i naruszenia innych norm określonych w prawie bankowym, zostanie zastąpiona wysokością środków gwarantowanych.

Ponadto pobierana dotychczas od banków opłata ostrożnościowa, zasilająca fundusz stabilizacyjny, zostanie zlikwidowana i zastąpiona składką przeznaczoną na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków.

Ustanowienie nowej składki - w miejsce likwidowanej - wiąże się także ze zmianą podstawy naliczania składek, którą stanowić będą pasywa pomniejszone o środki gwarantowane i kapitały (fundusze) własne, np. bardziej ryzykowny profil działalności będzie wiązał się z wyższymi składkami niż działalność, która zostanie oceniona jako charakteryzująca się wyższym poziomem bezpieczeństwa.

Nowe przepisy przewidują możliwość wnoszenia składki ryczałtowej, co ma wpłynąć na obniżenie obciążeń. Rozwiązanie to będzie dotyczyć banków spółdzielczych oraz niektórych mniejszych banków komercyjnych.

Za rządowym projektem ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji głosowało 236 posłów, przeciw było 54 posłów, wstrzymało się 135.