Ojciec, który nie mieszka z dzieckiem. Czy fiskus pozwoli na skorzystanie z ulgi?

Prawo podatkowe przewiduje ulgę na dziecko jako istotną formę wsparcia dla rodziców, jednak jej przyznanie uzależnione jest nie tylko od formalnego posiadania władzy rodzicielskiej, ale przede wszystkim od jej faktycznego wykonywania. Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy o PIT, rodzic musi realnie sprawować pieczę nad dzieckiem, co oznacza codzienną troskę o jego zdrowie, edukację oraz rozwój psychiczny i emocjonalny. Płacenie alimentów czy okazjonalne kontakty nie są wystarczającym dowodem na spełnienie tego warunku. Jak podkreśla interpretacja podatkowa nr 0115-KDIT2.4011.568.2023.2.MM, tylko rodzic faktycznie zaangażowany w opiekę i wychowanie ma prawo do ulgi.

W przypadku rodziców rozwiedzionych lub pozostających w separacji kluczowe znaczenie ma stopień faktycznego wykonywania obowiązków rodzicielskich przez każdą ze stron. Zgodnie z interpretacją nr 0113-KDIPT2-2.4011.785.2023.2.ACZ, ulga podatkowa może zostać podzielona między rodziców wyłącznie wtedy, gdy oboje aktywnie i w równym stopniu uczestniczą w codziennym życiu dziecka. Choć formalne miejsce zamieszkania podatnika nie jest decydującym kryterium, często wskazuje organom skarbowym na konieczność dokładnego zbadania, który rodzic rzeczywiście wykonuje władzę rodzicielską.

Specyficzne przypadki dotyczą rodziców, którzy żyją w tzw. nieformalnej rozłące, bez uregulowania swojego statusu prawnego. W takich sytuacjach również kluczowe jest ustalenie, kto faktycznie zajmuje się dzieckiem. Interpretacja nr 0114-KDIP3-2.4011.999.2023.2.AC jednoznacznie wskazuje, że ulga przysługuje rodzicowi, który codziennie dba o dziecko, niezależnie od innych ustaleń między stronami. W przypadku równego podziału opieki - na przykład w systemie pieczy naprzemiennej - rodzice mogą podzielić ulgę po połowie, o ile nie ustalą innego podziału.

Przeczytaj też: ZUS zaczyna nabór wniosków 1 lutego. Będzie wypłacać 800 zł

Wysokość ulgi prorodzinnej jest uzależniona od liczby dzieci w rodzinie. Na pierwsze i drugie dziecko w 2025 roku można odliczyć po 1112,04 zł. W przypadku trzeciego dziecka ulga wzrasta do 2000,04 zł, natomiast na czwarte i każde kolejne wynosi 2700 zł. Wychowując jedno dziecko, rodzice muszą spełniać limity dochodowe: 112 000 zł w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim lub samotnie wychowujących potomstwo oraz 56 000 zł dla podatników rozliczających się indywidualnie. Rodziny z co najmniej dwojgiem dzieci nie podlegają ograniczeniom dochodowym.

Uprawnieni do odliczenia są zarówno rodzice pozostający w związku małżeńskim, jak i ci, którzy są rozwiedzeni, w separacji lub żyją w nieformalnych związkach. Ulga obejmuje także opiekunów prawnych oraz rodziców zastępczych, pod warunkiem że dziecko z nimi zamieszkuje. Możliwość odliczenia przysługuje na dzieci małoletnie, a także uczące się do ukończenia 25. roku życia, jeśli ich roczne dochody nie przekraczają ustawowego limitu. Ponadto ulga przysługuje niezależnie od wieku dzieciom niepełnosprawnym, które otrzymują zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

Z ulgi mogą korzystać podatnicy rozliczający się według skali podatkowej (PIT-36, PIT-37), w tym osoby osiągające dochody z umów o pracę, zasiłków czy wynajmu nieruchomości. Ulga nie przysługuje podatnikom rozliczającym się liniowo lub ryczałtem, chyba że jednocześnie posiadają dochody opodatkowane według skali podatkowej. W efekcie wielu rodziców, którzy spełniają kryteria formalne i dochodowe, może korzystać z ulgi, co czyni ją jednym z najbardziej powszechnych i korzystnych odliczeń w polskim systemie podatkowym.

Przeczytaj też:

Czy PIT 11a z ZUS trzeba rozliczyć? Te osoby muszą rozliczyć się ze skarbówką

Progi podatkowe w Polsce. Sprawdź, w którym jesteś i jakie obowiązują cię podatki

Zwrot podatku 2025. Kiedy skarbówka wypłaci pieniądze?