Pełnomocnik do złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia
Podatnicy w celu potwierdzenia określonych faktów niejednokrotnie muszą legitymować się zaświadczeniami. Aby uzyskać taki dokument trzeba, złożyć wniosek. Niektórzy podatnicy dokonują tego samodzielnie, inni wyręczają się pełnomocnikiem. W tym drugim przypadku pojawia się problem, dotyczący zwłaszcza tych, którzy wielokrotnie występują o zaświadczenia. Organy podatkowe żądają bowiem za każdym razem złożenia pełnomocnictwa bądź jego odpisu.
Udzielanie pełnomocnictwa
Organ podatkowy wydaje zaświadczenia na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie. Wynika to z art. 306a § 1 Ordynacji podatkowej. Wydaje się je, jeżeli:
- urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa,
- osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.
Zaświadczenie potwierdza stan faktyczny lub prawny istniejący w dniu jego wydania.
Z wnioskiem o wydanie zaświadczenia może wystąpić pełnomocnik wnioskodawcy. Powinien jednak legitymować się stosownym pełnomocnictwem. Jak bowiem wynika z art. 137 § 3 Ordynacji podatkowej, pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa.
Oznacza to, że osoba, która zamierza występować w postępowaniu jako pełnomocnik strony, musi złożyć do akt konkretnej sprawy pełnomocnictwo lub jego odpis. W aktach zawsze musi być dokument, z którego wynika umocowanie do działania w konkretnej sprawie w imieniu strony. Z treści pełnomocnictwa powinien jasno wynikać jego zakres, tzn. jakich czynności, w jakim postępowaniu, przed jakim organem może dokonywać pełnomocnik w imieniu swojego mocodawcy. W pełnomocnictwie powinno być wskazane, czy obejmuje ono wszelkie czynności procesowe, czy też tylko niektóre z nich, a ponadto określać, czy dotyczy całego postępowania, czy też tylko określonego etapu.
Należy zwrócić uwagę, że akta w postępowaniu podatkowym zakłada się od chwili wszczęcia tego postępowania. Oznacza to, że pełnomocnik może reprezentować w postępowaniu podatkowym stronę dopiero po wszczęciu postępowania. Podkreślają to sądy administracyjne w wydawanych orzeczeniach. NSA w wyroku z dnia 24 lutego 2011 r., sygn. akt I FSK 111/10, wyraził pogląd, że pełnomocnik w postępowaniu podatkowym ma obowiązek nie tylko powołania się na udzielone mu pełnomocnictwo, lecz również przedstawienia jego oryginału lub odpisu. Z kolei w wyroku z dnia 11 kwietnia 2008 r., sygn. akt II FSK 128/08 NSA zwrócił uwagę, że złożenie dokumentu pełnomocnictwa do akt jednej z kilku spraw prowadzonych przez ten sam organ podatkowy, nawet gdy będzie to pełnomocnictwo ogólne, nie zwalnia pełnomocnika z obowiązku załączenia oryginału lub poświadczonej urzędowo kopii takiego dokumentu do akt kolejnej sprawy.
Prezentowane przez orzecznictwo stanowisko wskazuje, że jeżeli osoba ubiegająca się o wydanie zaświadczenia jest reprezentowana przez pełnomocnika, to do wniosku o wydanie zaświadczenia powinno być załączone pełnomocnictwo lub jego urzędowo poświadczony odpis.
Opłata skarbowa
Złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa albo jego odpisu, wypisu lub kopii w sprawie z zakresu administracji publicznej podlega opłacie skarbowej. Obowiązek jej zapłaty powstaje z chwilą złożenia dokumentu, w tym przypadku w urzędzie skarbowym.
Wprawdzie złożenie pełnomocnictwa (urzędowo poświadczonego odpisu) w każdej sprawie podlega opłacie skarbowej, istnieją jednak interpretacje indywidualne Ministra Finansów, które prezentują odmienny pogląd. Zdaniem np. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, przedstawionym w interpretacji indywidualnej z dnia 20 grudnia 2010 r., nr IPPB2/415-848/10-2/MK1, w przypadku złożenia przez wnioskodawcę wniosku o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach, o ile czynność ta nie przekracza umocowania zawartego w pełnomocnictwie złożonym do akt danego urzędu skarbowego przy pierwszej czynności dokonanej przez pełnomocnika, nie ma obowiązku składania kolejnych pełnomocnictw. W takiej sytuacji, wystarczające jest jednorazowe złożenie pełnomocnictwa do reprezentowania podatnika przed urzędem skarbowym.
Opłata skarbowa z tytułu udzielenia pełnomocnictwa wynosi 17 zł.
Planowane zmiany
W kontekście zaprezentowanego problemu warto zwrócić uwagę na stanowisko Ministerstwa Finansów przedstawione w odpowiedzi na interpelację poselską nr 22383. Resort zauważa w niej, że upowszechnia się tendencja udzielania maksymalnie szerokiego zakresu umocowania, włączając w to wszystkie typy procedur podatkowych oraz podpisywanie deklaracji podatkowych. Dostrzegając niedogodności wynikające z obecnego stanu prawnego, zauważa potrzebę wprowadzenia instytucji pełnomocnika ogólnego w sprawach podatkowych. Taka instytucja została przewidziana w ustawie z dnia 13 maja 2011 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw. Z dniem 1 stycznia 2012 r. zostanie zniesiony obowiązek posługiwania się osobnym pełnomocnictwem przed organem administracji publicznej, jeżeli fakt udzielenia pełnomocnictwa jest uwidoczniony w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Należy jednak zwrócić uwagę, że z powyższej regulacji zostały wyłączone sprawy prowadzone na podstawie Ordynacji podatkowej oraz ustawy o kontroli skarbowej. Według Ministerstwa wprowadzenie pełnomocnictw ogólnych w sprawach podatkowych powinno być przedmiotem odrębnej, kompleksowej regulacji w Ordynacji podatkowej. Ponieważ wprowadzenie pełnomocnictw ogólnych w sprawach podatkowych będzie wiązać się nie tylko z obszernymi zmianami prawnymi, ale także jest ściśle powiązane z wdrożeniem programu e-Podatki, zasadne jest pozostawienie tej kwestii odrębnej regulacji.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.)
autor: Małgorzata Smolnik
Gazeta Podatkowa nr 72 (800) z dnia 2011-09-08