Preferencje podatkowe dla osób korzystających z kredytów mieszkaniowych
W związku z ogłoszoną 15 stycznia 2015 r. decyzją Szwajcarskiego Banku Centralnego o uwolnieniu kursu franka szwajcarskiego (co spowodowało znaczny wzrost kursu tej waluty w stosunku do złotego), instytucje bankowe podjęły działania służące ograniczeniu negatywnych skutków tej decyzji dla kredytobiorców ("frankowiczów"), wynikających ze zmiany kursu tej waluty. Jednym z takich działań jest częściowe umorzenie spłaty kredytu.
W świetle przepisów o podatku dochodowym takie umorzenie powoduje powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu.
Związek Banków Polskich wskazał jednak, że decyzje kredytodawców o częściowym umorzeniu spłaty kredytu nie powinny wiązać się dla kredytobiorców z koniecznością opodatkowania powstałego w związku z tym dochodu. Skoro kredytobiorcy stracili możliwość regulowania zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów, to tym bardziej będą mieli trudności w zapłaceniu podatku dochodowego.
Biorąc pod uwagę zaistniałą sytuację, Minister Finansów wydał rozporządzenie z dnia 22 maja 2015 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych od niektórych dochodów (przychodów) podatników podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatników podatku dochodowego od osób prawnych (Dz. U. poz. 766).
Przy czym wydane rozporządzenie obejmuje nie tylko "frankowiczów", ale także kredytobiorców, którzy przed 15 stycznia 2015 r. zaciągnęli kredyt na własne cele mieszkaniowe nominowany w złotych, euro lub innej walucie obcej.
Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia, zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych, od umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku gdy:
a) zabezpieczenie w postaci hipoteki ustanowiono na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, w związku z zaciągnięciem przez osoby fizyczne kredytu na własne cele mieszkaniowe,
b) osoby fizyczne, których zobowiązanie z tytułu kredytu uległo umorzeniu, nie skorzystały z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.
Zaniechanie obejmuje dochód (przychód) uzyskany wyłącznie z tytułu jednego umorzenia, o którym mowa w § 1 pkt 1 rozporządzenia.
Należy zauważyć, że zaniechaniem poboru podatku objęto nie tylko przychody z tytułu umorzenia kredytów, ale także powstałe po stronie kredytobiorców przychody z tytułu zastosowania przez kredytodawców tzw. ujemnego oprocentowania. Jak wyjaśniono w uzasadnieniu do projektu powołanego rozporządzenia, wskutek zastosowania ujemnych stóp procentowych kredytobiorca nie jest zobowiązany nie tylko do zwrotu odsetek, ale również części kapitału. W wyniku zapłaty kwoty kredytu poniżej jego nominalnej wartości po stronie kredytobiorcy powstaje przychód.
Stąd w § 1 pkt 2 rozporządzenia zarządzono zaniechanie poboru podatku dochodowego od świadczenia otrzymanego przez osoby fizyczne z tytułu umowy kredytu zaciągniętego przed dniem 15 stycznia 2015 r. na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonego hipotecznie, od podmiotów uprawnionych do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w walucie obcej lub w polskich złotych, lecz nominowanych lub indeksowanych do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
| Zwróć uwagę!
Zaniechanie poboru podatku dotyczy przychodów (dochodów) osób fizycznych, związanych z kredytem hipotecznym zaciągniętym przed dniem 15 stycznia 2015 r. na sfinansowanie własnych celów mieszkaniowych, tj. przed dniem, w którym Bank Centralny Szwajcarii ogłosił decyzję o uwolnieniu kursu franka szwajcarskiego. |
W omawianym rozporządzeniu Minister Finansów zarządził też zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób prawnych, od podmiotów uprawnionych do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw. Zaniechanie poboru dotyczy dochodów odpowiadających równowartości umorzonych zobowiązań z tytułu kredytów, od tej części kapitału, od której następuje zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych (§ 2 rozporządzenia).
Co ważne, ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) kredycie, należy przez to rozumieć również kredyt refinansowy,
2) własnych celach mieszkaniowych, należy przez to rozumieć wydatki na cele, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 updof, czyli wydatki poniesione m.in. na:
a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
d) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Zaniechanie poboru podatku PIT i CIT ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2016 r.
Rozporządzenie weszło w życie 23 czerwca 2015 r.
Przegląd Podatku Dochodowego Nr 13 z dnia 2015-07-01