Premia pieniężna za zakup towaru nie podlega VAT
Zagadnienie ewentualnego opodatkowania premii pieniężnych podatkiem VAT wciąż budzi wiele kontrowersji i wątpliwości. Świadczy o tym m. in. ilość wniosków o interpretację kierowanych do Ministra Finansów w tym temacie. Spór pomiędzy organami podatkowymi a podatnikami w ramach powyższego zagadnienia dotyczy w zasadzie kwestii, czy przekazanie premii pieniężnych jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej "ustawa o VAT") opodatkowaniu tym podatkiem podlegają m. in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług rozumie się natomiast każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT).
Dodatkowo, aby w ogóle można było mówić o świadczeniu usług stosunek prawny łączący strony musi wiązać się ze świadczeniem wzajemnym. W ramach zawieranych umów o współpracy, gdzie za osiągnięcie określonego pułapu obrotów i terminowego spełnienia świadczeń pieniężnych sprzedawca wypłaca premię pieniężną, bonus lub nagrodę nabywca dokonuje zakupów dobrowolnie i nie jest zobowiązany do wykonania transakcji o określonej premiowanej wielkości. Niezrealizowanie przez nabywcę określonego pułapu obrotów nie jest więc obwarowane żadną sankcją czy jakąkolwiek odpowiedzialnością, a dostawca towaru nie może żądać od swoich klientów dokonania określonej ilości zakupów. W rezultacie nie można uznać, że wypłacie premii odpowiada jakieś świadczenie drugiej strony, którego spełnienia można się domagać. Powyższe argumenty podzielił WSA w Warszawie w wyroku z dnia 1 grudnia 2008 r. (sygn. akt III SA/Wa 1859/08), który jednoznacznie stwierdził, że "osiągniecie przez nabywcę towarów określonej umownie wielkości obrotów z danym sprzedawcą nie jest usługą w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, a zatem wypłacana temuż nabywcy towarów przez sprzedawcę premia nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług."
W orzecznictwie podkreśla się również, że opodatkowanie premii z tytułu wysokich obrotów stanowiłoby w istocie kolejne opodatkowanie transakcji, od której już wcześniej odprowadzono podatek (dostawy towarów, za zakup których przyznana została premia).
Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 11 marca 2010 r. (sygn. akt I FSK 298/09), zdaniem którego "transakcja gospodarcza nie może stanowić jednocześnie dostawy towarów i świadczenia usług, a także nie może podlegać podwójnemu opodatkowaniu. Dokonywanie przez spółkę zakupów u kontrahenta mieści się w zakresie czynności opodatkowanej VAT, tj. dostawy towarów. Na określoną wielkość obrotów składa się odpowiednia liczba transakcji sprzedaży - dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT. Czynności stanowiące dostawę towaru nie mogą jednocześnie - przez ich zsumowanie - stanowić usługi."
Kierując się wskazanymi wyżej argumentami organy podatkowe wydały w ciągu kilku ostatnich miesięcy szereg korzystnych dla podatników interpretacji (w przeciwieństwie do lat poprzednich kiedy to dominowały niekorzystne stanowiska np. nr ILPP1/443-306/07-2/BD z dnia 10 stycznia 2008 r., nr IPPP1/443-571/07-2/GD z dnia 9 stycznia 2008 r., nr ITPP1/443-568/07/MN z dnia 4 stycznia 2008 r., jak i postanowień w sprawie interpretacji prawa podatkowego np. nr 1438A/AT2/443-84/07/258-94/JB z dnia 25 września 2007 r. i nr 1418/ZT/T/443-59/07/SG z dnia 18 września 2007 r.). Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 17 lipca 2010 r. (sygn. IPPP2/443-317/08-4/KCH/KOM) uznał, że otrzymywanie przez spółkę premii rocznych od dostawcy za nabycie towarów w ciągu całego roku jest czynnością neutralną z punktu widzenia ustawy o VAT, a w szczególności nie może być uznana za świadczenie usług. (podobnie tenże organ w interpretacji z dnia 7 lipca 2010 r. znak IPPP1-443-461/10-4/PR oraz interpretacji z dnia 23 czerwca 2010 r. znak IPPP1-443-406/10-4/EK).
Tożsame stanowisko zajął także Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 2 lipca 2010 r. znak ILPP1/443-306/07/10-S/BD, który uznał, iż "premia pieniężna, którą Spółka planuje wypłacać kontrahentowi z tytułu zrealizowania określonego poziomu zakupów w przyjętym okresie rozliczeniowym oraz terminowego regulowania należności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług u kontrahenta Spółki, bowiem w takim przypadku nie mamy do czynienia ze świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT. Jednocześnie przedmiotowa premia nie powinna być dokumentowana fakturami VAT wystawionymi przez kontrahenta".
Podobnie Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 10 czerwca 2010 r. znak ITPP2/443-276/10/AF, który stwierdził, że "w opisywanym przypadku, otrzymujący "premię" nie świadczy usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ww. ustawy.
Wobec powyższego należy stwierdzić, iż udzielana przez Spółkę premia pieniężna stanowi rabat obniżający wartość konkretnych dostaw produktów, udokumentowanych poszczególnymi fakturami VAT, zgodnie z art. 29 ust. 4 ustawy, zmniejszający podstawę opodatkowania."
Powyższe interpretacje wskazują, iż organy podatkowe wydają się zmierzać w kierunku uznania premii pieniężnych za rabaty skutkujące obniżeniem wartości nabytego wcześniej przez kontrahenta towaru, które powinny być dokumentowane fakturami korygującymi, a nie jak twierdzą najczęściej podatnicy, notami księgowymi.
Jarosław Włoch
Aplikant radcowski, konsultant podatkowy w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
