Ulgi w opłatach za czynsz. Kiedy można z nich skorzystać?

Ulgi w opłatach za czynsz to różnorodne formy pomocy, które mają na celu zmniejszenie finansowego obciążenia związanego z utrzymaniem mieszkania. Mogą one mieć formę:

●      dodatków mieszkaniowych - to najpopularniejsza forma wsparcia finansowego, wypłacana co miesiąc na konto zarządcy budynku;

●      zwolnień lub obniżek czynszu - zazwyczaj dotyczą mieszkań komunalnych lub socjalnych i są regulowane przez lokalne uchwały samorządowe;

●      pomocy społecznej - w skrajnych przypadkach, gdy osoba nie jest w stanie samodzielnie ponieść kosztów mieszkaniowych, może otrzymać wsparcie z opieki społecznej,

●      osłon energetycznych - choć nie są bezpośrednio ulgą w czynszu, to wspierają pokrycie kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania, w tym z mediami wliczanymi często w czynsz lub opłacanymi osobno.

Dodatek mieszkaniowy to podstawowa forma wsparcia finansowego dla osób, które mają trudności z pokryciem kosztów związanych z zajmowaniem mieszkania.

Jest to świadczenie celowe, czyli pieniądze są wypłacane bezpośrednio zarządcy budynku (np. spółdzielni, wspólnocie, właścicielowi) na poczet czynszu.

Aby móc ubiegać się o dodatek mieszkaniowy, należy spełnić łącznie trzy podstawowe kryteria.

Przede wszystkim, należy mieć tytuł prawny do mieszkania, czyli być np. właścicielem, najemcą (także lokalu komunalnego, spółdzielczego, zakładowego), podnajemcą, osobą zajmującą lokal bez tytułu prawnego (ale oczekującą na prawo do lokalu zamiennego/socjalnego) lub mieć spółdzielcze prawo do lokalu.

Po drugie, konieczne jest spełnianie kryterium finansowego. Średni miesięczny dochód z trzech miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku musi mieścić się w ściśle określonych progach. Są one zmieniane co roku i zależą od statusu osoby (samotna czy w rodzinie) oraz wysokości najniższej emerytury.

Dla gospodarstwa jednoosobowego dochód nie może przekroczyć 40% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, ogłaszanego przez GUS (około 3272 zł netto w 2025 r.). Z kolei dla gospodarstwa wieloosobowego dochód na osobę nie może być wyższy niż 30% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (około 2454 zł netto na osobę w 2025 r.).

Istotne jest także kryterium powierzchniowe. Mieszkanie nie może być większe niż odpowiednio:

○      45 m² dla 1 osoby,

○      55 m² dla 2 osób,

○      65 m² dla 3 osób,

○      75 m² dla 4 osób,

○      85 m² dla 5 osób,

○      95 m² dla 6 osób.

○      W przypadku większej liczby osób, norma powierzchni powiększa się o 5 m² na każdą kolejną osobę. Dopuszczalna jest jednak tolerancja +30% normy.

Wniosek o dodatek mieszkaniowy składa się w ośrodku pomocy społecznej (OPS) lub urzędzie gminy/miasta w miejscu zamieszkania. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające dochody wszystkich członków gospodarstwa domowego oraz dokumenty dotyczące opłat za mieszkanie. Wniosek jest rozpatrywany w ciągu 30 dni.

Dodatek mieszkaniowy przyznawany jest zazwyczaj na 6 miesięcy, a po tym okresie można ubiegać się o jego przedłużenie, jeśli nadal spełnia się wymagane kryteria.

W przypadku mieszkań komunalnych i socjalnych, których właścicielem jest gmina, istnieją dodatkowe możliwości uzyskania ulg w opłatach. Gminy mogą ustanawiać własne zasady dotyczące obniżek lub zwolnień z czynszu.

Najczęściej z takich rozwiązań mogą skorzystać najemcy lokali komunalnych i socjalnych, którzy znaleźli się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej, np.:

●      osoby dotknięte długotrwałą chorobą lub niepełnosprawnością;

●      osoby bezrobotne, bez prawa do zasiłku;

●      rodziny wielodzietne z niskimi dochodami;

●      osoby starsze, których dochody są niewystarczające do pokrycia kosztów utrzymania mieszkania;

●      osoby, które poniosły znaczne straty w wyniku klęsk żywiołowych.

Warunki i procedury ubiegania się o obniżkę lub zwolnienie z czynszu są określone w uchwałach rady gminy/miasta.

W sytuacjach skrajnych, gdy inne formy wsparcia są niewystarczające, a osoba lub rodzina nie jest w stanie samodzielnie utrzymać mieszkania, możliwa jest interwencja ze strony pomocy społecznej. Ośrodki Pomocy Społecznej (OPS) mogą udzielać zasiłków celowych i usług opiekuńczych.

Tutaj ważne jest kryterium dochodowe, którego progi są znacznie niższe niż w przypadku dodatku mieszkaniowego. Istotna jest też ocena sytuacji osobistej i rodzinnej. Pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy i na jego podstawie podejmuje decyzję o przyznaniu wsparcia. Złożenie wniosku o zasiłek celowy na pokrycie opłat za mieszkanie jest pierwszym krokiem w tej procedurze.

Chociaż nie są to bezpośrednie ulgi w czynszu, to jednak mają realny wpływ na obciążenie finansowe związane z mieszkaniem

Najbardziej popularne są dodatki węglowy, elektryczny i gazowe. Są one wprowadzane okresowo w celu wsparcia gospodarstw domowych w pokryciu rosnących kosztów energii. W 2024 roku w Polsce funkcjonował np. dodatek osłonowy, który miał na celu wsparcie gospodarstw domowych w pokryciu części kosztów energii.

Warto również wspomnieć o różnorodnych programach dofinansowania np. termomodernizacji i wymiany źródeł ciepła, które w dłuższej perspektywie prowadzą do zmniejszenia rachunków za ogrzewanie.

Informacje o tych programach można uzyskać w urzędach gmin, ośrodkach pomocy społecznej lub na stronach internetowych odpowiednich ministerstw.

Nie zwlekaj z poszukiwaniem pomocy, jeśli masz problemy z opłacaniem czynszu. Wczesna interwencja może zapobiec narastaniu zadłużenia i utracie mieszkania. Warto aktywnie korzystać z dostępnych form wsparcia, które zostały stworzone właśnie po to, by pomagać obywatelom w trudnych chwilach.

KO