Węgrzy odchodzą od banków. Czy obligacje to jednak dobry ruch?

W drugim kwartale oszczędzający zwiększyli wartość posiadanych obligacji rządowych o prawie 1,4 bln forintów (3,9 mld dolarów), co stanowi wzrost o 13,5 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. Jednocześnie zmniejszyła się kwota trzymana na depozytach bankowych o 1,9 bln forintów, co oznacza spadek o 10,7 proc. w ciągu roku, zgodnie z danymi banku centralnego opublikowanymi w piątek.

Widać więc wyraźnie, że zmiana formy oszczędności była już w toku, gdy rząd premiera Viktora Orbána ogłosił w czerwcu dodatkową opłatę w wysokości 13 proc. od odsetek uzyskanych z depozytów bankowych, z zadeklarowanym celem zwiększenia popytu na węgierskie długi.

Orbán popiera "patriotyczny" zakup obligacji w czasie, gdy UE z powodu obaw o korupcję i rządy prawa wstrzymuje finansowanie w wysokości ponad 30 mld dolarów, przeznaczone dla Węgier. "Bratankowie" Polski stosują znacznie daleko idące obostrzenia. Rząd ograniczył m.in. uprawnienia menedżerów funduszy do inwestowania w aktywa inne niż długi państwowe, w celu obniżenia kosztów zadłużenia.

Węgrzy inwestują przede wszystkim w obligacje indeksowane inflacją, a wartość takich długów w rękach detalicznych wzrosła o 37 proc. w pierwszej połowie tego roku, osiągając 5,9 bln forintów, według danych Agencji Zarządzania Długiem.

Podczas gdy inflacja spadła przez sześć miesięcy po osiągnięciu poziomu blisko 26 proc. w styczniu, nadal jest najwyższa w UE i wyniosła 17,9 proc. w lipcu. Wzrost cen konsumenckich może wynosić poniżej 10 proc. w czwartym kwartale, powiedział Orbán w wywiadzie dla państwowego radia w piątek.

Trudno się właściwie dziwić ruchowi Węgrów. Lokaty bankowe nie dają im ochrony przed inflacją. Podstawowa stopa procentowa wynosi aż 12,5 proc.

Co ciekawe, według ostatnich sondaży rekordowa inflacja niespecjalnie odbiła się na notowaniach koalicji rządzącej Fidesz-KDNP. Jest to głównie wynikiem faktu, że wyborcy Fideszu nie winią za obecną sytuację rządu Viktora Orbána, ale czynniki zewnętrze, przede wszystkim sankcje nałożone przez Unię Europejską na Rosję oraz wojnę rosyjsko-ukraińską.

Szybki odpływ depozytów bankowych jest śledzony z bliska przez bank centralny, który w zeszłym tygodniu nakazał instytucjom finansowym zwiększyć zarządzanie płynnością.

Ocena kredytowa agencji Standard & Poor's dla Węgier wynosi BBB- z perspektywą stabilną. Ocena kredytowa agencji Moody's dla Węgier została ostatnio ustalona na poziomie Baa2 (tu także perspektywa stabilna). Ocena kredytowa agencji Fitch dla Węgier została ostatnio zmieniona na BBB z perspektywą negatywną.

Ogólnie rzecz biorąc, ocena kredytowa jest używana przez inwestorów do oceny zdolności kredytowej Węgier, co ma duży wpływ na koszty zadłużenia kraju.

Można przyjąć, że przesunięcie oszczędności z banków na obligacje na Węgrzech może mieć dwojaki wpływ gospodarkę węgierską. Z jednej strony pomaga finansować potrzeby zadłużeniowe rządu i zmniejsza jego zależność od zagranicznych inwestorów. To potencjalnie może przyczynić się do stabilizacji gospodarki na dłuższą metę.

Z drugiej strony jednak to wychodzenie z banków zmniejsza ilość dostępnego kapitału na udzielanie pożyczek, co może utrudnić firmom i osobom prywatnym dostęp do kredytu. Dodatkowo, jeśli inflacja będzie nadal rosnąć, wartość tych obligacji może się zmniejszyć, co może prowadzić do strat dla inwestorów.

Zakup obligacji nie jest też najlepszym pomysłem, gdyż amerykańsko-europejskie papiery dłużne wciąż znajdują się w bańce, a sama UE jest bardzo zadłużona. Ponadto, nie jest jasne, czy Niemcy będą w stanie politycznie "uratować" UE w przyszłości. Nie ma strategii wolnej od ryzyka. Dlatego warto zawsze rozważyć dywersyfikację portfela.

Krzysztof Maciejewski