IKE może być prowadzone dla każdej osoby fizycznej mającej nieograniczony obowiązek podatkowy na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, która ukończyła 16 lat. Wysokość kwoty, którą można wpłacić na IKE i skorzystać ze zwolnienia z podatku jest ograniczona, a określa ją ustawa o IKE.
Zasadą jest, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm., dalej "ustawa o PIT") opodatkowanie podatkiem dochodowym wszelkiego rodzaju dochodów, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. W myśl jednak art. 21 ust. 1 pkt 58a lit. a) ustawy o PIT wolne od podatku są dochody z tytułu oszczędzania na indywidualnym koncie emerytalnym, w rozumieniu przepisów o indywidualnych kontach emerytalnych, uzyskane w związku z gromadzeniem i wypłatą środków przez oszczędzającego.
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 26 kwietnia 2010 r. (sygn. IPPB2/415-72/10-2/AS) wyjaśnił jakie warunki powinien spełnić podatnik, aby skorzystać ze zwolnienia przewidzianego w ustawie o IKE. Zgodnie z art. 4 ustawy o IKE oszczędzający ma prawo do zwolnienia podatkowego w trybie i na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych wówczas, gdy na podstawie pisemnej umowy o prowadzenie IKE jednocześnie gromadzi oszczędności tylko na jednym IKE, z zastrzeżeniem art. 14 i 23. Organ podatkowy zwrócił również uwagę na odpowiedni moment wypłaty zgromadzonych środków. Zgodnie bowiem z art. 34 ust. 1 pkt 4 ustawy o IKE wypłata środków zgromadzonych na IKE następuje wyłącznie na wniosek oszczędzającego po osiągnięciu przez niego wieku 60 lat lub nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55 roku życia oraz spełnieniu warunku:
a. dokonywania wpłat na IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych albo
b. dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia przez oszczędzającego wniosku o dokonanie wypłaty.
Należy także zwrócić uwagę na ograniczenia dotyczące wysokości możliwych do dokonania wpłat. W danym roku kalendarzowym nie mogą one przekroczyć kwoty odpowiadającej trzykrotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok, określonego w ustawie budżetowej lub ustawie o prowizorium budżetowym lub w ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone (art. 13 ust. 1 ustawy o IKE).
Reasumując, aby uniknąć opodatkowania środków otrzymanych z IKE podatnik powinien gromadzić oszczędności tylko na jednym tego rodzaju koncie. Wpłaty w danym roku kalendarzowym nie powinny przekraczać trzykrotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. Ponadto wypłata środków nie może nastąpić przed ukończeniem przez oszczędzającego 60 roku życia. Utraty prawa do zwolnienia podatkowego nie spowoduje także wypłata środków po ukończeniu 55 roku życia, o ile jednocześnie nabyte zostaną uprawnienia emerytalne. Wpłaty powinny zostać dokonane w dowolnych 5 latach kalendarzowych albo też ponad połowa ich wartości winna zostać wpłacona nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty. Skorzystanie ze zwolnienia na mocy art. 21 ust. 1 pkt 58a lit. a) ustawy o PIT będzie możliwe tylko w wypadku spełnienia wszystkich wskazanych warunków.
Justyna Zając-Wysocka
radca prawny, dyrektor Departamentu Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.
