Z pokazów wychodzili z... kredytem. UOKiK wysłał "tajemniczych klientów"

Prezes UOKiK Tomasz Chróstny nałożył kary w łącznej wysokości ponad 3,6 mln zł na trzy spółki zajmujące się organizacją pokazów handlowych oraz ich zarządy: Redice, Healthy Life oraz Better Life Technology. UOKiK zweryfikował 27 pokazów różnych firm i złożył osiem zawiadomień do prokuratury.

We wtorkowym komunikacie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) przypomniano, że od stycznia 2023 r. obowiązują nowe, bardziej rygorystyczne przepisy m.in. dotyczące pokazów, podczas których prowadzona jest sprzedaż. Dzięki tym zmianom firmy oferujące produkty poza swoją siedzibą, siecią sklepową, straganami i targowiskami nie mogą przyjmować płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy.

Ponadto, nie mogą one również zawierać z konsumentami umów dotyczących usług finansowych, np. kredytu konsumenckiego (związanego najczęściej ze sprzedażą ratalną) podczas pokazu lub wycieczki. "Umowa zawarta w takich okolicznościach jest nieważna z mocy prawa i nie wywołuje skutków dla konsumenta" - wskazał UOKiK.

Po ponad roku od wprowadzenia tych przepisów prezes UOKiK postanowił zbadać, czy i jak firmy prowadzące sprzedaż bezpośrednią dostosowały się do nowych zasad. Kontrolerzy Urzędu przy wsparciu pracowników Inspekcji Handlowej zweryfikowali 27 pokazów. Jak poinformowano, w 20 z nich kontrolerzy wzięli udział incognito - jako tzw. tajemniczy klienci.

"Praktyki jakich dopuszczali się przedstawiciele sprawdzanych firm, często stanowiły nie tylko naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, ale mogły stanowić przestępstwa" - przekazano w komunikacie.

Dodano, że prezes UOKiK Tomasz Chróstny złożył dotychczas osiem zawiadomień do prokuratury, dopatrując się w działaniach badanych podmiotów oszustw, m.in. finansowych. W dwóch przypadkach zgłoszenia obejmowały podejrzenie udziału handlowców w zorganizowanych grupach przestępczych.

"Jak do tej pory trzy z postępowań zakończyły się decyzjami o nałożeniu kar za naruszanie zbiorowych interesów konsumentów. Ich łączna suma przekracza 3,6 mln zł i obejmuje kary dla członków zarządu. Ponadto prezesi zarządów dwóch firm, którymi zainteresował się Prezes Urzędu, mają odpowiedzieć finansowo za utrudnianie kontroli" - podano.

W komunikacie poinformowano, że najdłuższa lista zakazanych praktyk oraz najwyższe kary dotyczą firmy Redice z Kórnika (aktualnie z siedzibą w Toruniu). Firma oferuje m.in. artykuły AGD, produkty wełniane, naczynia i noże kuchenne.

"Telemarketerzy działający na zlecenie firmy zapraszali konsumentów na bezpłatne badania płuc, ukrywając sprzedażowy charakter spotkań. Na miejscu przedstawiciele spółki sugerowali, że możliwość zakupu prezentowanych produktów to oferta specjalna, dostępna po okazyjnej cenie, wyłącznie dla wylosowanych szczęśliwców. Przedstawiciele spółki sugerowali przy tym, że skorzystanie z oferty promocyjnej wyłącza prawo odstąpienia od umowy" - wyjaśnił Urząd.

Osoby, które zdecydowały się na zakup były nakłaniane do podpisania umów o kredyt konsumencki, co jest zakazane w trakcie tego typu sprzedaży. Ponadto firma przyjmowała płatności od klientów przed upływem ustawowego terminu na odstąpienie od umowy, co również jest prawnie zakazane. Kary nałożone na firmę za powyższe praktyki to łącznie ponad 1,8 mln zł na firmę oraz 325 tys. zł na jej prezesa.

Kolejną ukaraną spółką jest Healthy Life z Przeźmierowa. Sprzedawała ona w trakcie pokazów m.in. sprzęt AGD, kremy oraz produkty wełniane - zgłoszone do rejestru prowadzonego przez Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych jako wyroby medyczne. "Sprzedaż takich wyrobów poza lokalem przedsiębiorstwa jest niedozwolona" - zwrócił uwagę UOKiK.

Do zakupów miały zachęcać nieprawdziwe informacje sugerujące, że konsumenci będą mieli okazję kupić produkty po cenach znacznie niższych niż katalogowe. Jak się okazało, spółka nie sprzedawała oferowanych towarów po cenach określanych jako katalogowe.

UOKiK ustalił, że przedstawiciele firmy Healthy Life, podobnie jak spółki Redice, nakłaniali swoich klientów do podpisania umów o kredyt konsumencki oraz przyjmowali od nich płatności przed upływem ustawowego terminu na odstąpienie od umowy. Za te praktyki prezes UOKiK nałożył karę w wysokości 100 tys. zł na prezesa Healthy Life oraz prawie 550 tys. zł na spółkę.

Trzecią ukaraną firmą jest Better Life Technology z Poznania, która zawierała na pokazach z konsumentami umowy sprzedaży m.in. wyrobów medycznych. Podobnie jak poprzednie spółki, Better Life Technology doprowadzała do zawarcia z uczestnikami pokazów umów kredytu konsumenckiego i przyjmowała od konsumentów płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy. Prezes UOKiK nałożył na firmę karę w wysokości ponad 400 tys. zł oraz 375 tys. zł na członków zarządu firmy.

Urząd podkreślił, że decyzje nie są prawomocne - przysługuje od nich odwołanie do sądu. Ponadto wszystkie decyzje zostały opatrzone rygorem natychmiastowej wykonalności w części dotyczącej niedozwolonych praktyk. Oznacza to, że przedsiębiorcy muszą zaprzestać stosowania kwestionowanych działań jeszcze przed uprawomocnieniem się decyzji.

"Na nieuczciwe praktyki podczas sprzedaży na prezentacjach szczególnie narażone są osoby starsze. Nieuczciwi handlowcy często wykorzystują ich problemy zdrowotne. Seniorzy zapraszani są na spotkania pod fałszywym pretekstem, np. darmowych badań wzroku czy płuc. Tak było w przypadku firm, wobec których prowadziliśmy postępowania w ostatnim czasie. Większość umów jest zawierana z konsumentami powyżej 60. roku życia" - powiedział, cytowany w komunikacie, Pprezes UOKiK Tomasz Chróstny.

***