Zasiłek pogrzebowy dla nowej grupy uprawnionych

Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej wspólnie z Komisją Ustawodawczą rozpatrzyły w pierwszym czytaniu projekt nowelizacji ustawy w związku z objęciem prawem do zasiłku pogrzebowego nowej grupy uprawnionych.

Projekt powstał z inicjatywy Rzecznika Praw Obywatelskich i dotyczy przyjęcia odpowiednich regulacji, których celem jest wsparcie rodziców dziecka martwo urodzonego, którego płci nie da się ustalić.

Senator Koalicji Obywatelskiej Joanna Sekuła, przedstawiając założenia projektu, podkreśliła, że wychodzi on naprzeciw oczekiwaniom społecznym. Wskazała, że proponowana regulacja przyznaje prawo do otrzymania zasiłku pogrzebowego osobom, które pokryły koszty pogrzebu dziecka martwo urodzonego, bez względu na czas trwania ciąży, dla którego sporządzono kartę zgonu.

Projekt obejmuje powszechny system ubezpieczeń społecznych (pracowniczy), ubezpieczenie społeczne rolników i funkcjonariuszy służb mundurowych.

Obecnie w celu otrzymania zasiłku pogrzebowego niezbędne jest uzyskanie odpisu aktu urodzenia dziecka. Jeżeli dziecko urodziło się martwe, to według obowiązującego stanu prawnego nie sporządza się aktu zgonu dziecka, lecz jedynie akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe.

Przepisy ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego wymagają przy tym określenia w akcie urodzenia płci dziecka. Oznacza to, że dla dzieci martwo urodzonych, dla których nie było możliwości ustalenia płci, np. ze względu na wczesny etap ciąży, nie sporządza się aktu urodzenia.

W celu pochowania zwłok dziecka martwo urodzonego (również na wczesnym etapie ciąży, kiedy nie było możliwości określenia jego płci) na wniosek osoby uprawnionej do pochówku sporządza się kartę zgonu. Nie uprawnia ona jednak do otrzymania zasiłku pogrzebowego.

Senacki projekt zakłada przyznanie prawa do zasiłku pogrzebowego osobie uprawnionej do pochowania dziecka martwo urodzonego (bez względu na czas trwania ciąży), dla którego nie sporządzono aktu urodzenia, lecz kartę zgonu.

W ocenie skutków regulacji projektu wskazano, że w Polsce ok. 10-15 proc. wszystkich ciąż kończy się poronieniem. Z danych zgromadzonych na podstawie sprawozdań o działalności ogólnej szpitali uzyskanych z Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia wynika, że w Polsce w 2017 r. u ponad 40 tys. kobiet ciąża zakończyła się poronieniem, w 2018 r. - u niemal 39 tys., a w 2019 r. - u ponad 39 tys.

Dla porównania, według danych z roczników demograficznych GUS, liczba martwych urodzeń w Polsce w 2017 r. wyniosła 1101, w 2018 r. - 1277, a w 2019 r. - 1238.

Z informacji przedstawionych w wynikach kontroli NIK, dotyczącej opieki nad pacjentkami w przypadkach poronień i martwych urodzeń, wynika również, że na pochowanie zwłok dziecka w przypadku poronienia lub martwego urodzenia decyduje się około 75 proc. rodzin.

Gdy rodzice nie zdecydują się na pochówek zwłok dziecka martwo urodzonego, obowiązek ten spada na gminę właściwą dla miejsca zgonu dziecka. Wówczas szpital lub inna instytucja mogą wziąć na siebie zorganizowanie pochówku na koszt gminy przy pomocy ośrodka pomocy społecznej.

W poprzedniej kadencji Senat wniósł do Sejmu projekt inicjatywy ustawodawczej w tej sprawie, ale ze względu na zasadę dyskontynuacji prac legislacyjnych po zakończeniu kadencji, chcąc powrócić do wprowadzenia uregulowań danej kwestii, należy rozpocząć prace na nowo.

Przypomnijmy, że od 1 marca 2011 r., zasiłek pogrzebowy wynosi 4 tys. zł. Wcześniej prawo stanowiło, że zasiłek wynosił 200 proc. przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu śmierci osoby, której koszty pogrzebu zostały poniesione. Oznacza to, że w praktyce wysokość zasiłku pogrzebowego obniżono w 2011 r. o ok. 40 proc. I do dziś jest utrzymywany na tym poziomie.