Zawieranie umów poza lokalem przedsiębiorstwa

.Dlatego tak ważne są przepisy regulujące zasady ich zawierania. Niebawem, obecnie obowiązującą w tej materii ustawę zastąpi nowy akt prawny, który wprowadza m.in. zmiany w samym pojęciu umów zawieranych na odległość, w prawie do odstąpienia od takiej umowy czy też ponoszenia kosztów w momencie jej unieważnienia.

Dziś 10 dni na odstąpienie

Obecnie obowiązująca ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów (…) nie definiuje co należy rozumieć przez pojęcie umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa. Wskazuje jedynie, że przez lokal przedsiębiorstwa rozumie się miejsce przeznaczone do obsługiwania publiczności i oznaczone zgodnie z przepisami o działalności gospodarczej. Nie chodzi tu jednak tylko o budynki. Taka umowa może być również zawierana np. na targach, jarmarku, kiermaszu, na oznakowanym bazarze, gdy jest to typowe miejsce prowadzenia działalności przez danego przedsiębiorcę. Ponadto przepisy regulujące zasady zawierania takich umów stosuje się do umowy zawartej w wyniku zorganizowanego poza lokalem przedsiębiorstwa zbierania ofert konsumentów w czasie odwiedzin przedsiębiorcy lub osoby działającej w jego imieniu w miejscu pracy konsumenta, w jego mieszkaniu albo w innym miejscu jego prywatnego pobytu (mowa tu m.in. o działalności akwizytorów).

Podstawowym uprawnieniem konsumenta, który zawarł taką umowę jest możliwość odstąpienia od niej bez podania przyczyny. Konsument może od umowy odstąpić składając stosowne oświadczenie na piśmie w terminie dziesięciu dni od jej zawarcia. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Co istotne, sprzedawca nie ma prawa zastrzegać tzw. odstępnego, czyli umożliwiać odstąpienie od umowy za zapłatą oznaczonej sumy. W razie odstąpienia od umowy jest ona uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, nie później niż w terminie czternastu dni.

O czym należy informować klienta?

Zawieranie umów poza lokalem przedsiębiorstwa wiąże się z szeregiem obowiązków informacyjnych, których musi dopełnić sprzedawca względem klienta. Przed zawarciem umowy sprzedawca musi przedstawić konsumentowi dokument potwierdzający prowadzenie działalności gospodarczej oraz dokument tożsamości. Ponadto musi poinformować konsumenta na piśmie o prawie odstąpienia od umowy i wręczyć wzór takiego oświadczenia, z oznaczeniem swojego imienia i nazwiska (nazwy) oraz adresem zamieszkania (siedziby). Oprócz tego musi wręczyć konsumentowi pisemne potwierdzenie zawarcia umowy, stwierdzające jej datę i rodzaj oraz przedmiot świadczenia i cenę.

Wskazanych zasad nie stosuje się do zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa umów:

• dotyczących powszechnych, drobnych bieżących spraw życia codziennego, o wartości przedmiotu umowy do równowartości 10 euro,
   
• o prace budowlane,
   
• ubezpieczenia, w tym o członkostwo w otwartych funduszach emerytalnych, oraz reasekuracji.

Nowa definicja, nowe obowiązki

25 grudnia br. wejdzie w życie zupełnie nowa ustawa o prawach konsumenta, która zastąpi omawianą ustawę. Zgodnie z jej regulacjami umową zawartą poza lokalem przedsiębiorstwa jest umowa zawarta z konsumentem:

• przy jednoczesnej fizycznej obecności stron w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy,
   
• w wyniku przyjęcia oferty złożonej przez konsumenta w okolicznościach, o których mowa powyżej,
   
• w lokalu przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy lub za pomocą środków porozumiewania się na odległość bezpośrednio po tym, jak nawiązano indywidualny i osobisty kontakt z konsumentem w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy, przy jednoczesnej fizycznej obecności stron,
   
• podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami.

Przepisy nowej ustawy nie będą miały zastosowania do umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa, jeżeli konsument będzie zobowiązany do zapłaty kwoty nieprzekraczającej 50 zł.

Omawiana ustawa zwiększa obowiązki informacyjne przedsiębiorcy wobec konsumenta. W art. 12 zawiera katalog informacji, które najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową poza lokalem przedsiębiorstwa przedsiębiorca ma obowiązek przedstawić mu w sposób jasny i zrozumiały. Przedsiębiorca będzie musiał informować konsumenta m.in. o swoich danych identyfikujących, w szczególności o firmie, organie, który zarejestrował działalność gospodarczą, o sposobie i terminie zapłaty, łącznej cenie lub wynagrodzeniu za świadczenie wraz z podatkami. Takich informacji przedsiębiorca będzie miał obowiązek udzielić na papierze - lub jeżeli konsument wyraził zgodę - na innym trwałym nośniku. Również dokument zawarcia umowy lub potwierdzenie jej zawarcia będzie musiało zostać utrwalone na papierze lub innym trwałym nośniku.

Odrębne regulacje będą dotyczyć umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa w celu naprawy lub konserwacji. Jeżeli ustalone w umowie wynagrodzenie nie będzie przekraczać 600 zł, a przedsiębiorca i konsument natychmiast wykonają swoje zobowiązania, to na przedsiębiorcy będzie spoczywać zdecydowanie mniej obowiązków informacyjnych. Wystarczy bowiem, że udzieli konsumentowi informacji dotyczących swoich danych, a także informacji odnośnie wynagrodzenia i sposobu, w jaki ma być obliczane. Ponadto będzie musiał przedstawić łączny kosztorys utrwalony na papierze lub, za zgodą konsumenta, na innym trwałym nośniku oraz udzielić informacji na temat przedmiotu świadczenia, prawa do odstąpienia od umowy lub jego braku. Co istotne, jeżeli konsument wyrazi na to zgodę, informacje te nie będą musiały być utrwalone na papierze lub innym trwałym nośniku.

Będzie 14 dni na odstąpienie

Zdecydowane zmiany dotyczą kwestii prawa do odstąpienia od umowy bez podawania przyczyny. Zgodnie z nowymi przepisami konsument, który zawrze umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, na odstąpienie od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów będzie miał nie 10, a 14 dni. Konsument będzie mógł odstąpić od umowy, składając przedsiębiorcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Będzie mógł je złożyć na formularzu, którego wzór stanowi załącznik do omawianej ustawy. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Ustawa reguluje również kwestie ponoszenia w takich sytuacjach kosztów związanych z odstąpieniem od umowy np. w przypadku zakupu rzeczy. W obecnie obowiązującej ustawie brak jest takich szczegółowych zapisów. Nowa ustawa stanowi przykładowo, że jeżeli umowę zawarto poza lokalem przedsiębiorstwa a rzecz dostarczono konsumentowi do miejsca, w którym zamieszkiwał w chwili zawarcia umowy, przedsiębiorca jest zobowiązany do odebrania rzeczy na swój koszt, gdy ze względu na charakter rzeczy nie można jej odesłać w zwykły sposób pocztą.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 2.03.2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. z 2012 r. poz. 1225 ze zm.)

Ustawa z dnia 30.05.2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. poz. 827)

autor: Marta Stefanowicz - Wasilewska
Gazeta Podatkowa nr 55 (1096) z dnia 2014-07-10

GOFIN podpowiada