Zmiany w dobrowolnym ubezpieczeniu chorobowym

Dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu mogą podlegać jedynie osoby wymienione w art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ale pod warunkiem, że z danego tytułu podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalno-rentowym. Wśród nich wymienia się osoby współpracujące z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.

Jednak jeszcze do niedawna objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym osób współpracujących z przedsiębiorcami korzystającymi z ulgi na start było niemożliwe. Nie mogły one wnioskować o objęcie tym ubezpieczeniem nawet wówczas, gdy z tytułu współpracy w firmie podlegały obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Winne temu były przepisy ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1669 ze zm.), obowiązujące od 1 października 2018 r.

Jedną ze zmian, które weszły w życie 18 września 2021 r., jest rozszerzenie kręgu osób podlegających dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu (patrz ramka). Wprowadziła je ustawa z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Od tego dnia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego mogą przystąpić (na swój wniosek) także osoby współpracujące z przedsiębiorcami korzystającymi z ulgi na start. Zgłoszenia osoby współpracującej do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (o ile jest ona objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi) dokonuje przedsiębiorca, na druku ZUS ZUA.

Obecnie objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem. Nie może to jednak nastąpić wcześniej niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony w ZUS. Jest możliwe objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od dnia wskazanego we wniosku, ale tylko wtedy, gdy zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalno-rentowych zostanie dokonane:

• w ciągu 7 dni od dnia powstania obowiązkowych ubezpieczeń,
• do końca stycznia danego roku kalendarzowego - w przypadku przedsiębiorcy korzystającego z małego ZUS, który rozpoczął lub wznowił prowadzenie działalności gospodarczej w styczniu danego roku (jeśli termin ten jest krótszy niż 7 dni, to zgłoszenie powinno nastąpić w ciągu 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń).

Dzięki przepisom powołanej ustawy nowelizującej od 1 stycznia 2022 r. objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym będzie następowało od dnia wskazanego w zgłoszeniu do ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym zgłoszenie zostanie złożone w ZUS. Natomiast ustanie dobrowolnego ubezpieczenia będzie następowało od dnia wskazanego w zgłoszeniu wyrejestrowania, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym zgłoszenie to zostanie przekazane do ZUS.

W okresie od dnia przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego do dnia ustania tego ubezpieczenia płatnik będzie zobowiązany do rozliczania i opłacania dobrowolnej składki chorobowej za każdy miesiąc trwania tego ubezpieczenia. Tak wynika z art. 14 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r. Za okres objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym składki na to ubezpieczenie będą dochodzone przez organ rentowy przymusowo.

Niewątpliwie zmiana ta w znacznym stopniu uprości zasady podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu przez przedsiębiorców i osoby z nimi współpracujące oraz duchownych. W razie bowiem opłacenia składek po terminie lub terminowego ich opłacenia, ale w zaniżonej wysokości, nie zostaną oni wykluczeni przez ZUS z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i w konsekwencji nie będą musieli w takich sytuacjach wnioskować do ZUS o przywrócenie terminu do opłacenia składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe po terminie.

Wprawdzie przepisy w tym zakresie wejdą w życie 1 stycznia 2022 r., jednak wnioski o wyrażenie zgody na opłacenie składek po terminie, dotyczące okresu sprzed 1 stycznia 2022 r., będzie można składać do 30 czerwca 2022 r.

Od 1 stycznia 2022 r. o świadczenie z ubezpieczenia chorobowego będzie się mógł ubiegać również przedsiębiorca, który opłaci dobrowolną składkę chorobową po terminie.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.)

Ustawa z dnia 24.06.2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1621)

autor: Dorota Wyderska
Gazeta Podatkowa nr 82 (1853)