15 burzliwych lat dla podatników

Wielkim cieniem na te 15 lat funkcjonowania VAT unijnego w Polsce kładą się narastające od lat patologie związane z wyłudzaniem podatku. Straty budżetu państwa szacowane są na kilkadziesiąt miliardów złotych rocznie.

- Można zaryzykować tezę, że tę podatność systemu VAT na oszustwa otrzymaliśmy w pakiecie akcesyjnym - mówi w rozmowie z MarketNews24 Roman Namysłowski, partner zarządzający odpowiedzialny za zespół podatkowy w CRIDO.

Zasady rozliczania podatku VAT w transakcjach towarowych pomiędzy państwami członkowskimi, jako podstawowa przyczyna wyłudzeń VAT, zostały przyjęte w UE w 1993 r. Co prawda jako rozwiązanie przejściowe, na cztery lata. Niemniej jednak obowiązują do dziś. Z tym niekorzystnym zjawiskiem walczymy od lat na lokalnym podwórku, nie oglądając się na to, co robi w tym zakresie Unia z większym lub mniejszym skutkiem.

- Podstawowym narzędziem w tej walce jest obecnie przede wszystkim postępująca digitalizacja rozliczeń i kontaktów z organami podatkowymi. Poczynając od faktur elektronicznych, poprzez deklarację, a kończąc na tzw. jednolitych plikach kontrolnych, które pozwalają organom podatkowym na znacznie szybszą detekcję nieprawidłowości - wyjaśnia Roman Namysłowski z CRIDO.

Jak wynika z raportu opracowanego przez doradców podatkowych z CRIDO "Kronika 15 lat unijnego VAT-u w Polsce":

- w ostatnich 15 latach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał 552 wyroki, z czego zaledwie 43 dotyczyły polskiego podatku od towarów i usług, czyli niecałe 8 proc. Z drugiej strony, biorąc pod uwagę liczbę krajów, wykraczamy i to istotnie ponad średnią.

- dla odmiany w ramach polskiego systemu sądowego: Naczelny Sąd Administracyjny wydał 60 uchwał i ponad 20 tysięcy wyroków dotyczących podatku VAT; z kolei w tym okresie doczekaliśmy się blisko 42 tysiące rozstrzygnięć wojewódzkich sądów administracyjnych w tej tematyce.

- wskazane liczby bledną jednak i tak przy danych dotyczących interpretacji indywidualnych wydanych przez Ministra Finansów w sprawach VAT: było ich w ostatnich 15 latach ponad 160 tysięcy.

- nie bez wpływu na tę aktywność Ministra Finansów, a właściwie podatników występujących z wnioskami o wydanie interpretacji, była liczba nowelizacji zarówno prawa unijnego, jak i prawa krajowego: w analizowanym okresie doczekaliśmy się 8 nowelizacji VI Dyrektywy i 24 nowelizacje obecnie obowiązującej Dyrektywy 112. Jeszcze bardziej imponujące są zmiany do ustawy o podatku od towarów i usług: w ciągu 15 lat 60 razy nowelizowano ten podstawowy dla VAT akt prawny (chociaż i tak statystyki w tym zakresie są zaniżone - jako jedną nowelizację ujęto wszystkie zmiany ustawy o VAT wchodzące w życie tego samego dnia, nawet jeśli wynikają z kilku różnych ustaw nowelizujących), co daje średnio 4 nowelizacje na rok.

Jak komentują eksperci z CRIDO: Trzeba mieć nadzieję, że kolejne 15 lat będzie mniej burzliwe dla podatników, bo na prostotę tego podatku nie ma co liczyć. A więcej na ten temat w raporcie: "Kronika 15 lat unijnego VAT-u w Polsce".