Amortyzacja programów komputerowych
Praktycznie każdy przedsiębiorca korzysta w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej z komputera, a co za tym idzie - z odpowiedniego oprogramowania. Najczęściej jest to program do prowadzenia księgowości, ale może to być także np. program do sterowania procesem produkcyjnym. Aby możliwe było amortyzowanie programu komputerowego, musi on spełniać szereg warunków określonych w ustawach podatkowych.
W praktyce możemy mieć do czynienia z oprogramowaniem systemowym (np. systemy operacyjne) oraz oprogramowaniem użytkowym w wersji OEM lub BOX (np. programy biurowe, księgowe, magazynowe). Programy systemowe są nabywane wraz z komputerem i są niezbędne do uruchomienia i działania komputera. Natomiast programy użytkowe w wersji OEM są nierozerwalnie połączone z komputerem i nie mogą one być przenoszone na inne komputery ani odsprzedawane. Z kolei programy użytkowe w wersji BOX mogą być instalowane również na innych komputerach posiadanych przez nabywcę takiego programu.
Programy systemowe oraz użytkowe w wersji OEM nie stanowią odrębnych wartości niematerialnych i prawnych. Tego rodzaju programy powiększają wartość początkową zestawu komputerowego, do którego są przypisane.
Natomiast użytkowy program komputerowy w wersji BOX stanowi wartość niematerialną i prawną i może być przez przedsiębiorcę amortyzowany, gdy:
- został przez niego nabyty,
- jego nabycie związane jest z udzieleniem licencji na korzystanie z tego programu lub przeniesieniem autorskich praw majątkowych do niego,
- nadaje się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania,
- przewidywany okres jego używania jest dłuższy niż rok,
- jest on wykorzystywany na potrzeby związane z działalnością gospodarczą albo oddany do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub leasingu (art. 22b ust. 1 pkt 4-5 ustawy o pdof oraz art. 16b ust. 1 pkt 4-5 ustawy o pdop).
W sytuacji gdy program komputerowy stanowiący wartość niematerialną i prawną został nabyty w drodze kupna, jego wartością początkową jest cena nabycia, czyli kwota należna zbywcy, powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania programu do używania. W szczególności chodzi tu o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programu oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, a w przypadku importu także np. cło. Kwotę tę pomniejsza się o podatek VAT, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek ten nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o VAT (art. 22g ust. 3 ustawy o pdof i art. 16g ust. 3 ustawy o pdop).
Do wartości początkowej programu komputerowego będącego wartością niematerialną i prawną zalicza się więc nie tylko kwotę należną sprzedającemu, ale także inne wydatki związane z zakupem, w tym np. dotyczące wdrożenia programu, tj. instalacji oraz dostosowania do potrzeb podatnika, naliczone do dnia przekazania programu do używania.
W wartości początkowej takiego programu komputerowego nie są natomiast uwzględniane koszty szkoleń pracowników z obsługi danego programu. Wydatki na takie szkolenie stanowią koszt w dacie ich poniesienia.
W razie gdyby wynagrodzenie (opłaty) wynikające z umowy licencyjnej albo z umowy o przeniesienie innych praw majątkowych było uzależnione od wysokości przychodów z licencji lub praw uzyskanych przez licencjobiorcę albo nabywcę, to przy ustalaniu wartości początkowej praw majątkowych, w tym licencji, nie należy uwzględniać tej części wynagrodzenia (art. 22g ust. 18 ustawy o pdof i art. 16g ust. 14 ustawy o pdop). Ta część wynagrodzenia może być bowiem zaliczona bezpośrednio do kosztów podatkowych.
Podlegający amortyzacji program komputerowy będący wartością niematerialną i prawną ujmuje się w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych najpóźniej w miesiącu przekazania go do używania, a od miesiąca następnego rozpoczyna się dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od jego wartości początkowej.
Okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz od praw autorskich nie może być krótszy niż 24 miesiące (art. 22m ust. 1 pkt 1 ustawy o pdof i art. 16m ust. 1 pkt 1 ustawy o pdop). Oznacza to, że roczna stawka amortyzacyjna dla programu komputerowego nie może być wyższa niż 50%.
Gdyby wartość początkowa takiego programu komputerowego była równa lub niższa niż 3.500 zł, to podatnik może dokonywać odpisów amortyzacyjnych na wyżej wymienionych zasadach, ale może też dokonać odpisu amortyzacyjnego jednorazowo w miesiącu oddania programu do używania albo w miesiącu następnym. Podatnik może również takiego programu nie uznać za wartość niematerialną i prawną, a wydatek na jego nabycie zaliczyć bezpośrednio do kosztów podatkowych w miesiącu oddania go do używania.
|
Przykład Podatnik w marcu 2015 r. zakupił dodatkowe oprogramowanie do linii produkcyjnej, które spełnia warunki do uznania za wartość niematerialną i prawną. W tym samym miesiącu przekazał je do używania. Cena zakupu wyniosła 100.000 zł, a koszt instalacji w firmie 20.000 zł. Podatnik w marcu 2015 r. wpisał do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wartość początkową tego programu w kwocie 120.000 zł (100.000 zł + 20.000 zł) oraz przyjął stawkę amortyzacyjną w wysokości 50%. Od kwietnia br. rozpocznie dokonywanie miesięcznych odpisów amortyzacyjnych w wysokości 5.000 zł (120.000 zł × 50% : 12 m-cy). Ostatni odpis amortyzacyjny podatnik naliczy w marcu 2017 r. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)
Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.)
autor: Renata Kościuszko
Gazeta Podatkowa nr 21 (1166) z dnia 2015-03-12